مهندس امیررضا اعطاسی

یکی از مهمترین مناقشات مرسوم بین تحلیلگران تکنیکالی، تحلیل تکنیکال با نمودارهای تعدیل شده و تعدیل نشده است. بسیاری از تحلیلگران مخالف استفاده از نمودار تعدیل شده بوده و تحلیل این نمودار را فاقد ارزش میدانند و برخی از تحلیلگران استفاده از نمودار تعدیل نشده را برای تحلیل نادرست دانسته و معتقد هستند که این نمودار باعث گمراه شدن سرمایه گذار خواهد شد از این رو سعی شده است در محیطی خارج از تعصب به بررسی این دو نمودار پرداخته و نقاط قوت ضعف آن بررسی گردد.

نمودار تعدیل شده در اصل نموداری است که، اثر دو عامل افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی از روی نمودار حذف گردیده است. این دو هنجار مالی باعث خواهد شد قیمت سهام شرکت در بازار سرمایه تغییر کند.

۱- شیوه تعدیل نمودار قیمتی

۱-۱- تعدیل قیمت در اثر افزایش سرمایه

افزایش سرمایه یکی از مهمترین اتفاقات رایج در بازار سرمایه است که از سه محل :

۱- افزایش از محل آورده نقدی (فروش حق تقدم)

۲- افزایش سرمایه از محل اندوخته

۳- افزایش سرمایه از محل صرف سهام

تامین خواهد شد.

افزایش سرمایه از هر محلی که تامین گردد نباید در میزان دارایی سهامدار تغییر ایجاد کند. بعد از اعمال افزایش سرمایه به میزان درصد افزایش سرمایه از ارزش سهام شرکت در روز بازگشایی نماد کسر خواهد شد و در مقابل ارزش کاسته شده به سهامدار حق تقدم، سهام و یا اوراق قرضه داده خواهد شد آن بخشی از این فرآیند که مورد بررسی قرار خواهد گرفت کاهش ارزش سهام شرکت و تاثیر آن بر نمودار قیمتی سهام آن شرکت بعد از بازگشایی خواهد بود.

مثال:

شخصی سهام شرکت A را به تعداد ۲۰۰۰ عدد و قیمت ۲۰۰۰ ریال خرید نموده است در روز T1 سهم برای برگزاری مجمع فوق العاده بسته خواهد شد. سهم بعد از اعمال افزایش سرمایه افزایش سرمایه از محل اندوخته به میزان ۱۰۰ درصد در زمان T₂ بازگشایی خواهد شد قیمت سهم در روز T₂ قیمت ۱۰۰۰ریال و تعداد سهام آن به ۴۰۰۰ عدد تغییر خواهد کرد.

۱-۲- تعدیل قیمت در اثر پرداخت سود نقدی

در زمانی که شرکت ها در مجمع به سهامداران خود سود نقدی (DPS) پرداخت میکند در روز بازگشایی نماد بعد از مجمع، DPS پرداختی به سهامداران از قیمت پایانی سهم، کسر خواهد شد.

مثال:

 سهم شرکت A در روز T₁ برای برگزاری مجمع عادی سالانه با قیمت پایانی ۲۶۷۰ ریال بسته خواهد شد. سهم شرکت بعد از پرداخت ۶۵۰ ریال سود نقدی و در زمان T₂ بازگشایی خواهد شد قیمت پایانی سهم در روزT₂ قیمت ۲۰۲۰ ریال خواهد بود.

که در آن P₁ قیمت پایانی سهم در روز T₂ و P₀ قیمت پایانی سهم در روز T₁ می باشد.

*نکته مهم در مورد سود پرداختی این است که DPS بخشی از قیمت سهام، سهامدار است که از قیمت سهام سرمایه گذار کسر و در بازه حداکثر ۸ ماه به وی پرداخت خواهد شد. پس پرداخت سود نقدی در مجمع در اصل به دارایی سهامدار چیزی اضافه نخواهد کرد بلکه باعث خواهد شد بخشی از سرمایه سهامدار به مدت ۸ ماه از سبد سهامدار خارج گردد.

