برای تحلیل بیشتر نتایج انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی به سراغ محمد جواد حق شناس استاد دانشگاه و عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی رفتیم. حق شناس در مورد ترکیب اصلی ترین گروه های رقیب در این انتخابات به جهان اقتصاد گفت :
می توان گفت که این مجلس رکود دار تغییرات در مجالس تاریخ تغییرات در مجالس ایران است. و ما بیشترین ریزش را از مجلس قبلی در این دوره شاهد بوده ایم. این امر نشان دهنده این است که انتخاب کنندگان نسبت به مجلس پیشین چه قضاوت و رویکردی داشته اند و حاضر به همراهی و انتخاب مجدد بخش عمده ای از نمایندگان مجلس نهم نشده اند. انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی با رقابت دو جریان اصلی شکل گرفت. یک جریان جریان اصولگرایی بود، سر لیست این جریان آقای حداد عادل بود و ترکیبی از جریان های سیاسی زیر مجموعه اصولگرایی در این لیست حضور داشتند. این جریان های سیاسی به ترتیب اهمیت عبارت بودند از : جبهه پایداری، جمعیت ایثارگران، جمعیت رهپویان و موتلفه جدید. این چهار تشکل با هم ائتلافی را شکل دادند و با نام اصولگرایان وارد رقابت های انتخاباتی شدند. نقطه اتکای این جریان این بود که جریان رقیب با توجه به رد صلاحیت های گسترده به زعم آن ها کاملا ناتوان شده بود و این گروه ها با خیالی آسوده و راحت و با این تفکر که برای حضور در مجلس آینده کار ساده ای در یپش دارند، وارد انتخابات شدند. آن ها چنان از پیروزی مطمئن بودند که حتی از نامزدهایی که وارد لیست آن ها می شدند برای رای دادن به نامزد آن ها برای ریاست مجلس تعهدات سفت و سخت می گرفتند. مبادا فرصتی برای رقیب اصولگرای دیگر آن ها یعنی علی لاریجانی برای ریاست مجلس مهیا شود.
عملا می توان گفت که با توجه به این که چهره های اصلی این جناح در لیست آن برای تهران تمرکز کرده بودند، در یک شرایط غیر قابل باور به طور کامل از ورود به مجلس بازمانده اند. آقای حداد عادل، زاکانی و حبیبی و سایر چهره های شاخص اصولگرا در انتخابات شکست خوردند. بخش دیگری از چهره های برجسته اصولگرا مانند محمد رضا باهنر و روح الله حسینیان احتمالا چون چنین وضعیتی را پیش بینی می کردند به صورت خودخواسته از رقابت های انتخاباتی کنار رفتند و برای حضور در انتخابات ثبت نام نکردند. این مسئله وضعیت ویژه ای را برای جناح اصولگرا رقم زده است و این جریان امروز عملا برای هدایت فراکسیون خود در مجلس به برخی چهره های جبهه پایداری که از سایر شهرستان ها به مجلس راه پیدا کرده اند، چشم امید دارد. اصولگرایان به این ترتیب در مجلس آینده به یک بدنه بی سر مبدل شده اند.
در مقابل جریان اصلاح طلب که با نام ائتلاف فراگیر اصلاح طلبان پا به عرصه رقابت های انتخاباتی نهادند، ترکیبی از ۴ گروه اصلاح طلبان، حامیان دولت، مستقلین و معتدلین اصولگرا هستند. این ائتلاف به خصوص در شهر تهران و برخی شهرهای بزرگ پاگرفت و در تهران پیروز مطلق میدان بود و در سایر شهرهای بزرگ هم سهم مهمی از کرسی ها را تصاحب کرد. این جریان در سایر نقاط هم توانست تقریبا همپای جریان اصولگرا در کسب کرسی های مجلس عمل نماید.
حق شناس در پاسخ به این سوال که به این ترتیب کدام جریان سیاسی دست بالاتر را در مجلس دهم خواهد داشت گفت :
در حالی که پیش از این به نظر می رسید که رقابت برای ریاست مجلس شورای اسلامی رقابتی سه ضلعی میان اصلاح طلبان، اصولگرایان و جریان راست میانه نزدیک به علی لاریجانی باشد به یک رقابت دو ضلعی بین آقای دکتر عارف و آقای دکتر لاریجانی مبدل می شود. دکتر عارف به عنوان نماینده جریان اصلاح طلب و دکتر لاریجانی به عنوان نماینده اصولگرایان معتدل یا راست میانه. برای قضاوت دقیق پیرامون این مسئله باید منتظر تعیین نتیجه دور دوم انتخابات باشیم که به ظاهر در سی و چند حوزه به دور دوم رفته است.
بر این مبنا موفقیت هر یک از این جریان ها به دو عامل بستگی خواهد داشت. تعداد نمایندگانی که از هر جناح وارد مجلس می شوند عامل اول است و عامل دوم تصمیم گیری نمایندگان مستقل و حامی دولت در این مورد که به کدام سمت گرایش نشان بدهند، سمت راست طیف یا سمت چپ آن.
به نظر من در شرایطی که جریان اصولگرا فاقد سر است باید یک تصمیم استراتژیک بگیرد که آیا برای ریاست مجلس حاضر خواهند بود که به سمت رقیبی بروند مانند دکتر لاریجانی بروند که به صورت جدی با یکدیگر رویارو شده اند و حتی دکتر لاریجانی از حضور در لیست آن ها سرباز زد. احتمالا این جریان در هفته های آتی باید به آن فکر کند و تصمیمی در این مورد اتخاذ کند.
