علی شفائی
دولت نهم با داعیه افزایش ثروت و رفاه خانوادهها طرحهایی را مطرحکرد که به دلیل بار سنگین مالی و شرایط سخت اجراییشدن، پس از گذشت قریب به یک دهه، همچنان دولت با چالشها و پیامدهای منفی این طرحها روبرو است.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، مسکن مهر، هدفمندی یارانهها و پرداخت نقدی به خانوادهها و سهام عدالت نمونههای شاخص این طرحها است که نه تنها در دولت نهم، که در دولت دهم نیز که طراحان آنها در بدنه دولت حضور داشتند ساماندهی آنها معطل ماند و همچنان به عنوان چالشهایی بزرگ پیش روی دولت یازدهم قراردارند.
آنچه مسلم است این طرحها در ذات خود طرحهایی هستند که برای بهبود شرایط معیشتی و رفاهی خانوادههای ایرانی طراحی شدهاند، اما روند اجرایی شدن آنها در دولتهای نهم و دهم آنها را به مجموعهای آشفته با ساختاری پیچیده تبدیل کرد که زحمت و هزینه قابل توجهی را به دولتهای بعدی تحمیل میکند.
درواقع سهام عدالت سهام شرکتهای دولتی است که منبع درآمد دولت میباشند و دولت بدین طریق میخواهد بخشی از درآمدهای خود را بلاعوض به مردم واگذارکند و در واقع میتوان گفت سهام عدالت نیز نوعی یارانه است که دولت نهم مدعی واگذاری آن به مردم شد.
اگرچه برای واگذاری برگههای سهام تعاونیهای سهام عدالت در سراسر کشور فعال شدند و برای بیش از ۵۰ میلیون نفر برگه سهام عدالت صادرکردند، اما تا پایان دولت دهم هیچگاه مشخص نشد، این سهامداران مالک سهام کدام شرکت و با چه وضعیتی هستند.
از آنجاییکه سهام عدالت به عنوان مصوبهای قانونی برای دولت یازدهم به ارث گذاشتهشد، سازمان خصوصیسازی به عنوان متولی امر برای به نتیجه رسیدن آن برنامهریزی کرد و بنا برگفته رئیس این سازمان زمان آن فرارسیده که پس از گذشت بیش از یک دهه تکلیف این سهام مشخص شود.
بیصاحبسازی بنگاههای اقتصادی متأثر از نحوه اجرا
چنانکه علیطیبنیا وزیر اقتصاد دولت تدبیر و امید، ابتدای سال جاری از پیگیری طرح ساماندهی سهام عدالت خبرداد و در انتقاد به نحوه واگذاری این سهام اظهارداشت: سهام عدالت به شیوهای که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاههای اقتصادی ثمرهای نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، آیا ۴۲ میلیون سهامدار امکان مدیریت شرکت ها را دارند؟
وی با بیان اینکه در یکی از استان ها ۳۰ درصد از سهام شرکتی متعلق به یک شخص حقوقی است، تصریح کرد: نه مردم از منفعت آن برخوردار شدند، نه شرکتها و نه دولت، اما امیدواریم بتوانیم با ارائه لایحهای به مجلس تا پایان سال جاری سهام را آزاد کنیم و هر نفر بتواند از یک میلیون تومان برخوردار شود و در صورتی که متعلق به دو دهک فقیر باشد، به ازای هر نفر دو میلیون تومان سهام خواهند داشت و از منافع آن برخوردار می شوند، شرکت ها صاحب پیدا کرده و در یک قالب کارآمد مدیریت شده و نقش موثری در رشد اقتصادی کشور داشتهباشند.
بنابر وعدهای که وزیر اقتصاد و البته رئیس سازمان خصوصیسازی مبنی بر آزادسازی سهام عدالت دادهبودند، بالاخره انتظار سهامداران سرآمد و روز گذشته رییس سازمان خصوصیسازی در نشستی با اصحاب رسانه گفت: صورتحساب ۴۹ میلیون و ۲۲۶ هزار و ۱۹۳ نفر در سامانه ساماندهی سهام عدالت آماده شده و عملیات ارایه صورتحساب از اوایل هفته آینده با حضور مسئوولان رونمایی خواهد شد.
فعال شدن سامانه ساماندهی سهام عدالت
میرعلی اشرف عبدالله پوری حسینی افزود: سامانه ساماندهی سهام عدالت، از یک ماه پیش فعال شده که در مرحله اطلاع رسانی است و صورتحساب نیز در آینده نزدیک فعال خواهدشد.
وی ضمن تشریح مرحله نخست ساماندهی سهام عدالت یا همان مرحله صورتحساب، گفت: این مرحله پیش درآمدی برای صدور عملی صورتحساب هاست که با پایان آن، به بلاتکلیفیها خاتمه داده میشود.
پوری حسینی یادآورشد: چنانچه در روز رونمایی، مشمولانی که رقم سمت راست کد ملی شان پنج باشد، می توانند به سامانه مراجعه کنند و از همان روز تا یازدهم به ترتیب مطابق رقم سمت راست کد ملی (به ترتیب ۶، ۷، ۸، ۹، ۰، ۱، ۲، ۳، ۴) مراجعه کنند.
