محمد مهدی میثمی m.meisami@jahaneghtesad.com تعدادی از بزرگترین شرکت‌های نفتی جهان مانند سعودی آرامکو (شرکت ملی نفت عربستان سعودی) و رویال داچ شل برای توسعه‌ی فناور‌ی‌های زیست محیطی در قالب توافقی برای رهاسازی جهان از نفت بعنوان منبع اصلی انرژی، ۱ میلیارد دلار سرمایه گذاری کردند. به گزارش گلف بیزنس، شرکت‌های توتال، بی‌پی، انی، رپسول، استات اویل، سی‌ان‌پی‌سی، پمکس و صنایع وابسته که در قالب گروهی به نام نوآوران اقلیم نفت و گاز (OGCI) فعالیت می‌کنند، به منظور کاهش انتشار کربن و همچنین افزایش استفاده از گاز اقدام به راه اندازی یک صندوق سرمایه گذاری کردند. این شرکت‌ها متعهد شدند که بخش بیشتر سرمایه گذاری‌شان برای تسریع در بکار‌گیری روش‌های جذب و ذخیره‌سازی کربن (CCUS) در نیروگاه‌های گازسوز و همچنین کاهش پخش گاز متان که یکی از آلوده کننده‌ترین گازهای گلخانه ای است، اختصاص پیدا کند. باب دادلی مدیر اجرایی بی‌پی به خبرنگاران گفت: اگر بتوانیم فناوری‌هایی برای نظارت بر کاهش انتشار گاز متان ایجاد کنیم و در نتیجه موفق به کاهش آن شویم، این امر مجوز مهمی برای ما در جهت دفاع از گاز طبیعی خواهد بود. با این حال، مبلغ مورد نظر برای سرمایه گذاری نسبت به هزینه‌های سالانه‌ی کشورهای عضو این گروه حتی در شرایطی که آن‌ها در حال دست و پنجه نرم کردن با یکی از طولانی ترین رکودهای اقتصادی در تاریخ فعالیت‌شان هستند، چندان زیاد نیست. شل، توتال، بی‌پی، استات اویل، رپسول و انی پیش بینی کرده اند که در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه داشته باشند. این ۱۰ شرکت که در مجموع ۲۰ درصد نفت و گاز جهان را تولید می‌کنند، پیش از این لیستی از ۲۰۰ فناوری مربوط به جذب و ذخیره سازی کربن تهیه کرده اند و اکنون در حال ارزیابی آن‌ها برای تجاری سازی‌شان هستند. گروه OGCI همچنین برای بهبود کارایی حمل و نقل و صنایع وابسته یه انرژی سرمایه گذاری خواهند کرد. بیانیه‌ی بزرگترین شرکت‌های نفتی جهان با آغاز اجرای رسمی توافقنامه پاریس در سال ۲۰۱۵ که به منظور از بین بردن انتشار کربن، بر رهاسازی اقتصاد جهانی از زغال سنگ، نفت و گاز در نیمه دوم قرن حاضر تاکید کرده، تقارن پیدا کرده است. بخش نفت و گاز که بطور مستقیم مسئول ۵ درصد و غیر مستقیم –بوسیله استفاده از محصولات صنعت نفت و گاز- ۳۲ درصد انتشار گازهای گلخانه ای است، برای کمک به جلوگیری از تغییرات اقلیمی تحت فشار سرمایه گذاران و افکار عمومی قرار گرفته است. پاتریک پویان مدیر اجرایی توتال می‌گوید: اگر مدیران عامل ۱۰ شرکت یزرگ جهان شش مرتبه در طول سال با یکدیگر ملاقات می‌کنند، این امر برای بشر دوستی نیست، این یک تجارت واقعی است. با وجود این منتقدان معتقدند که شرکت‌های نفتی می‌بایست اقدامات بیشتری برای کاهش انتشار کربن و نیز جلوگیری از مخاطرات تغییرات اقلیمی انجام بدهند.

• عدم توجه کافی به مسائل زیست محیطی در ایران

در کشور ما نیز برنامه‌ها برای مدیریت کربن و گازهای گلخانه ای بیشتر معطوف به گسترش انرژی‌های پاک است. هر چند که در این حوزه با وجود انتشار اخبار بسیار از آغاز همکاری‌ها، سرمایه گذاری‌ها و ایجاد نیروگاه‌های پاک هنوز شاهد تحقق این امر نیستیم. بالا بودن هزینه‌ی بکارگیری انرژی‌های پاک از طرفی موجب ناتوانی بخش خصوصی از سرمایه گذاری در این بخش می‌شود و از طرف دیگر، بالا بودن بدهی وزارت نیرو باعث عدم توانایی این وزارت در پیشبرد فرآیند تغییر سبک مصرف انرژی از نفت به سمت انرژی‌های پاک می‌شود. تامین مالی خارجی پروژه‌های انرژی‌های تجدید پذیر نیز با امتناع موسسات مالی بین المللی و بانک‌های تجاری از همکاری با کشورمان همچنان با مشکل روبروست. پیش از این در تیر ماه امسال، بلومبرگ از قصد کشورمان برای افتتاح اولین نیروگاه تولید برق بوسیله انرژی باد تا پایان سال ۲۰۱۶ خبر داده بود. این پایگاه خبری همچنین از قصد کشورمان برای سرمایه گذاری ۱۲ میلیارد دلاری از بخش درآمدهای نفتی برای انرژی‌های پاک سخن گفته بود. در لایحه برنامه پنج‌ساله ششم توسعه کشور ساخت ۲۶ هزار مگاوات نیروگاه جدید برنامه ریزی شده است که ۱۶ هزار مگاوات آن با تبدیل نیروگاه‌های گازی موجود به سیکل ترکیبی، سه هزار مگاوات آن با ساخت نیروگاه‌های تولید پراکنده، DG (نیروگاه تولید پراکنده) و CHP(تولید همزمان برق و حرارت) و پنج هزار مگاوات دیگر آن با ساخت نیروگاه‌های تجدیدپذیر بادی و فوتو ولتائیک (خورشیدی) تامین خواهد شد.