علی ساکت، عضو هیات علمی پژوهشکده سوانح طبیعی ایران-پس از گذشت یک سال و ۱۳ روز از رخداد زمین لرزه ویرانگر کرمانشاه با بزرگی ۳/۷ در مقیاس بزرگی گشتاوری بار دیگر رخداد زمین لرزه ای با بزرگی ۴/۶ در فاصله کمتر از ۵۰ کیلومتری جنوب کانون زمین لرزه یاد شده مردم منطقه را در وحشت فرو برد. زمین لرزه ساعت ۲۰:۰۷ دقیقه چهارم آذرماه ۱۳۹۷، بزرگترین زمین لرزه پس از رخداد زمین لرزه ۲۱ آبان ماه ۱۳۹۶ بود. طبق اعلام موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران زمین لرزه ۴ آذرماه ۱۳۹۷ در مختصاتی با طول شرقی ۷/۴۵ درجه و عرض شمالی ۳۸/۳۴ درجه در عمق کانونی ۷ کیلومتری از سطح زمین و در ۱۷ کیلومتری غرب سرپل ذهاب رخ داد. در طی ماه های گذشته از رخداد زمین لرزه اصلی تاکنون تعداد ۱۴ زمین لرزه با بزرگی بالاتر از ۵ در شعاع تقریبی ۱۰۰ کیلومتری از کانون زمین لرزه اصلی سال گذشته سرپل ذهاب رخ داده که زمین لرزه اخیر به عنوان بزرگترین زمین لرزه از میان زمین لرزه های یاد شده به وقوع پیوسته است. لازم به ذکر است که در ۳۱ تیر و ۴ شهریور ماه سال جاری نیز دو زمین لرزه به ترتیب با بزرگی ۷/۵ و ۹/۵ در جنوب شرقی زمین لرزه اصلی و در شعاع حدود۵۰ کیلومتری از کانون زمین لرزه اصلی به ثبت رسیده است. آنچه به عنوان یک نکته مهم پس از رخداد زمین لرزه ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۹۶ و براساس تعدد زمین لرزه های رخ داده، قابل ذکر است، فعال شدن منطقه غرب کشور پس از این زمین لرزه می باشد. پس از وقوع زمین لرزه یاد‌شده در شعاع ۱۰۰ کیلومتری این زمین لرزه تاکنون بیش از ۸۰۰ زمین لرزه با بزرگی ۳ و بالاتر و بیش از ۱۳۰ زمین لرزه با بزرگی۴ و بیشتر رخ داده است. آمار افزایشی زمین لرزه های استان های کردستان، لرستان و ایلام نیز در ماه های پس از رخداد زمین لرزه یاد شده بویژه ماه های اول پس از رخداد، نشانه مشخصی از فعال شدن دیگر گسل های موجود در اطراف رومرکز زمین لرزه اصلی است. همچنین اختلاف فاصله و تفاوت ساز و کار کانونی زمین لرزه های بزرگتر از ۵، تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از کانون سطحی زمین لرزه اصلی نیز نشان داد که گسل های متعدد با اندازه کوچکتر از گسل مسبب زمین لرزه اصلی فعال شده اند. ضمن اینکه بررسی های تحلیلی صورت گرفته حاکی از این نکته است که در هفته ها و ماه های آینده بازهم شاهد رخداد زمین لرزه هایی با بزرگی ۵ و بیشتر بویژه در غرب استان کرمانشاه خواهیم بود. با این حال ساز و کار کانونی زمین لرزه اصلی و تغییرات روند بزرگی پس لرزه ها و علائم دیگر مورد تحلیل قرار گرفته، علیرغم رخداد دو پس لرزه با بزرگی ۲/۵، حاکی از احتمال پایین رخداد زمین لرزه بزرگ (بیش از ۵/۵) تا ۴۸ ساعت پس از رخداد زمین لرزه اخیر است.
خوشبختانه زمین لرزه اخیر در غرب سرپل ذهاب با بزرگی ۴/۶ با خسارات محدود به منطقه با وجود عمق کم زمین لرزه مواجه گردید که دلیل اصلی این شرایط را در کنار ویژگی های ساختگاه منطقه می توان به بازسازی نسبتا موفق پس از زمین لرزه یک سال اخیر در منطقه زلزله زده مربوط دانست. طبق آخرین آمار ارائه شده از منطقه زلزله زده زمین لرزه اخیر بیش از ۶۳۰ نفر زخمی برجای گذاشته که اکثر آنها به طور سرپایی درمان شدند. بیشترین آمار افراد حادثه دیده (در حدود ۲۹۰ نفر) مربوط به شهر سرپل ذهاب بوده که کمترین فاصله را در مقایسه با دیگر شهرها نسبت به کانون زمین لرزه داشته اند. لازم به ذکر است شدت لرزش به شکلی بود که مردم دیگر استان های غربی کشور بویژه لرستان این زمین لرزه را احساس کردند. تیم های امدادی از استان های همدان، لرستان، ایلام و کردستان برای کنترل اوضاع منطقه زلزله زده اعزام شدند. با این حال تجربه زمین لرزه کرمانشاه و دیگر زمین لرزه های بزرگ ایران حاکی از این نکته است که برای تاب آوری قابل قبول در مواجهه با زمین لرزه ها هنوز راه زیادی مانده و باید برنامه ریزی کاربردی و عملیاتی مشخصی در این خصوص در کشور صورت پذیرد.