۱-۳- اعمال تعدیل قیمت بر روی نمودار

بعد از محاسبه قیمت جدید در اثر پرداخت سود نقدی یا افزایش سرمایه کل نمودار قیمتی قبل از بسته و باز شدن سهام را به میزان کسر شده تغییر خواهند دادند برای بهتر مشخص شدن موضوع به تغییر قیمت در نمودار شماره ۲ و ۴ دقت بفرمایید

آنچه در اثر تعدیل قیمت اتفاق خواهد افتاد نموداری است که قیمت های درج شده در آن در قبل از مجمعی که تعدیل قیمتی در آن حادث شده است واقعی نخواهد بود و بخشی از قیمت های تجربه شده سهام از نمودار قیمتی حذف میگردد در اصل قیمت سهام تا قبل از اعمال آخرین مجمع به صورت تعدیل شده بوده و ارزش قیمتی ندارد.

۲- محاسن و معایب نمودار تعدیل شده و تعدیل نشده:

۲-۱- نمودار تعدیل شده:

۱- در نمودار تعدیل شده قسمتی از قیمت که سهم در گذشته تجربه کرده است از نمودار قیمتی حذف شده یا به اصطلاحی تعدیل میگردد این امر باعث می شود برخی از حمایت ها و مقاومت های روانی و اسمی مهم از نمودار حذف گردد به عنوان مثال در نمودار شماره ۴ مشاهده میشود که سهم در قیمت ۱۸۷۵ ریال حمایت ماژور، بسیار قوی و مهمی داشته است. که در نمودار شماره ۲ (تعدیل شده) مشخص نخواهد بود این قیمت می تواند در این زمان که سهم زیر این مقاومت قرار دارد برای سهامداران خیلی مهم بوده و به عنوان یک مقاومت قوی عمل نماید در مثالی دیگر در نمودار شماره ۱ بیشترین قیمتی که سهم به خود دیده است ۳,۴۸۰ ریال است این در صورتی است که در واقعیت  بیشترین قیمتی که سهم تجربه کرده است ۲۹,۹۰۰ ریال است(رجوع شود به نمودار شماره۳) که میتواند سرمایه گذار را گمراه نماید.

۲- در نمودار تعدیل شده اتفاقات ایجاد شده در اثر افزایش سرمایه و پرداخت سود مشخص نخواهد بود و این موجب خواهد شد که سهامدار بخشی از تاریخچه سهم را از دست بدهد به تازگی برخی از شرکت های ارائه دهنده نرم افزار این اطلاعات را بر روی نمودار تعدیل شده قرار داده اند که بخشی از این مشکل را مرتفع می نماید ولی همچنان اثر این تغییرات در نمودار دیده نخواهد شد.

۳- تشخیص روند حرکتی سهم در بازه های مختلف به خصوص بازه بلند مدت تنها با نمودار تعدیل شده امکان پذیر خواهد بود حذف گپ های قیمتی باعث می شود روند عرضه و تقاضا به صورت یکپارچه حفظ شود و سهامدار دید مناسبی از سه روند اصلی، ثانویه و کوتاه مدت داشته باشد.

۲-۲- نمودار   تعدیل نشده:

۱- نمودار تعدیل نشده تنها یک نمودار قیمتی خواهد بود. که رفتار قیمتی سهم را نشان خواهد داد. باید در نظر داشت که همانگونه که در نمودار تعدیل شده بخشی از اتفاقات مالی قابل رویت نخواهد بود در این نمودار نیز عدم تغییر دارایی سهامدار در زمان افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی قابل رویت نخواهد بود. و سرمایه گذار با دیدن نمودار این تصور را خواهد داشت که سهام این شرکت روند نزولی داشته است(رجوع شود به نمودار شماره۳) این در صورتی است که بازده سهم طبق نمودار شماره ۱ در یک بازه ۲۰ ساله بسیار قابل توجه بوده است.(رجوع شود به نمودار شماره ۱) اصولا بررسی روند سهم در نمودار تعدیل نشده سرمایه گذار را گمراه خواهد کرد

