بدون حکمرانی مطلوب بهبود روش‌های کاشت، داشت و برداشت عملی نیست
گروه تولید-اگرواکولوژی شاخه‌ای به روز شده ازعلوم کشاورزی است که درایران بسیار نوپاست، درمعنای دقیق؛ اگرواکولوژی یعنی کاربرد اصول و مفاهیم علم اکولوژی برای طراحی و اجرای سیستم های پایدار کشاورزی.
برای تببین همین موضوع نوپا، روزشنبه، نشستی تحت عنوان «هم‌اندیشی نقش اگرواکولوژی دردستیابی به حاکمیت و امنیت غذایی پایدار»، در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد که در آن مطالب مهمی درحوزه امنیت غذایی و وضعیت فعلی کشاورزی درایران بیان شد.
مشاور فناوری وزیر جهاد کشاورزی به عنوان سخنران ویژه این نشست تاکید کرد: صرفاً با دسترسی به غذا نمی‌توان مشکل امنیت غذایی جهان را حل کرد بلکه نحوه استفاده از منابع موجود در جهت الگوی غذایی سالم باید به افراد آموزش داده شود موضوعی که خود نیازمند حکمرانی مطلوب در جهت تحقق منافع مردم نیز هست.
محمدحسین عمادی گفت: مبحث تغذیه را باید در سه سطح فردی، خانوار و ملی بررسی کنیم به‌ویژه از این منظر که آمارها در این باره در سطح ملی گمراه‌کننده هستند.
وی با اشاره به اینکه تغییرات و افزایش جمعیت در سطح جهان عموما در کشورهای فقیرتر یعنی آسیا و آفریقا اتفاق می‌افتد و این موضوع مشکلات را در سطح منطقه‌ای افزایش داده و بحران‌زا است، در باره نقش کلمه اگرواکولوژی در تغییر دیدگاه اش گفت: کلمه اگرواکولوژی باعث تغییر دیدگاه من به‌صورت مبنایی شد و من وامدار عبارت اگرواکولوژی هستم.
خشکی تالاب ها نتیجه عطش پایان ناپذیر ماست
وی افزود: عطش پایان ناپذیر ما تالاب‌ها و دریاچه‌ها را خشک کرده است. از این رو بازنگری در سیاست‌ها ازجمله در مفاهیم ضروری است. عمادی با اشاره به اینکه نگاه مسلط بر جهان امنیت غذایی را دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم می‌داند، پایداری را در تأمین غذا مسئله‌ای غیرقابل انکار دانست و بیان کرد: طی هشت سالی که در افغانستان بودم فقر غذایی را با پوست و استخوان لمس کردم. اگر ابعاد مؤثریت و مغذی بودن مواد غذایی را در نظر نگیریم یعنی اگر رژیم مصرف و تازگی مواد غذایی را در نظر نگیریم عملاً امنیت غذایی امکان‌پذیر نخواهد بود.
وی موجود بودن مواد غذایی را یکی از عناصر اصلی امنیت غذایی برشمرد و درباره اینکه باید پتانسیل تولید در داخل را در نظر بگیریم، ادامه داد: این مسئله به‌طور مستقیم با حاکمیت غذایی در ارتباط است. امنیت غذایی، حاکمیت ملی و امنیت ملی رابطه‌ای تنگاتنگ با هم دارند، از این رو امنیت ملی ما در صورت ضعف امنیت غذایی به خطر خواهد افتاد.عمادی درباره استفاده از کشاورزی ارگانیک و غذای سالم افزود: این یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت حتمی است.
مشاور فناوری وزیر جهاد کشاورزی با تأکید بر اینکه دسترسی فیزیکی به این معنا است که باید قدرت خرید هم وجود داشته باشد افزود: می‌دانیم که به هیچ عنوان کمبود مواد غذایی در جهان نداریم، حتی مازاد غذا هم داریم، پس مشکل در موجودیت غذا نیست، بلکه مشکل در توزیع غذا است.
عمادی یادآور شد: غذای موجود در جهان در شرایط کنونی می‌تواند کل جهان را تغذیه کند؛ لذا کشاورزی متهم ردیف اول بحث سوءتغذیه نیست، بلکه متهم ردیف اول توزیع ناعادلانه است. این که ۱۰ نفر به اندازه مابقی جمعیت جهان ثروت دارند، خود به بی‌عدالتی در جهان معاصر اشاره دارد مبنی بر اینکه قدرت خرید نیز تحت تأثیر بازی بازار در جهان است.
وی با اشاره موضوع با اهمیت دیگر یعنی ثبات و پایداری غذا تأکید کرد: اگر این ثبات وجود نداشته باشد نمی‌توان با آمار کلی سرانه دلخوش کرد بلکه باید واقع بین بود. فقر گسترده، مزمن و پیچیده در قالب نظام سیاسی جهان و علاوه بر آن در درون کشورها و دولت‌ها ثبات و پایداری غذا را به خطر انداخته است.
به جای غذا سم می خوریم!
عمادی با اشاره به اینکه معضل بزرگ در شرایط کنونی زندگی مردم در کشورهای مختلف عدم آشنایی به اصول تغذیه و بهداشت است، به موضوع بهداشت و تغذیه در سفرنامه‌های مستشرقان اشاره کرد و اظهار داشت: در خاطرات و سفرنامه‌های خارجی‌ها که به ایران سفر کرده‌اند، الگوی مناسب تغذیه گذشتگان ما قابل مشاهده است. امروزه مردم به اصول تغدیه سالم آشنا نیستند، در اصل فکر می‌کنند غذا می‌خورند در حالی که آنچه می‌خورند سم است.
مشاور فناوری وزیر جهاد کشاورزی پایین بودن نرخ بهره‌وری کشاورزی را معضل دیگری به‌ویژه در مناطق فقیر برشمرد و گفت: بحران‌های منابع طبیعی و به‌ویژه بحث آب نیز گریبانگیر بسیاری از نقاط جهان ازجمله ایران است که باعث عدم دستیابی به امنیت غذایی می‌شود.
عمادی در ادامه افزود: با مروری بر چشم‌انداز‌ها و چالش‌ها می‌بینیم که تا سال ۲۰۵۰ با افزایش گسترده جمعیت روبه‌رو خواهیم بود که این مسئله تأمین کالری و غذای بیشتر را مطرح می‌سازد. این در حالی است که دچار معضل کاهش زمین از نظر مساحت و کیفیت هستیم. بهترین زمین‌ها به ساخت و ساز و صنعت اختصاص داده می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه محدودیت‌ها به همراه کاهش فاحش طبقاتی و فقر مزمن در بین کشورها و درون کشورها ازجمله چالش‌هایی است که امروزه با آن روبه‌رو هستیم بیان کرد: تخریب منابع و محیط زیست و افزایش ضایعات غذایی حاکی از آن است که با این چالش عظیم تأمین غذای بیشتر برای مردم جهان آن هم با منابع کمتر روبه‌رو هستیم.
عمادی در پایان یکی از راه‌حل‌های شرایط کنونی برای تأمین امنیت غذایی را ایجاد حاکمیت مطلوب برشمرد و اینکه بدون حکمرانی مطلوب مدیریت هماهنگ بین دستگاه‌ها و بهبود روش‌های کاشت، داشت و برداشت عملی نخواهد بود.
