احمد رئیسی-هنوز حدود ده ماه تا انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است اما اصولگرایان که شکست در دو انتخابات اخیر را تجربه کردهاند، پیش از اصلاح طلبان فعالیتهای انتخاباتی خود را آغاز کردهاند و از هم اکنون در تکاپوی بررسی گزینههای خود برای انتخابات ریاست جمهوری هستند. گفتوگوهای مختلفی پیرامون جهتگیری اصولگرایان در انتخابات پیشرو شکل گرفته است که از برآیند آنها میتوان حدس زد که آنها همچون چند انتخابات اخیر به وحدت نخواهند رسید. گروههای مختلف اصولگرایان در سالهای اخیر درباره مسائل مختلفی همچون ارتباط با دولت، برجام و انتخابات مجلس تعارضاتی با هم پیدا کردهاند که زمینهساز حضور چند کاندیدا از سوی آنها در انتخابات ۹۶ خواهد بود.
در رابطه با روند انتخاب نامزدهای اصولگرایان، کمال سجادی، سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری گفته است: «اصولگرایان در حال بررسی لیستی ۳۰ نفره برای حضور در انتخابات هستند». در کنار این لیست، گروهها و افراد مختلفی در بین اصولگرایان وجود دارند که به نظر میرسد از تصمیم کلی اصولگرایان تبعیت نکنند. برای مثال صالح اسکندری معاون سیاسی حزب موتلفه گفته است: «موتلفه برای انتخابات ۹۶ برای اولین بار کاندیدای حزبی خود را معرفی خواهد کرد». حسن غفوری فرد، عضو شورای مرکزی موتلفه نیز گفته: «احتمال حضور اصولگرایان در انتخابات با بیش از سه کاندیدا بسیار زیاد است». همچنین میتوان به اشخاصی اشاره کرد که خود را در اندازه کاندیدای ریاست جمهوری میبینند و بیش از آنکه به دنبال تبعیت از تصمیم اصولگرایان باشند، به دنبال مجبور کردن اصولگرایان به حمایت از خود هستند و حتی برخی از آنها خود را ضامن موفقیت اصولگرایان میدانند و بیتوجه به فعالیتهای اصولگرایان، رویه خود را در پیش گرفتهاند.
در نتیجه میتوان گفت اصولگرایان برای انتخابات ۹۶ گزینههای متفاوتی پیشرو دارند که هر کدام از آنها حمایت طیفهای خاصی از اصولگرایان را همراه خود خواهد داشت و شکافهای مختلفی را در بین آنان تقویت خواهد کرد. در ادامه به این گزینهها خواهیم پرداخت:
حمایت از حسن روحانی: یکی از گزینههای اصولگرایان عدم معرفی کاندیدا در مقابل رئیس فعلی دولت است هرچند این به مذاق نواصولگرایان و تندروها خوش نیاید. اصولگرایان میانه اما با جدیت بیشتری چنین گزینهای را دنبال میکنند. محمدرضا باهنر در همین رابطه گفته که نام حسن روحانی در بین سی گزینه اولیه اصولگرایان وجود دارد. شهربانو امانی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران نیز گفته بود که بخشی از اصولگرایان که حامی دولت تدبیر و امید بوده اند، در مقابل روحانی کاندیدایی معرفی نخواهند کرد. ابوالقاسم رئوفیان عضو جبهه ایستادگی نیز گفته: «احتمال حمایت طیفهایی از اصولگرایی از حسن روحانی زیاد است». عباس سلیمی نمین، تحلیلگر اصولگرا نیز دو دورهای شدن دولت فعلی را به سود جامعه دانسته است.
این بخش از اصولگرایان در انتخابات اخیر مجلس مورد حمایت اصلاح طلبان بودند و برخی از آنها حتی در لیست امید قرار داده شدند. این گروه را میتوان بخشی از اصولگرایان میانه دانست که علیرغم حملات تندروها، از برجام و عملکرد دولت دفاع کردند و به تداوم سیاستهای دولت یاری رساندهاند. مرتضی نبوی مدیر مسئول روزنامه رسالت به اصولگرایان پیشنهاد داده که به فکر انتخابات شوراها باشند و در انتخابات ریاست جمهوری از روحانی حمایت کنند. در این بین غیر از اصولگرایان میانه، اصولگرایان دیگری همچون بخشی از حزب موتلفه نیز به سمت حمایت از روحانی چرخیدهاند. چهره سرشناس اصولگرایان حامی روحانی در انتخابات ۹۶ را میتوان علی لاریجانی دانست که در مجلس نهم که تندروها تلاش زیادی برای زمینگیر کردن دولت داشتند، به خوبی به کمک دولت شتافت و برجام را به سلامت از مجلس عبور داد.
در این میان اما دیگر اصولگرایان چندان تمایلی به حمایت از روحانی ندارند و به فکر کاندیداهای دیگری هستند. آیت ا... موحدی کرمانی، دبیر کل جامعه روحانیت مبارز در اینباره گفته است: «اصولگرایان کاندیداهای جدی و مناسبی برای انتخابات ۹۶ دارند و با توجه به شرایط موجود بسیار بعید است که از روحانی حمایت کنیم». در کنار این، اظهار نظرهای برخی چهرههای تندرو را میتوان سرآغاز افتراق اصولگرایان دانست. همانطور که میرتاجالدینی میگوید: «آقای روحانی جزو کاندیداهای مورد مطالعه اصولگرایان نخواهد بود چراکه اصولگرایان دچار قحطالرجال نیستند».