پوری حسینی افزود: سامانه ساماندهی سهام عدالت به نشانی www.samanese.ir از یک ماه پیش فعال و مرکز تلفن با شماره ۸۳۳۳۸ با ۹۰ خط نیز آماده شده است که بیشتر بین ساعات ۹ تا ۱۷ پاسخگوی پرسش های مشمولان درخصوص مرحله نخست ساماندهی سهام عدالت است.
به گزارش ایرنا، پیش تر رییس کل سازمان خصوصی سازی اعلام کرده بود، واگذاری های انجام شده در این سازمان در ۱۵ سال گذشته، در مجموع به ارزش یک هزار و ۴۲۰ میلیارد ریال بوده که در قالب واگذاری به عموم مردم، رد دیون و سهام عدالت صورت گرفته است.
سیاسیکردن سهام عدالت آفت مهلکی برای آن است
به گفته پوری حسینی، انطباق زمان توزیع سهام عدالت با انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ تصادفی بوده، به هیچ عنوان دخل و تصرفی در آن صورت نگرفته و انجام این مهم مطابق قوانین و مقررات است.
به گفته این مقام مسئول، مطابق مصوبه شورای عالی اصل ۴۴ قانون اساسی سازمان خصوصی سازی موظف است با توجه به انقضای ۱۰ ساله اقساط سهام عدالت نسبت به ارائه صورتحساب مشمولان اقدام کند و سود سهام را به اندازه ای که به مشمولان تعلق دارد، بپردازد.
رییس سازمان خصوصی سازی با اشاره به برخی شائبهها که پرداخت سود سهام عدالت را به ایام انتخابات و بهره برداری سیاسی از این موضوع مربوط می کنند، خاطرنشان کرد: بطور طبیعی مجامع عمومی همه شرکتها تا پایان تیرماه هر سال برگزار می شود و پس از آن سودهای موجود شناسایی و تقسیم می شود؛ سپس شرکت ها هشت ماه مهلت دارند تا این سود را به مشمولان بپردازند و در عمل سود مربوط به عملکرد سال ۹۵ باید تا پایان سال ۹۶ به دست سهامداران برسد.
وی با تاکید بر اینکه سهام عدالت مربوط به جناح سیاسی خاصی نبوده و اجرای کارهای آن از دولت هشتم تاکنون در حال انجام است، تصریح کرد: سیاسی کردن سهام عدالت، آفت و سم مهلکی برای آن است و نباید این طرح که برای وحدت قلوب مردم طراحی شده را با سخنان این چنینی تلخ کنیم.
وی اظهار داشت: با پایان یافتن ۱۰ سال از آغاز طرح سهام عدالت، مجموعه اقدامهایی برای ساماندهی آن انجام شده که رونمایی از آن در سه مرحله انجام می شود.
رییس سازمان خصوصی سازی خاطرنشان کرد: ارائه و صدور صورتحساب در مرحله نخست انجام خواهد شد تا مشمولان از وضعیت سهام و سودهای خود مطلع شوند؛ در این زمینه تشکیل صندوق هایی پیش بینی شده و سهام شرکت های سرمایه پذیر در این صندوق ها ریخته می شود.
ارائه صورتحساب به معنای آزادسازی سهام
وی با بیان اینکه پس از این مرحله، توزیع سهام عدالت و ارائه اوراق سهام به مردم انجام خواهد شد، تاکید کرد: ارائه صورتحساب به معنای آزادسازی سهام نیست و قرار نیست در این مرحله ورقه سهمی به مشمولان داده شود.
پوری حسینی تصریح کرد: ارائه صورتحساب ها بیش از ۶۰ درصد مجموع عملیات ساماندهی سهام عدالت را تشکیل می دهد که کاری سخت و سنگین است و پس از آن به همه بلاتکلیفی ها در این زمینه پایان داده خواهد شد.
وی خواستار آن شد که مشمولان جز سامانه رسمی سهام عدالت با هیچ سامانه دیگری تماس نگیرند که در این زمینه احتمال سودجویی و کلاهبرداری از مردم وجود دارد.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی یادآور شد: تنها اتباع ایرانی مقیم داخل امکان دسترسی به این سامان را دارند و در صورتی که تلفن های همراه، تبلت ها و ... مجهز به فیلترشکن باشند، امکان ورود به این سامانه وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: افرادی که حتی اوراق سهام خود را گم کرده اند، نگران این موضوع نباشند، زیرا اسامی شان در سامانه موجود است و آذرماه امسال کنترل اسامی افراد صورت گرفته است و حتی متوفیان هم مشخص شده اند.
پوری حسینی بیان داشت: در این مرحله افرادی که ثبت نام شده قطعی هستند از سود سهام برخوردار می شوند و پس از آن دولت می تواند به صلاحدید و مطابق وسع و توان مالی خود تمهیداتی درخصوص مشمول کردن سایر افراد و بازماندگان بپردازد؛ به طوری که متولدین جدید و افراد ثبت نام نشده در قالب یک فایل دیده می شوند.
