زمین های درجه یک کشاورزی نابود شده اند
رئیس موسسه تحقیقات خاک و آب کشور گفت: بررسی ها نشان می دهد در سال های ۱۳۳۴ تا ۱۳۸۰ فقط در اطراف ۶ کلانشهر تهران، کرج، تبریز، اهواز، شیراز و مشهد در هر ساعت حدود نیم هکتار از اراضی با قابلیت کشاورزی و منابع طبیعی به کاربری شهری و صنعتی تغییرکاربری داده شده است.
کامبیز بازرگان با گلایه شدید از تغییرکاربری زمین های کشاورزی به شهری و صنعتی، گفت: بخش قابل توجه اراضی تغییر کاربری داده شده، از زمین های درجه یک کشاورزی بوده است.
وی خاطرنشان کرد: برگشت پذیری زمین هایی کشاورزی تغییر کاربری داده شده بسیار سخت است.
بازرگان ادامه داد: به دلیل شرایط اقلیمی کشور، محدودیت منابع آب و خاک داریم؛ در واقع نزدیک به ۱۸٫۵ میلیون هکتار خاک در عرصه تولید کشاورزی داریم که به دلایل متعدد زیست محیطی، اقلیمی و شرایط جغرافیایی کشورمان، این میزان قابل افزایش نیست.
وی در این رابطه توضیح داد: یک بخش از کشور دریاچه، بیابان، شوره زار، جنگل و بخشی کوه است؛ بخشی نیز قابلیت کشت دارد اما آبی ندارد.
به گزارش ایرنا؛ رئیس موسسه تحقیقات خاک و آب کشور تاکید کرد: باید بر افزایش بهره وری در واحد سطح خاک و افزایش بهره وری در حجم آب مصرفی متمرکز شویم.
بازرگان، با بیان اینکه عوامل متعدد کمیت و کیفیت خاک، کشور را تهدید می کنند، گفت: مهمترین عامل تهدیدکننده کمیت خاک قابل کشاورزی، تغییر کاربری است.
وی خاطرنشان کرد: تغییر کاربری کشاورزی علیرغم تاکیدات مقام های عالی رتبه نظام و رهبر معظم انقلاب کماکان در نوک پیکان تهدیدات منابع خاک کشور است و بعد از آن، بحث های کیفی، شور شدن، کاهش مواد عالی و کاهش بنیه حاصلخیزی خاک های کشور، تولید کشور را تحت تاثیر قرار داده اند.
مصرف کم کود، کشاورزی را تهدید می کند
وی با بیان اینکه «متاسفانه در افکار عمومی و بعضا در رسانه ها گفته می شود ما کود زیاد مصرف می کنیم و یا کود سلامت محصولات را تحت تاثیر قرار داده است»، گفت: به عنوان رئیس موسسه تحقیقات خاک و آب کشور که هر ساله برآورد نیاز کودی کشور را انجام و به وزارتخانه ارائه می دهد، می گویم کشور با این شرایط کشت و اقلیمی، نزدیک به چهار میلیون تن کود لازم دارد اما در سال های اخیر بیش از ۲ میلیون تن مصرف نشده است.
به گفته بازرگان، مصرف کم کود سبب کاهش بنیه غذایی خاک های کشور شده و در نتیجه تهدیدکننده تولید محصولات کشاورزی کشور شده است؛ بنابراین باید در کلان نسبت به آنچه مصرف می کنیم کود بیشتری مصرف کنیم.
این مقام مسئول با بیان اینکه منکر بد مصرفی کود در کشور نیستیم، افزود: متاسفانه بد مصرفی ها به صورت موردی در کشور وجود دارد که باید با آموزش، ترویج و ارائه دستورالعمل های کودی برطرف شود که روی این موضوع در حال کار هستیم.
رئیس موسسه خاک و آب یادآورشد: اگر سال گذشته را سال پایه در نظر بگیریم، با توجه به اینکه ۲ میلیون تن کود مصرف شده است، تا چهار میلیون تنی که خاک کشور نیاز دارد باید کود مصرف کنیم.
وی تاکید کرد که در سبد مصرف کود باید کودهای عالی و زیستی سهم بیشتری داشته باشند.
بازرگان به عرضه کودهایی با شماره و گواهی ثبت اشاره کرد و گفت: برپایه ابلاغیه جدیدی که به زودی اعلام می شود و یکسال مهت اجرای آن است، همه کودهای کشور باید با شماره و گواهی ثبت عرضه شوند.
رئیس موسسه خاک و آب کشور گفت: در این رابطه شماره پیامکی اعلام می کنیم که براساس آن، پیامکی فرستاده می شود تا کودهای عرضه شده ثبت و اطلاعات آنها برای کشاورزان پاسخ داده شود.
وی تاکید کرد که همه کودهای قابل عرضه در کشور باید از موسسه تحقیقات خاک و آب کشور گواهی دریافت کنند.
شوری آب منابع زیرزمینی بیشتر شده است
بازرگان، درباره کیفیت و سلامت آب کشاورزی در کشور نیز گفت: به دلیل شرایط اقلیمی و استفاده نادرست، با محدودیت شدید کمیت آب کشاورزی مواجه ایم.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط اقلیمی کشورمان که سهم زیادی از آب مصرفی باید به سمت کشاورزی برود، در سال های گذشته روی مدیریت آب مصرفی در این بخش تمرکز خوبی نداشتیم.
رئیس موسسه خاک و آب با بیان اینکه با شوری اولیه منابع خاک مواجه ایم، توضیح داد: بخشی از آب مصرفی کشور در کشاورزی صرف شست و شوی پروفیل خاک از نمک می شود زیرا اگر این کار را نکنیم بعد از چند سال دچار تجمع نمک می شویم که در نتیجه سبب خارج شدن همه خاکها از عرصه تولید می شود.
وی با بیان اینکه محدودیت کمی منابع آب روی کیفیت منابع آب نیز تاثیر گذاشته است، گفت: تشدید تبخیر و کاهش بارندگی، شوری منابع آب زیرزمینی را افزایش داده و این افزایش شوری، همه سیستم کشاورزی یعنی آب، خاک و تولید محصول را تحت تاثیر قرار داده است.
بازرگان افزود: بنابراین شرایط کشاورزی ما به گونه ای است که نمی توانیم آبیاری را با راندمان بالا انجام دهیم؛ البته با توجه به اینکه در این وضعیت نیز راندمان ۴۵ درصد است، به دنبال این موضوع هستیم که آن را افزایش دهیم.
رئیس موسسه خاک و آب در ادامه گفت: به دلیل محدودیت حجم آب در دسترس کشاورزان، منابع آب نامتعارف یعنی آب های فاضلاب نیز در عرصه آب مصرفی کشاورزی قرار گرفته است که متاسفانه بخشی از این آبها، فاضلاب های تسویه نشده است.
وی با تاکید بر اینکه نباید این آبها در کشاورزی مصرف شود، افزود: مصرف این آبها می تواند شرایط خاک و تولیدات مزرعه را تحت تاثیر قرار دهد؛ از این رو در حال کار روی این موضوع هستیم.
بازرگان در مورد کاهش مراتع برای دامپروری نیز گفت: اگر در یک دوره طولانی، خشکسالی شدید اتفاق افتد و تکرار شود، امکان دارد گیاهی شرایط تجدید و توسعه اش را از دست بدهد که در این صورت الگو و شرایط گیاهی مراتع و جنگل های متاثر از این موضوع شده و تغییر می کنند.
