بررسی ارتباط درآمدسرانه با قیمت مسکن در گفتگوی جهان اقتصاد با کارشناس اقتصادی
مرتضی ابراهیمی-میثم رضایی پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات و پژوهش‌های اقتصاد ایرانیان با بیان اینکه مسکن نیاز اولیه بشر و مهم‌ترین کالایی است که تأمین آن دغدغه عامه مردم است؛ افزود: نوسانات قیمتی غیر‌معمول در این بخش، باعث حذف تقاضای قشر کم درآمد جامعه از تقاضای نرمال شده و بعضا دسترسی به مسکن مناسب را به یک آرزوی دست نیافتنی مبدل ساخته است.
وی افزود: شــاخص‌هاى دسترسی به مسکن ابزار مناسبى جهت ســنجش کارایی سیاست‌ها در سهولت دسترسی به مسکن در کشورها‌ست. به کمک این شاخص مى‌توان تصویر درست و قابل فهمی از شرایط مسکن در جوامع را ترسیم کرد و پیشرفت‌ها و کم و کاستی‌ها را مشخص نمود. از طرفى با اســتفاده از تجربه کشورهایى که در تامین مسکن جامعه خود موفق بوده‌اند، می‌توان راه‌حل‌هاى مناسبى براى تامین مسکن درکشور یافت. لذا بازنگرى در سیاست‌های تولید مسکن و سیاست‌هاى اجتماعى و اقتصادی دولت که منجربه ارتقاء شاخص‌هاى مسکن(اعم از کمٌی وکیفی) گردد، ضرورتى انکارناپذیر به‌نظر مى‌رسد.
وی با اشاره به اینکه مساله تامین مسکن در ایران یکی از مشکلات پیش روی دولت‌هاست گفت: تـلاش جهـت تـامین مسـکن بنـابر اهمیت ویژه‌ای که به‌عنوان یک نیاز اولیه دارد، امروزه در زمره وظایف اساسی دولتمردان و تصمیم‌گیران کشور است .در کشورهای در حال توسعه، به علت فزونی تقاضای مسکن، علیرغم مازاد تولید در این کشورها، همچنان مشکلات این حوزه برای عامه مردم پا برجاست. از سوی دیگر شاخص‌های کیفی نیز در این کشورها وضعیت مناسبی ندارند.
رضایی در ادامه این مطلب گفت: در ایران ســهم تسهیلات بانکى ارائه شــده از قیمت مسکن نسبت به اکثرکشورها پایین‌تر اســت و سود بانکى این تســهیلات بسیار بالاتر از کشورهاى توسعه‌یافته است. به دلیل وجود تورم دو رقمی، رابطه معقولى بین قیمت‌ها و درآمد سالانه یک فرد وجود ندارد. اگر در مقام مقایسه برآییم، قیمت مسکن در ایران با کشورهای توسعه یافته تفاوت چندانی ندارد. اما آن چیزی که حائز اهمیت است و باید در این مقایسه مد نظر قرار گیرد، سهم مسکن از هزینه‌های خانوار در کشورهای مختلف و مدت زمان دسترسی به آن است. با توجه به این رویکرد عملا می‌توان شاخص دسترسی به مسکن را استخراج نمود.
وی با اشاره به نمودار مقایسه ای درآمد سرانه و قیمت مسکن گفت: این نمودار نشانگر متوسط درآمد سرانه و قیمت یک متر آپارتمان در مراکز شهرهای کشورهای مورد بررسی را نشان می‌دهد. از این دو متغیر می‌توان سطح قدرت خرید و مدت زمان دسترسی به مسکن در شهرهای مختلف کشورها را مقایسه نمود.
رضایی اضافه کرد: در نمودار مذکور متوسط قیمت هر متر آپارتمان در مراکز شهرهای ایران تفاوت چندانی با مشابه آن در آمریکا ندارد، اما آن چیزی که در این مقایسه باید مورد توجه قرار گیرد، قدرت خرید یک ایرانی در قیاس با یک شهروند آمریکایی است. اگر یک ایرانی در طول سال تمام درآمد خود را پس‌انداز کند، تنها قدرت خرید ۴/۱ متر آپارتمان را دارد درحالی که شرایط در نمونه مشابه به گونه‌ای دیگر است. حال اگر کیفیت و تسهیلات دسترسی به مسکن در دو کشور را نیز مقایسه کنیم، نتایج بسیار متفاوت‌تر خواهد بود. در چنین شرایطی، بهبود تسهیلات در بخش مسکن و برطرف نمودن مشکلات این حوزه مستلزم برنامه‌ریزی علمی بلندمدت در قالب یک برنامه منسجم و دقیق همه جانبه می‌باشد.
رضایی اذعان داشت: با توجه به رغبت سرمایهگذاران خارجی به ورود در بازار مسکن ایران و همچنین تحولات اقتصادی و پیش‌بینی رشد ۵ درصدی در سال آینده که نهایتا منجر به افزایش متوسط درآمد سرانه خواهد شد و همچنین اهمیت تامین مسکن برای خانوار ایرانی، آگاهی از چگونگی تخصیص بهینه درآمد در تامین مسکن اهمیتی غیر قابل انکار دارد. با باز شدن درهای اقتصادی به روی کشور در این برهه تاریخی می‌توان از تجربیات جهانی کشورهای موفق در این حوزه، با پیگیری چگونگی اعمال سیاست‌های عرضه مسکن و ایجاد ثبات دراین بازار، بهره مند شد.
این کارشناس مسکن اطلاع از تصمیمات سیاست‌گذاران در این حوزه، به‌منظور جهت‌گیری صحیح سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی در سال آتی را ضرورتی انکارناپذیر دانست و عنوان کرد: دغدغه‌های فعالان اقتصادی به‌منظور نحوه برون رفت از چالش‌های موجود در بازار مسکن و چگونگی نحوه مدیریت و تخصیص بهینه سرمایه دراین بازار ، ما را بر آن داشت تا با حضور سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی از یک‌سو و سیاست‌گذاران بازار مسکن در سویی دیگر امکانی برای ارتباط و تبادل آگاهی این عناصر کلیدی را فراهم آوریم.
وی درپایان یادآور شد: به همین منظور موسسه مطالعات و پژوهش‌های اقتصاد ایرانیان با همکاری شرکت بین‌المللی ایرانگردی و جهانگردی آزادی (آیتو) همایشی تحت عنوان "دورنمای اقتصاد ایران در سال ۱۳۹۵"در تاریخ ۱۲ اسفند ماه سال جاری برگزار می‌کند.