۲- گپ های بزرگ ایجاد شده از جهت افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی باعث خواهد شد بخشی از روانشناسی بازار و تحلیل روند عرضه و تقاضا از دست تحلیلگر خارج گردد و امکان شناسایی روند حرکتی سهم برای سهامدار غیر ممکن شود درست است که بخشی از تحلیل Gap Trading بوسیله همین خلاء های قیمتی قابل کنترل و تحلیل خواهد بود ولی در واقعیت شناسایی روند جریان نقدینگی و عرضه و تقاضا در این نمودار از دست داده خواهد شد.

۳- استفاده از ابزار تکنیکی مانند اندیکتورها و اوسیلاتورها که قیمت گرا هستند در نمودار های تعدیل نشده میسر نبوده و داده های این نمودار ها را با خطای فاحش رو به رو خواهد کرد

۴- شناسایی مقاومت ها و حمایت های اسمی و قیمتی اسمی

۳- نمودار تعدیل شده یا تعدیل نشده؟

بعد از شناخت دو نمودار و نحوه محاسبه و شیوه تعدیل قیمت و آشنایی با معایب و محاسن آن، سوال این است که از کدام یک از دو نمودار بایستی استفاده شود. آنچه به خوبی از مقایسه دو نمودار به دست خواهد آمد این است که نمودار تعدیل شده نموداری است که روند بازده صعودی یا نزولی سهم را نشان خواهد داد. این نمودار به سهامدار نشان میدهد که سهم در بازه های فعالیت در بازار چه بازدهی قیمتی برای سرمایه گذار داشته است به عنوان مثال در مورد ایران خودرو با رجوع به نمودار شماره ۱ به خوبی مشخص است که سهامداری در این نماد بدون احتساب سود های پرداخت شده و افزایش سرمایه ها در یک بازه ۲۰ ساله موجب خواهد شد سرمایه سهامدار ۱۰۰۰ برابر گردد که استخراج این مهم در نمودار شماره ۳ (تعدیل نشده) به هیچ صورتی امکان پذیر نخواهد بود. و روند سهم نزولی دیده می شود این در صورتی است که روند قیمتی سهم نزولی بوده است نه روند حرکتی آن.

از طرفی در تعریف روانشناسی مقاومت ها و حمایت ها گفته می شود که حمایت ها و مقاومت ها خاطرات سهامداران از قیمت هایی خاص در گذشته خواهد بود به عنوان مثال شناسایی قیمت ۱۰۰۰ ریال برای بانک صادرات و سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات و قیمت ۲۴۰۰ ریال برای خودرو که سهامداران به صورت اسمی و روانی نسبت به آن حساس می باشند با نمودار تعدیل شده امکان پذیر نخواهد بود و تنها راه شناسایی حمایت ها و مقاومت های اسمی و روانی بازار توسط نمودار تعدیل نشده امکان پذیر خواهد بود از طرفی نمودار تعدیل نشده آن قسمت از تغییرات مالی اعمال شده در مورد شرکت را در اختیار سهامدار قرار خواهد داد. که این  اطلاعات برای سهامداران بسیار حائز اهمیت است.

پس بدون تعصب باید گفت استفاده از هر دو نمودار برای تحلیل منطقی و دقیق سهام الزامی می باشد هر نمودار معایب و مزایای خود را داشته و سهامداران بایستی از هر کدام در زمان و جای مناسب استفاده نمایند مشخصا از نمودار تعدیل شده برای تحلیل روند بازار و روانشناسی عرضه و تقاضا با ابزار مختلف تکنیکی استفاده خواهد شد و از نمودار تعدیل نشده بایستی برای شناسایی مقاومت ها و حمایت های روانی بازار و همچنین هنجارهای مالی کمک گرفت.