محمد مهدی میثمی
m.meisami@jahaneghtesad.com
در حالی که وزارت نفت با معرفی قراردادهای جدید نفتی موسوم به آیپیسی امید بسیاری به حضور شرکتهای بزرگ نفتی در ایران داشت، تا کنون و در فاصله یک ماه و نیم مانده به انتخابات ریاست جمهوری هنوز هیچ قراردادی در این زمینه منعقد نشده است.
به گزارش جهان اقتصاد، آبان سال گذشته بود که توتال پیش قدم شد و نخستین تفاهم نامه ایران با شرکتهای بین المللی را به امضا رساند. حضور سفیر انگلیس در ایران در مراسم امضای تفاهم نامه و اظهار حمایت کشورش و سایر کشورهای اروپایی از برجام کافی بود تا همه را به آینده قرارداد امیدوار کند. با این حال، طی ماههای بعد که امضای تفاهم نامه با شرکتهای خارجی تبدیل به عادت وزارت نفت شد تا کنون، هنوز هیچ تفاهم نامه ای به قرارداد بدل نشده است و رویای صنعت نفت برای همکاری با غولهای این بخش هنوز به واقعیت بدل نشده است.
علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت، در مصاحبه با ویژه نامه نوروزی روزنامه ایران با رد کاهش علاقمندی سرمایه گذاران خارجی برای حضور در ایران گفت: الان وضعیت به گونهای است که گروه و نیروی مذاکرهکننده کم آوردهایم. هیأتهای خارجی و سرمایه گذاران نفتی زیادی در فاز اول برای شناخت به ایران آمده بودند. برخی اصلاً در ۸ سال اخیر به ایران سفر نکرده بودند و میخواستند بیایند و علاقمندی دولتمردان ایرانی را بسنجند. به مرور و در مرحله دوم آنهایی که در مذاکرات جدیتر بودند برای امضای تفاهمنامه (MOU) به ایران آمدند و نیت و قصدشان را نشان دادند. بعد از آن ما باید اطلاعات فنی طرحها را به آنها میدادیم و اطلاعات فنی پیشنهادی آنها را دریافت میکردیم که این کار انجام شده و تعداد زیادی سر زمانبندی مشخص نتایج مطالعاتشان را به ما اعلام کردهاند. بنابراین الان از صرافت سرمایهگذاران خارجی کاسته نشده اما آنهایی ماندهاند که قصدشان سرمایهگذاری واقعی است. شرکتهایی که با ما تفاهمنامه امضا کردهاند، میخواهند ادامه دهند و تا این لحظه هیچ کدام نگفتهاند که نظرشان نسبت به سرمایهگذاری در ایران تغییر کرده است. برخی از آنها در حال تهیه پروپوزال فنی هستند یا آن را فرستادهاند. ما نیز در حال بررسی فنی این پیشنهادها هستیم. برخی از این مرحله نیز عبور کردهاند و پروپوزالشان را پذیرفتهایم، چراکه معلوم است روش توسعه میدان را فهمیدهاند و ما هم این نوع کار را قبول داریم.
در این میان به نظر میرسد که احتمال امضای قرارداد توتال بیشتر از دیگران باشد. بر این اساس، کنسرسیومی متشکل از شرکتهای توتال، سیانپیسی چین و پتروپارس مطالعات خود برای توسعه فاز یازدهم پارس جنوبی را در دست دارند و برخلاف تردیدهایی که پیش از این بوجود آمده است به نظر میرسد که مراسم امضای قرارداد در فصل تابستان برگزار شود. در همین رابطه، اخیرا نیویورک تایمز در گزارشی از اقدامات اولیه توتال برای بازگشت به ایران خبر داده است. بر اساس این گزارش، غول فرانسوی در حال ارزیابی سیستم بانکی ایران و امکان انجام معاملات است.
با نظر به اینکه تحلیلگران عدم امضای قرارداد در قالب قراردادهای جدید نفتی را بیش از هر چیز تداوم مشکلات بانکی در پسابرجام میدانند، امضای قرارداد در زمینه خودروسازی با شرکت فرانسوی پژو-سیتروئن تا حدی خط بطلانی بر این فرضیه است. بنابراین به نظر میرسد که جذابیتهای سرمایه گذاری در ایران در کنار حمایت اتحادیه اروپا و چین و روسیه از برجام، تا حد زیادی از تردیدها پیرامون پایبندی ایالات متحده به تعهداتش میکاهد.
با توجه به سفر رئیس جمهور به روسیه به نظر میرسد که شرکتهاس نفتی این کشور نیز شانس بالایی برای دستیابی به قرارداد با ایران داشته باشند. بنابراین لوک اویل که برای توسعه میدان نفتی منصوری و آب تیمور اعلام آمادگی کرده است از گزینههای انعقاد نخستین قرارداد نفتی جدید ایران به شمار میرود.
بنابر آنچه گفته شد به نظر میرسد که با تکمیل فرآیند مطالعه میدانهای نفتی توسط شرکتها و ارزیابی برنامه آنها توسط وزارت نفت، امسال شاهد انعقاد قراردادهایی در چارچوب قراردادهای جدید نفتی و بازگشایی گره ورود سرمایه گذاری خارجی به صنعت نفت باشیم.