وی تصریح کرد: تیرماه سال ۹۶ سود شرکت های سهام عدالت هرچقدر که باشد بین مشمولان توزیع خواهد شد، اما دستکم تا شهریورماه سال آینده هیچ ورقه سهمی بین مشمولان توزیع نخواهد شد.
مقاومت در برابر خصوصیسازی وحشتناک است
رئیس سازمان خصوصی سازی با ابراز گلایه از چگونگی اجرایی شدن اصل ۴۴ قانون اساسی در کشور، گفت: مقاومتی که اکنون در برابر فرآیند خصوصی سازی در کشور وجود دارد «وحشتناک» است.
به گزارش ایرنا، «میرعلی اشرف عبدالله پوری حسینی» در پایان نشست خبری در جمع خبرنگاران افزود: خصوصی سازی در کشور تحت فشار زیاد و با صرف هزینه های سنگین انجام می شود که به هیچ عنوان رضایت بخش نیست.
وی برای نمونه به خصوصی سازی شرکت پالایش نفت کرمانشاه اشاره کرد و یادآور شد: این شرکت در طول سال های گذشته متحمل ضرر و زیان شده است و با اینکه چهار بار برای مزایده عرضه شد، اما به فروش نرفت.
پوری حسینی ادامه داد: برای مزایده این شرکت فشارها و تهدیدهای زیادی روی سازمان خصوصی سازی بوده و هست، به طوری که برخی تهدید به برهم ریختن امنیت شهر و تشویش اذهان عمومی کرده و اعلام کردند «نمی گذاریم این واگذاری انجام شود».
وی با بیان اینکه تاکنون به ده ها نامه درخصوص شرکت پالایش نفت کرمانشاه از سوی سازمان خصوصی سازی پاسخ داده شده است، تصریح کرد: این سازمان شجاعانه در حال انجام وظایف و ماموریت های خود است.
به گزارش ایرنا، بیژن زنگنه وزیر نفت نیز به تازگی اعلام کرده است که درباره واگذاری پالایشگاه کرمانشاه نامه ای به مسئولان مربوطه می نویسد زیرا با این نوع واگذاری و سیستم برخورد مخالف است.
وزیر نفت تصریح کرد: بنده مخالف واگذاری نیستم، اما این نوع رفتار منجر به تعطیلی پالایشگاه می شود و وزارت نفت با تعطیلی پالایشگاه مخالف است.
خصوصی سازی با تهدید، آفتی بزرگ است
معاون وزیر اقتصاد همچنین با اشاره به فروش شرکت آلومینیوم سازی «المهدی» به ارزش روز خالص دارایی و رفت و آمد به دادگاه ها تا ۲۳ ماه پس از آن، گفت: خصوصی سازی در کشور به دلیل این تهدیدات و فشارها با صرف هزینه های زیاد انجام می شود که آسیب و آفتی بزرگ برای آن است.
وی اضافه کرد: به همین دلیل هنوز ۴۰۰ بنگاه در دست سازمان باقی مانده و نتوانسته ایم آنها را خصوصی سازی کنیم و علاوه بر آن ۳۰۰ بنگاه دیگر به دلایلی از فهرست واگذاری ها خارج شده است.
پوری حسینی عنوان داشت: برخی نمایندگان مجلس قانون اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی را مطالعه نکرده و از آن مطلع نیستند و از آنان می خواهیم تا حرمت قانون را خودشان نگهدارند.
وی حتی به مواردی اشاره کرد که برخی از نمایندگان مخالف خصوصی سازی از آتش زدن خود برای انجام نشدن خصوصی سازی برخی بنگاهها سخن به میان می آوردند و با فرستادن نامه های پی در پی، تهدید می کردند.
رئیس سازمان خصوصی سازی خطاب به این دسته از نمایندگان، تصریح کرد: اگر قانون خصوصی سازی بد است، آن را اصلاح و این سازمان را تعطیل کنید.
وی گفت: در حالی که خصوصی سازی در کشور تحت فشار زیاد و با صرف هزینه های سنگین در حال انجام است، سازمان خصوصی سازی در انجام وظایف و ماموریت های خود از دیوان محاسبات کشور نمره «ضعیف» گرفته است.
پوری حسینی با بیان اینکه در طول سه سال و نیم گذشته سعی سازمان در انجام خصوصی سازی واقعی بوده است، با اشاره به بانک ها گفت: بانک ها اگر خصوصی واقعی هم باشند، ارتباطشان با بانک مرکزی قطع نمی شود و یک نفر نمی تواند بیش از درصدی خاص در آنها سهام داشته باشد.
وی ادامه داد: در خصوصی سازی خوب و واقعی، مدیریت به بخش خصوصی منتقل می شود؛ هرچند مالکیت منتقل نشده باشد.
به گزارش ایرنا، پیشتر این مقام مسئول اعلام کرده بود، واگذاری های انجام شده در ۱۵سال گذشته در این سازمان در مجموع به ارزش ۱۴۲۰ میلیارد ریال بود که در قالب هایی مانند واگذاری به عموم مردم، رد دیون و سهام عدالت صورت گرفت.