مهدی زاهدی - بیش از یک دهه از بحث جداسازی آب شرب از آب بهداشتی در ایران می گذرد؛ مبحثی که به زعم بسیاری از کارشناسان به رغم کارآمدبودنش، برای رسیدن به نقطه اجرایی باید از مسیری صعب العبور بگذرد.
کارشناسان معتقدند: درایران آب با هزینه های سنگین تولید و با هزینه های بسیار سنگین تر تصفیه می شود و پس ازآن نیز در پروسه های هزینه بر دیگر تبدیل به آب قابل شرب می شود، این درحالیست که تنها ۶ درصد از آب تولیدی به مصرف شرب انسانی می رسد و مابقی صرف مصارف بهداشتی می شود.
این استدلال از یک سو موافقان طرح تفکیک آب را به دفاع از دیدگاه های خود ترغیب می کند آنها می گویند چنین هزینه های سنگینی نباید به خاطر ۶ درصد مصرف آب شرب کشور هدر برود اما از آن سو مخالفان طرح تفکیک می گویند به دلیل مصرف بسیار کم بخش خانگی از آب کشور و بلعیدن عمده این محصول حیاتی توسط بخش کشاورزی ابتدا باید بهره وری آب کشاورزی را دردستور کار قراردهند و پس ازآن با روش هایی چون تولید و عرضه آب بسته بندی، هزینه های قابل شرب کردن آب را از دوش دولت و مردم بردارند.
با همه این اوصاف اما مجلس شورای اسلامی چندی پیش در دستورالعملی که به زعم بسیاری از صاحب نظران کارشناسی نشده و حتی رویایی به نظر می رسید دولت را مکلف به تفکیک آب شرب و بهداشتی شهرها و روستاهای بالای ۲۰۰ خانوار کرده است.
این موضوع از سوی دست اندرکاران حوزه آب کشور با واکنشهایی روبرو شد؛ آبی ها معتقدند که این مساله سرمایه گذاری گزافی را می طلبد که شاید اجرایی شدن آن صرفه اقتصادی نداشته باشد تا جایی که به گفته قائم مقام شرکت آب و فاضلاب استان تهران این امر در شرایط فعلی صرفه اقتصادی نیست و لزومی در اجرایی شدن آن وجود ندارد.
به گفته وی در حال حاضر در برخی شهرها مانند قم و زاهدان ایستگاه‌های برداشت راه‌اندازی شده است که هزینه کمتری را نسبت به جداسازی دو شبکه دارد و همچنین می‌توان در برخی شهرها مکان‌هایی را برای توزیع آب بسته‌بندی ایجاد کرد و از این طریق امکان جداسازی آب شرب و خانگی را به‌وجود آورد.
خرید آب بسته‌بندی در برنامه وزارت نیرو
از سوی دیگر علیرضا دائمی معاون وزیر نیرو در امور برنامه‌ریزی و اقتصادی برای اجرایی شدن این طرح توزیع آب بسته بندی را در برنامه وزارت نیرو خواند و معتقد است که با توجه به هزینه هایی زیاد این طرح باید این امر به تدریج صورت بگیرد.
معاون وزیر نیرو در امور برنامه‌ریزی و اقتصادی با بیان این‌که ممکن است برخی مکان‌ها اصلا نیازی به انجام این کار نداشته باشند، افزود: به ندرت در جهان سیستم دو شبکه‌ای وجود دارد و با توجه به این‌که این کار هزینه‌بر است و سرمایه زیادی می‌خواهد باید تمام جوانب آن در نظر گرفته شود.
با تمام این اوصاف اما گویی زور دولتی ها به تصمیم مجلسی ها نرسیده است، روز دوشنبه یکی از مقام های وزارت نیرو در نشستی خبری ازکلید خوردن این طرح خبرداد.
البته گویی دولت با آغاز کردن این طرح در یک روستای کوچک و آن هم به صورت پایلوت سعی داشته تا هم به مصوبه مجلس عمل کرده باشد و هم به نوعی ثابت کند،اجرایی کردن چنین طرحی در مقیاس وسیع کاری بعید است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان تهران در این باره از اجرای طرحی پایلوت در یکی از روستاهای تهران برای جداسازی آب شرب و بهداشتی خبر داد و گفت: براساس تاکید مجلس شورای اسلامی مبنی بر اجرای این امر طرح جداسازی آب شرب و بهداشتی را در یکی از روستاها اجرایی کرده‌ایم که تا سال دیگر عملیات آن پایان می‌یابد.
وی گفت: با وجود این‌که میزان استاندارد سرانه مصرف ۱۵۰ لیتر در شبانه‌روز برای هر نفر است، اما سرانه مصرف روستاهای استان تهران بالای ۱۸۵ لیتر در شبانه‌روز است.
رضا پوررجب با بیان این‌که پرجمعیت‌ترین روستاهای کشور در استان تهران و تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب روستای استان تهران قرار دارد، اظهار کرد: تعداد کل روستاهای کل استان تهران ۷۱۶ و تعداد روستاهای تحت پوشش آب این شرکت ۴۰۰ روستاست.
وی ادامه داد: تامین مابقی روستاها برعهده دهیارهاست و شاخص‌های بهره‌مندی از آب شرب بهداشتی روستاهای تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب روستایی استان تهران ۷۷٫۴ درصد تخمین زده شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان تهران با بیان این‌که براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده که قرار است شاخص‌های بهره‌مندی از آب شرب بهداشتی روستاها را در برنامه ششم به ۸۰ درصد برسانیم، ادامه داد: برای این مهم اقدامات خوبی انجام شده است.
پوررجب تعداد حجم کل آب تولیدی روستاهای تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب تهران را ۸۵ میلیون مترمکعب در سال عنوان و اظهار کرد: برنامه‌ریزی‌هایی را با به‌کارگیری از چهار مشاور برای انجام کارهای آبرسانی به روستاها انجام داده‌ایم.
وی افزود: از این به بعد تمام برنامه‌های ششم برحسب مطالعات صورت گرفته توسط این چهار مشاور صورت می‌گیرد. علاوه بر این برای ۳۰ مجتمع آبرسانی بزرگ با به‌کارگیری سه مشاور عملیات به‌روزرسانی آن را انجام دادیم.
رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان تهران در این نشست ، هدر رفت آب در شبکه آبرسانی روستایی استان تهران را ۴۳ درصد ذکر کرد و گفت : اتلاف بیش از ۵۵ درصد آب ناشی از فرسودگی شبکه است.
