خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) نوشت: همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان سبب بوجود آوردن تنش‌های فراوانی میان دولت اربیل با دولت مرکزی عراق شده و سرانجام با افزایش مخالفت‌ها و فشارهای داخلی و بین‌المللی، مسعود بارزانی مجبور به تعلیق همه‌پرسی و گام نهادن در مسیر مذاکره با دولت حیدرالعبادی را پذیرفت که می‌توان از آن به عنوان سرآغاز فصل جدید در تحولات سیاسی عراق عنوان کرد، زیرا در این مذاکرات قرار است درباره موضوعاتی گفت‌و‌گو شود که با مطالبات دیرینه کُردهای ساکن اقلیم کردستان در ارتباط است. همچنین باید اشاره کرد که تعلیق نتیجه همه‌پرسی و ریل‌ گذاری فرآینده مذاکرات آتی مورد استقبال ایران و ترکیه قرار گرفته اما این مذاکرات خالی از چالش و موانع نیست، زیرا دو طرف خواسته‌هایی دارند که نیازمند مذاکرات طولانی و چه بسا دشوار است.

تعلیق همه‌پرسی مساوی با عدم تشدید نزاع داخلی عراق است

«حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با ایکنا درباره تعلیق نتیجه همه‌پرسی و روی آوردن مسعود بارزانی به سمت مذاکره با دولت مرکزی عراق گفت: همه‌پرسی سوم مهر ماه سال جاری اقلیم کردستان با واکنش‌های تند جامعه جهانی مواجه شد. به اعتبار اینکه این همه‌پرسی یک بحران برای عراق و منطقه ایجاد کرد و با توجه به اینکه عراق طی روزهای گذشته با همکاری نیروهای مردمی و کشورهای منطقه توانست گروهک‌های تروریستی را سرکوب کند لذا همه‌پرسی اقلیم کردستان به خلق یک بحران جدید برای عراق منجر شود و حتی دورنمای ایجاد جنگ داخلی را برای عراق رفم زند. وی ضمن تأکید بر تفکرات جاه‌طلبانه مسعود بارزانی ادامه داد: بارزانی با تفکرات خاص و با رویای قدیمی پدر خود برای تشکیل یک کردستان بزرگ در منطقه این همه‌پرسی را برگزار کرد در حالی‌که جامعه جهانی و حتی خود اقلیم کردستان این آمادگی را برای جدایی از عراق نداشت؛ به همین دلیل اتحادیه میهنی عراق با این همه‌پرسی مخالفت کرد اما اصرار بارزانی موجب شد آن همه‌پرسی برگزار شود تا ایران، ترکیه و عراق واکنش‌های تندی از خود نشان دهند و این در حالی بود که تنها رژیم‌صهیونیستی از این همه‌پرسی حمایت ‌کرد.

مسعود بارزانی با برای خروج از بن‌بست سیاسی ناچار به تعلیق همه‌پرسی شد

کارشناس مسائل خاورمیانه ضمن اشاره به مواجه شدن مسعود بارزانی با یک بن‌بست سیاسی گفت: اکنون که این همه‌پرسی با بن‌بست مواجه شده، مسعود بارزانی راه دیگری را انتخاب کرده و آن مذاکره با دولت مرکزی عراق برای گرفتن امتیاز از دولت حیدرالعبادی است. او در نظر دارد در مذاکرات پیش رو؛ بودجه اختصاصی اقلیم کردستان را از ۱۷ درصد تعیین شده به ۳۰ درصد افزایش دهد. ضمن اینکه کرکوک را هم جزء قلمرو اقلیم کردستان به شمار بیاورد تا سهم بیشتری در پارلمان عراق و دولت عراق در اختیار داشته باشد و اگر این خواسته‌ها با موافقت دولت عراق مواجه شود، طبیعتاً بحران کاهش پیدا خواهد کرد و اقلیم کردستان بار دیگر به آغوش عراق باز خواهد گشت. اما به هر حال به نظر می‌رسد که سهم مطالبات مسعود بارزانی بسیار بالا بوده و دولت مرکزی عراق با این مطالبات موافقت نخواهد کرد و همچنان اختلاف نظرها ادامه خواهد داشت.

دولت مرکزی ارائه هرگونه امتیازی را منوط به استعفای بارزانی خواهد کرد

کارشناس مسائل بین‌الملل، استعفای مسعود بارزانی را به عنوان اصل مهم پیشبرد این مذاکره دانسته و تصریح کرد: به نظر می‌آید حیدرالعبادی به شدت با دادن هرگونه امتیاز به شخص مسعود بارزانی مخالفت خواهد کرد و تنها راه ایجاد همگرایی میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی، استعفای رئیس فعلی اقلیم کردستان است تا شخصیت مورد قبول کُردها و دولت مرکزی عراق انتخاب شود، در غیر این‌ صورت مسعود بارزانی موفق نخواهد شد امتیازات مورد نظر خود را از دولت عراق طلب کند.

ورود به موقع آیت‌الله سیستانی مانع از درگیری‌های شدید میان عراقی‌ها شد

«حسن هانی‌زاده» نقش علمای شیعه را در پایان دادن به بحران بی بدیل دانست و اظهار کرد: علما و فقهای شیعه عراق از جایگاه بالایی در عرصه تحولات سیاسی عراق برخوردار هستند. علمای شیعه به هیچ وجه خواهان نادیده گرفتن حقوق سایر اقلیت‌های دینی و قومی عراق نبوده‌اند بلکه همواره از برخورداری اقلیت‌های قومی و مذهبی عراق از حقوق قانونی خود در راستای قانون اساسی عراق تأکید داشته‌اند و حل هرگونه اختلافات را در چارچوب قانون اساسی به طرفین و جناح‌های مختلف گوشزد کرده‌اند. وی در پایان افزود: مراجع تقلید عراق به ویژه آیت‌الله سیستانی پس از این همه‌پرسی اعلام کردند که نظر دادگاه عالی عراق باید مورد توجه قرار گیرد و این دادگاه باید نظر نهایی خودش را اعلام کند. دادگاه هم این همه‌پرسی را لغو کرد و بنابراین آیت‌الله سیستانی نقش تأثیرگذاری در کاهش تنش‌های موجود میان اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق داشته و این نقش هم همچنان ادامه دارد و باعث شد تا از کشتار و درگیری میان نیروهای مردمی عراق و اقلیم کردستان جلوگیری کند.