به گفته عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت، با توجه به همه محدودیتها و جذابیتهای ادامه تولید برخی محصولات برای خودروسازان اما اکنون زمان آن رسیده که خودروسازان برای ادامه حیات این صنعت به تغییر پلتفرمها روی آورده و بیش از آنکه حتی به فکر جایگزینی محصولات باشند، ساختارها را تغییر دهند و به فکر تغییرات بنیادین و خصوصیسازی واقعی باشند.
ابوالفضل خلخالی در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: هرچند شرایط و وضعیت خودروسازان ایران با وجود تحریمها، مسائل و مشکلات این صنعت، چندان مناسب نیست اما باید به سمت تغییر پلتفرمها و جایگزینی محصولات جدید حرکت کرد. در حال حاضر زمینه تحقق این امر نیز وجود دارد و اینطور نیست که قادر به تغییر و جایگزینی پلتفرمها نباشیم. در حال حاضر در هر دو شرکت خودروساز نیز برای این موضوع فکرهایی شده و جایگزینهایی در نظر گرفته شده است.
عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه آنچه که بیشتر، خودروسازان را وسوسه میکند تا تولید دو پلتفرم پراید و پژو ۴۰۵ را ادامه دهند، مشکلات مالی خودروسازان و کم هزینه بودن تولید این محصولات است، ادامه داد: به عبارتی با توجه به اینکه در کشور رقابت وجود ندارد، واردات خودرو ممنوع است و در حقیقت بازار انحصاری وجود دارد و از سوی دیگر بسیاری از قالبهای بدنه برای تولید اجزای بدنه پراید و پژو و سایر قطعات موجوده بوده و قابلیت استفاده دارند؛ سبب شده که خودروسازان همچنان به ادامه تولید این محصولات تمایل داشته باشند تا بتوانند بخشی از مشکلات و مسائل مالی را با تولید این محصولات پوشش دهند، اما واقعیت این است که باید آیندهنگری داشته و در این زمینه بیشتر کار کنیم.
وی افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر ساختارهای ما ساختارهای دولتی هستند و از آنجایی که ساختارهای دولتی چندان به فکر تغییرات و اصلاحاتی مربوط به آینده نیستند؛ لذا برایشان بهتر است که همین محصولات را تولید کنند، اما اگر بخواهیم به فکر منفعت صنعت خودرو و ارتقاء آن باشیم، باید آیندهنگری داشته باشیم. باید همانند همه صنایع خودرویی دنیا تغییرات ایجاد کنیم.
عضو هیات علمی گروه مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت تصریح کرد: البته این تغییرات تا زمانی که دستورالعملی، ابلاغی و آییننامهای باشند، چندان جنبه واقعی نخواهند داشت. باید سازوکارها و بسترها به گونهای باشد که خودروسازان، خود احساس کنند اگر در محصولات تغییر و تحول ایجاد نکنند، با مشکلات ادامه حیات اقتصادی روبرو خواهند شد. در همه دنیا زمانی که خودروساز احساس کند باید پلتفرمی را از رده خارج کند، به طور طبیعی مجبور میشود که در محصولات خود تغییر ایجاد کند تا بتواند در بازار رقابتی حضور داشته باشد. در صنعت خودروسازی ما نیز باید زمینههایی ایجاد کنیم تا این موضوع به صورت طبیعی اتفاق بیفتد.
خلخالی تاکید کرد: اگر خودروسازان این دلیل برای تغییر را حس و درک نکنند، هرچند هم آییننامهای عمل شود، در همان حد خواهد ماند. ممکن است برخی تغییرات هم ایجاد شود اما در حد کسب رضایت مسئولان خواهد بود. به طور مثال تغییر یک چراغ را که نمیتوان اصلاح دانست؛ تا زمانی که تغییرات بنیادی اتفاق نیفتد و خودروسازان ضرورت توسعه محصولات جدید را حس نکنند، ممکن است تغییرات دستاوردهای چندانی نداشته باشند.
به اعتقاد این کارشناس صنعت خودرو، باید زیرساختهای بازار رقابتی را به وجود آوریم و به سمت خصوصیسازی واقعی پیش رویم، علاوه بر این باید بازارهای منطقهای را شناسایی و دستیابی به این بازارهای منطقهای را برای خودروسازان کشور راحتتر کنیم. در این راستا میتوان از خودروسازان نوظهوری که میتوانند به صورت خصوصی در کشور فعال شوند، حمایت کرد. به هرحال بازار سه میلیون خودرویی کشور میتواند به بیش از دو خودروساز اختصاص پیدا کند. اینها میتوانند با هم رقابت کنند که این فضای رقابتی در داخل و منطقه میتواند خودروسازان را مجبور کند که محصولات را در راستای ارتقاء، تغییر دهند.
