جبران یک ناکارآمدی دیگر دولت احمدی نژاد به دست مردان نفتی ایران در عشقآباد
روزبه پارسازاد؛ گرووه نفت
ترکمنستان در روزهای اخیر قصدداشت از سرمای زمستان و حساسیت دولت نسبت به تأمین گاز مصرفی مردم در فصل زمستان از دولت ایران و وزارت نفت باج خواهی کند که تیرش به سنگ خورد.
هرچند این دستهگلی بود که وزیرنفت احمدی نژاد (غلامحسین نوذری) به آب داده بود. اما مردان نفتی دولت یازدهم موفق شدند با تأسی به تدبیری که یک بار در وین جواب داده بود، ترکمنها را بر سر موضع منطقی بنشانند و برای دریافت مطالبات نفتی که وزیر یادشده نسبت به پرداخت آن تعهد ایجاد کرده بود، دولت ترکمنستان را به مسیر مذاکره و گفت و گو بازگردانند.
این رفتار ترکمنها درر میان مقامات نفتی و سیاسی ایران واکنشهایی را در پی داشت و همصدایی داخلی در میان مقامات اجرایی نمایندگان مجلس و پشتیبانی تیم مذاکره کننده موجب شد تا دولت ترکمنستان در آخرین دقایق از تهدید به قطع صادرات گاز ترکمنستان که مصارف مناطقی در شمال کشور را تأمین میکند، عقب نشینی کند و مذاکره کنندگاه ایرانی را که پس از مواجهه با لحن باج خواهانه طرف مقابل قصد ترک مذاکره و بازگشت به تهران را داشتند، از فرودگاه به محل مذاکرات بازبخوانند و بر سر میز گفت و گوی منطقی بنشینند.
با این ترتیب بار دیگر این تدبیر و جمله دکتر محمد جواد ظریف که در مذاکرات هستهای به کاربرده بود این بار در عشقآباد طنینانداز شد: هرگز یک ایرانی را تهدید نکنید.
تعاملات گازی میان ایران و ترکمنستان به دو دهه پیش برمیگردد؛ زمانی که وزارت نفت ایران به منظور تامین گاز مناطق شمال شرق کشور قرارداد ۳۰ سالهای با ترکمنستان امضا کرد، اما از آن زمان تاکنون اجرای این قرارداد همواره با مشکلات زیادی همراه بوده است.
واردات گاز از ترکمنستان از زمانی شروع شد که کشور با کمبود گاز مواجه بود؛ با وجود داشتن بزرگترین ذخایر گاز در ایران، به دلیل به بهرهبرداری نرسیدن کامل این ذخایر، با فرا رسیدن فصل سرما افزایش مصرف گاز در بخش خانگی دچار مشکلهایی مانند قطع گاز یا افت فشار بود که برای جلوگیری از این مشکل در منطقههای شمالی کشور قرارداد واردات گاز از ترکمنستان به ایران امضا شد.
تصمیمی که در آن زمان گرفته شد به نفع ایران بود، زیرا قیمت واردات گاز از ترکمنستان در مقایسه با صادرات گاز به ترکیه مناسب بود و منطقی به نظر میرسید.
درحالی ترکمنستان خواستار پرداخت ۱٫۸ میلیارد دلار از سوی ایران بابت مابهالتفاوت افزایش قیمت گاز وارداتی است که ماهیت قراردادهای خرید و فروش گاز بلندمدت بوده و در صورت اختلاف، دو طرف فقط از طریق مراجعه به داور مرضیالطرفین میتوانند مشکل خود را حل کنند که به طور طبیعی زمانی که کشور خریدار در اوج نیاز است در این شرایط اقدام فروشنده به طرح چنین مسائلی غیرمنطقی و غیر قانونی است.
اعضای کمیسیون اترژی مجلس و نمایندگان مناطق شمالی کشور در مجلس شورای اسلامی در گفت و گوهایی ضمن حمایت از موضع مسئولان مذاکره کننده ایرانی خواستار تدبیر بیشتر برای قطع واردات گاز از ترکمنستان شدند.
رییس کمیسیون انرژی مجلس درباره ادعای مطرح شده از سوی ترکمنستان با تاکید بر اینکه مجلس شورای اسلامی این حرکت را یک باجگیری دولتی و بینالمللی میداند، اظهار داشت: بطور قطع مجلس و کمیسیون انرژی در برابر این موضوع ایستادگی میکند و دولت را به قطع واردات گاز از ترکمنستان ملزم میکند.
در همین ارتباط سعید مومنی مدیر گاز رسانی شرکت ملی گاز ایران با بیان اینکه کمتر از سه درصد گاز مصرفی کشور از ترکمنستان وارد میشود، گفت: با توجه به اینکه قرارداد تجاری گاز با این کشور رو به اتمام است، احتمال تمدید نشدن قرارداد وجود دارد؛ اما نگران نیستیم.
مومنی تصریح کرد: در هر صورت نگران پایان قرارداد تجاری با ترکمنستان نیستیم و با مدیریت به موقع می توانیم مقدار گاز وارداتی از این کشور را جبران کنیم.
همچنین یک منبع مطلع در وزارت نفت نیز در این زمینه به ایرنا گفت: نگرانی بابت قطع صادرات گاز این کشور وجود ندارد و در روزهای گذشته که فشار این کشور، افزایش یافت، همه پیشبینیها انجام شد تا مشکل و محدودیتی ایجاد نشود.
وی یادآور شد : دولت قبل با سهل انگاری در انعقاد قرارداد با ترکمن ها، یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار بدهی غیرمنطقی برای ایران برجای گذاشته و این مساله هنوز بررسی نشده و در نخستین جلسه آینده کمیسیون اقتصادی به آن خواهیم پرداخت.
وی افزود: اکنون خط لوله انتقال دامغان به نکا در حال ساخت است که با اتمام آن، مشکلی در تامین پایدار گاز مناطق شمال شرقی وجود نخواهد داشت.
منبع مزبور اضافه کرد: خط لوله سنگر به رشت نیز برای افزایش پایداری تامین گاز این مناطق پایان یافته و درحال بهره برداری است.
به اعتقاد وی، محدودیت و کمبودی در صورت توقف صادرات گاز از سوی ترکمنستان وجود نخواهد داشت، اما توصیه می شود هموطنان با صرفه جویی در تامین بهتر و پایدار گاز در مناطق مورد نیاز را یاری رسانند.