روزبه پارسازاد
در روزهای اخیر مردم ایران در دو سطح متفاوت یک پدیده نوین را تجربه میکنند.
اول برگزاری سرشماری عمومی نفوس و مسکن است که برای نخستین بار در کشورمان علاوه بر تمهید لوازم مناسب برای سرشماری حضوری، به صورت اینترنتی هم برگزار میشود و سپس برای افزایش دقت و تکمیل اطلاعات مربوط به کسانی که فرصت و یا امکان ارائه اینترنتی اطلاعات خود را نداشتهاند به صورت حضوری هم به درب منازل مراجعه میشود.
این پدیده که تا امروز به خوبی مورد استقبال مردم قرار گرفته است نشان از بلوغ فکری و توجه عامه مرده به ضرورت مشارکت در اموری است که به هر شکلی به سرنوشت آنان بستگی دارد. علی رغم برخی برداشتهای عامیانه که هنوز در برخی محافل شنیده میشود، مردم نسبت به آثار مشارکت در سرشماری عمومی و ارائه دقیق کامل اطلاعات خود به سامانه سرشماری و حتی مأموران سرشماری با اطمینان و آرامش نگاه میکنند و نگرانی از بابت ارائه اطلاعات خود ندارند. فراموش نکردهایم که در دولت پیشین برای پرداخت مFالغ ناجیزی به عنوان یارانه مردم را از ارائه اطلاعاتی مانند مدل خودرو و یا داشتن مسکن ملکی میترساندند و در آخر کار هم چیزی غیر از بذر بیاعتمادی در ذهن و فکر مردم نکاشتند و این از جمله موفقیتهای دولت دکتر حسن روحانی است که علاوه بر مقابله با مفاهیم غلطی که اشاره شد، توانسته است اعتماد مردم را تاحدی فراهم کند که به صورت داوطلبانه و فراتر از حد انتظار در سرشماری عمومی نفوس و مسکن مشارکت کنند. باید این موفقیت را مستقل از هرگونه ارزیابی درباره کیفیت سرشماری عمومی سال ۱۳۹۵ با مدیران دولتی و مرکز آمار ایران و ستاد سرشماری تبریک گفت.
اما دومین تجربه پدیدههای نوین برای مردم ایران که در سطحی فراتر از سرشماری برگزار شده است و مشارکت معنیدار نخبگان و فعالان فرهنگی کشور را آشکار کرده است برگزاری انتخابات نماینده مدیران مسئول نشریات کشور در هیأت نظارت بر مطبوعات است که روز گذشته توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (معاونت امور مطبوعاتی) و با نظارت نماینده قوه قضائیه و در حضور نمایندگان رسانهها بر بستر اینترنت برگزار شد.
تفاوت مهم و قابل اعتنای این انتخابات با فرآیند سرشماری در این ویژگی است که انتخاب نماینده مددیران مسئول نشریات دارای بار حقوقی است و تبعاتی در پی دارد که به فردی حق رأی دادن در هیأت نظارت بر مطبوعات میدهد و از این مسیر بر سرنوشت رسانههای کشور تأثیر مستقم میگذارد.
تجربه چنین انتخاباتی میتواند راه را برای برگزاری الکترونیک انتخابات گسترده تر و در سطح ملی باز کند و باعث رفع نگرانیهای نهادهای برگزار کننده و ناظر انتخابات باشد. زیرا در این برنامه شناسایی افراد، واجد شرایط بودن آنان
، معرفی نامزدهای انتخابات و تصاویر و اطلاعات ارائه شده آنان به صورت آشکار و برابر در اختیار همه رأی دهندگان قرار دارد، دخالتهای فراقانونی و یا غیر قانونی اشخاص و نهادهای دیگر کمترین امکان را یافته است و علاوه بر همه اینها در هزینه برگزاری انتخابات هم که از محل منافع عمومی تأمین میشود صرفهجویی قابل اعتنایی را ایجاد کرده است. دقت، سرعت، اطمینان و صرفهجویی ایجادشده قابل قابل مقایسه با رأی گیری حضور و سنتی نییت و در صورت گسترش این شیوه در انتخابات گسترده تر مانند انتخابات شوراهای شهری و یا مجلس شورای اسلامی نتایج به دست آمده بسیار دقیقتر و قابل اعتمادتر خواهد بود
اما چند نکته قابل ذکر در باره انتخابات نماینده مدیران مسئول نشریات که مروری بر آنها مفید و ارزشنمند است:
این انتخابات برای نخستین بار به صورت غیر حضوری و بر بسترِ اینترنت برگزار میشود. در دوره های پیش به دلیل ضرورت حضور مدیران مسئول انتخابات به دلیل عدم حضور تعداد کافی به مرحله دوم کشیده می شد ولی با اینترنتی شدن انتخابات تفاوتی میان مرحله اول و دوم نیست و در همین مرحله نتیجه انتخابات با حضور حد اکثری واجدان شرایط معلوم می شود.
در شش دوره اخیر (تا پیش از این) با وجود حضور گرایشهای متفاوت سیاسی و جناحی دکتر حسین انتظامی در مراحل نخست به دلیل ویژگی های فردی و در مراحل بعدی به دلیل کارنامهای که ارائه کردهاند و نیز ارزیابی رای دهندگان از شرایط برگزاری انتخابات توانسته است اعتماد رای دهندگان فرهیخته را که از اقشار مرجع به شمار می آیند را به خود جلب کند و نتایج انتخابات نشان داد این اعتماد به ایشان همچنان پایدار و استوار است.
اعتماد دکتر علی جنتی وزیر ارشاد در دوره تصدی خویش به منتخب مدیران نشریات نشانهای از نفوذ این اندیشه در نظام مدیریت کشور است که میان مدیران دستگاههای دولتی و اشخاصی که بر آنان مدیریت میشود نسبتی از مقبولیت لازم است. این تجربهی دکتر علی جنتی دستآورد قابل قبولی را هم در پی داشته است. عملکرد شفاف و اعتماد آقای دکتر انتظامی در سپردن تصمیم گیریهای مهم به نمایندگان رسانهها اثر این رویکرد صحیح است.
نکات مهم و قابل اعتنای دیگری هم هست که در این مجال فرصت پرداختن به آنها نیست.
حساسیتهای زیادی در باره این انتخابات همواره وجود داشتهاست که انصرافهای معنیدار نمایندگان جناحهای سیاسی در روزهای آخر پیش از رأی گیری نشان از بیمیلی رأی دهندگان به انتخاب سیاسی در این موقعیت دارد که امیدواری ایجاد میکند تا در انتخابات پیشِرو در سال آینده نیز مردم به تبعیت از اقشار مرجعی چون مدیران نشریات به گرایشهایی رأی دهند که از سیاسی شدن بیش از اندازه فضای کشور و دوقطبی شدن آن پرهیز کنند.