پرویز فتاح: رابطه دوستی سی ساله او با محمود احمدی نژاد دچار فراز و نشیب بوده است. رئیس فعلی کمیته امداد امام خمینی(ره) در دوران فرماندهی صادق محصولی، وزیر کشور دولت احمدی نژاد بر منطقه ۵ سپاه پاسداران -شامل استانهای آذربایجان غربی و شرقی و اردبیل- حکم قائم مقامی فرماندهی لشکر آذربایجان غربی را در دست داشت، در روزهایی که احمدی نژاد فرماندار ماکو بود. بعد از اینکه احمدی نژاد استاندار اردبیل شد و محصولی با کار اقتصادی در حوزه نفت ثروتی قابل توجه به دست آورد، فتاح به عنوان مدیر امور قراردادی پروژههای عمرانی قرارگاه خاتمالانبیاء فعالیت میکرد. آنها از همان ابتدا گروهی را تشکیل دادند که بعدها به حلقه ارومیه شهرت یافت؛ بسیاری از تحلیلگران معتقدند احمدی نژاد از همان ابتدا به دنبال گزینش یاران معتمد خود بوده است که پرویز فتاح یکی از آنها بود که بعدها در دولت نهم وزیر نیرو شد.
پس از پایان کار دولت نهم، به دلیل اختلافات فتاح و احمدی نژاد و علیرغم نامه ۲۲۰ نماینده مجلس برای ابقای وی، در دولت دهم جایی نداشت و به سپاه رفت. فتاح علاوه بر آنچه ذکر شد سابقه جانشینی فرماندهی قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء و مدیر عاملی بنیاد تعاون سپاه را در کارنامه خود دارد.
به عملکرد فتاح در وزارت نیرو انتقاداتی وارد میشد و البته گروهی نیز دوران او را دوران مناسبی در این وزارتخانه میدانستند. انتقادات وارد بر دوران وزارت او به دلیل موضوعاتی چون افزایش میزان قطع برق، تاخیر در اجرای پروژههای آبی، عمل نکردن به وعده خود در زمینه افزایش بهرهوری، دخالت دادن مسائل سیاسی و جناحی در تغییرات مدیران وزارت نیرو که موجب رکود در زمان راه اندازی پروژهها نیز شد و ... بود. وی در سال ۸۷ در مواجهه با کمبود برق و آب گقته بود: «دعا کنید باران ببارد». البته بسیاری عملکرد نه چندان مثبت او در وزارت نیرو را به دلیل خشکسالی آن سالها میدانند.
پرویز فتاح اما چندان از صحنه سیاست دور نماند و در سال ۹۲ گزینه اصلی جبهه پایداری برای انتخابات ریاست جمهوری بود که بعد از رد پیشنهاد پایداریٍها توسط فتاح، آنها به لنکرانی و جلیلی روی آوردند. فتاح در پاسخ به سوالی درباره این موضوع مدعی شده بود که هیچ وابستگی به هیچ جناح و گروهی ندارد و البته بین گروههای مختلف سیاسی دوستان بسیاری دارد.
او مورد حمایت بخشی از احمدی نژادیهایی است که در دولت دهم به صف منتقدان وی پیوستند و علاوه بر آن حمایت جبهه پایداری را نیز همراه خود دارد و همچنین به دلیل سابقه کاریاش در سپاه، مورد حمایت نظامیان نیز میباشد. البته گفته میشود او رابطه خوبی با بخشی از اصولگرایان سنتی نیز دارد اما به نظر میرسد کاندیداتوری او در انتخابات ۹۶ شکاف میان تندروها و میانهروهای اصولگرا را تقویت و علاوه بر آن هواداران دولت احمدی نژاد را در انتخابات آتی به دو بخش تقسیم خواهد کرد.
فتاح علاوه بر این، با قرار گرفتن پر سر و صدا در رأس کمیته امداد امام خمینی(ره) از امکان ارتباط لازم برای بسیج بخشی از اقشار فرودست نیز بهره میبرد، چیزی که در صورت کاندیداتوری امتیاز ویژهای برای او محسوب خواهد شد. وی از همان روزهای ابتدایی حضور در کمیته امداد با اقدامات و اظهارات پر سروصدا افکار عمومی را به سوی خود جلب کرد و چهرهای حامی اقشار فرودست از خود ساخت، همان کاری که احمدی نژاد در شهرداری تهران انجام داد. فتاح با استفاده از مشکلات اقتصادی کشور، سخنانی را مطرح کرد که بیش از پیش شائبه حضور او در انتخابات را پررنگ کرد، سخنانی همچون «با کاهش همایش در خدمت محرومان خواهیم بود»، «خدمترسانی باید بیمنت و کمصدا باشد»، «دستور دادم از این به بعد مستمری مددجوبان را قبل از حقوق پرسنل و مدیران پرداخت کنند» و همچنین وعده اعطای سریع وام جهیزیه و ...، انتشار فیش حقوقی خود در روزهایی که تندروها با سوء استفاده از این موضوع سعی در تخریب دولت داشتند و انتقال ساختمان کمیته امداد به منطقهای ارزانتر در شهر تهران.
به نظر میرسد پرویز فتاح یکی از گزینههایی است که از نقطه نظر اصولگرایان میتواند "پدیده" ای باشد که به دنبال مطرح کردن آن هستند، نکته ای که کوهکن، عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری به آن اشاره کرده است. پدیدهای که علاوه بر دوستی دیرینه با احمدی نژاد، شباهتهایی با وی در اظهارنظرها و شعار دادن در جهت از حمایت از محرومان دارد، شعارهایی که تحلیلگران آن را در زمره کنشهای پوپولیستی او برای جلب حمایت کسانی که از فشار اقتصادی رنج میبرند، میدانند.
ادامه دارد