*خودروی وارداتی را نمیتوان جایگزین خودروهای بازنشسته کرد
از سوی دیگر نیز به گفته یک کارشناس دیگر صنعت خودرو، با توجه به اینکه راز ماندگاری شرکتهای خودروسازی تنوع محصولات است، بنابراین باید بتوانیم براساس طراحی روز دنیا پاسخگوی نیازها باشیم یا از طریق مشارکت با شرکتهای صاحب برند و مونتاژ خودرو در سرزمین مادری، به رفع نیاز بازار اقدام کنیم.
در مدت اخیر بحث توقف تولید پراید و پژو ۴۰۵ زیاد مطرح شده است. دست آخر نیز وزیر صنعت، معدن و تجارت با تاکید بر اینکه اصلاح ساختار و ساماندهی صنعت خودرو یکی از برنامههای جدی وزارت صمت است، از توقف تولید چهار خودرو (سه مدل پراید و خودرو پژو ۴۰۵ glx) در سال ۹۸ و ابتدای سال ۹۹ خبر داد.
در این رابطه حسن کریمی سنجری - کارشناس صنعت خودرو - در گفتوگو با ایسنا، اظهار کرد: اصولا راز ماندگاری شرکتهای بزرگ خودروسازی در بازارِ رقابت، ارائه طرحها و مدلهای متنوع و به روز خودروهای تولیدی به بازار است. بنابراین اصرار بر تولید یک مدل خودرو آن هم در یک بازه زمانی ۲۰ ساله تقریبا در سایر کشورهای دنیا بیسابقه است. صنعت خودروسازی ایران در طول عمر تقریبا ۴۰ ساله پس از انقلاب خود همواره با شرایطی مواجه بوده که شبیه این شرایط را کمتر صنعتی در دنیا توانسته تحمل کند.
وی افزود: کشورهای دنیا عموما نیاز بازار خود به خودرو را از دو طریق تامین میکنند. یا دارای شرکتهای صاحب برند خودروسازی هستند که در این صورت خود توانایی طراحی خودرو بر اساس نیاز بازار را دارند و یا فاقد صنعت خودروسازی هستند که در آن صورت از طریق واردات خودرو به نیاز بازار خود پاسخ میدهند.
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: در طول دو دهه اخیر به دلیل افزایش ضریب نفوذ خودرو در کشورهای در حال توسعه، دولتها به جای واردات، از طریق مشارکت با شرکتهای صاحب برند و مونتاژ خودرو در سرزمین مادری به رفع نیاز بازار خود اقدام کردهاند. این باعث شده که علاوه بر اینکه از خروج ارز از کشور جلوگیری به عمل آید، از طریق جذب ارزش افزوده مونتاژ خودرو علاوه بر افزایش درآمد ملی، اشتغال نیز در این کشورها ایجاد شود.
کریمی سنجری تصریح کرد: اما در ایران نه شرکتهای خودروسازی در جهت تولید خودروهای جدید به اندازه کافی تاکنون جدی بودهاند و نه امکان واردات خودرو میسر است؛ بنابراین شرکتهای خودروساز داخلی راه میانبر تامین نیاز بازار از طریق مونتاژ خودروهای شرکای تجاری را برگزیدهاند که این مسیر نیز در حال حاضر به دلیل تحریمها مسدود شده است. از سوی دیگر چنانچه ممنوعیت واردات هم رفع شود، نیاز بازار کشور به خودروهای ارزان قیمت از طریق واردات امکانپذیر نیست، بنابراین نمیتوان به جایگزین کردن خودروهایی که از رده تولید خارج میشوند، از طریق واردات دلخوش بود.
وی خاطرنشان کرد: برخی از کسانی که اطلاع درستی از زیرساختهای صنعت خودروسازی کشور ندارند مدام به این صنعت خورده گرفته و تنها راه درست پاسخ به نیاز بازار را واردات خودرو میدانند. پاسخی که به این دسته باید داد این است که اگر از همه مزیتهای خودروسازی نظیر سهم اشتغال این صنعت، سهم ۳.۵ درصدی در تولید ناخالص ملی، وجود زیرساختهای قابل تاکید و ... بتوان گذشت، چگونه میتوان حدود یک پنجم درآمدهای نفتی کشور را به واردات خودرو از خارج، برای پاسخ به نیاز بازار اختصاص داد؟ مطمئن باشید اگر صنعت خودروسازی را جمع کنند، فشار زیادی که تقاضای ارز برای واردات خودرو به درآمدهای نفتی وارد میکند، به اندازه یک تحریم تورمزا است؛ بنابراین دولت اگر به کمک این صنعت آمده و مشکلات مالی آنها را رفع کند؛ خودروسازان نیز میتوانند با بهرهگیری از نیروی متخصص داخلی صنعت خودرو را مطابق تکنولوژی روز دنیا پیش برده و با تنوع محصولات، ماندگاری و کیفیت خودروی داخلی را حفظ کنند.