آخوندی: مسکن را «یک چهار دیواری درهر بیابانی» تعریف کردند
خطر ظهور دوباره پوپولیسم با طرح های خانمان براندازی چون مسکن مهر
مهدی زاهدی- عباس آخوندی در ادامه سلسله سخنرانی های انتقادیش در باب حقوق شهروندی، کیفیت زندگی و شهرفروشی این بار در همایشی به میزبانی دانشگاه تهران از موضوع تبدیل شدن انسان به کالا از منظر مسکن سازی پرداخت.
وزیر راه و شهرسازی که اظهارنظرهای صریحش درباره وضعیت ناهمگون شهرسازی درایران و تمام حواشی مربوط به آن، وی را همواره در کسوت کارشناسی منتقد به مخاطبان معرفی کرده است روز دوشنبه درپانزدهمین همایش سیاست های توسعه مسکن در ایران سخنرانی اش را از لزوم "جلوگیری فوری از شهرفروشی" آغاز کرد و با نقبی به "عدم رعایت عدالت شهری" با هشدار درباره فاجعه "کالا شدن انسان" خاتمه داد.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه برای جلوگیری از «شهر فروشی» باید به یک اجماع ملی برسیم، گفت: ساخت خانه های جدید در تهران و شهرهای بزرگ دیگر کار پسندیده ای نیست.
عباس آخوندی افزود: به دلیل بحران مالی که در آن گرفتاریم، باید از شهرفروشی که در بطن آن سوداگری وجود دارد جلوگیری کنیم.
وی گفت: در چند سال گذشته سوداگری، قیمت زمین را در تهران به بیش از ۱۵ میلیون تومان افزایش داد بدون این که کار و یا تلاشی روی آن انجام شود.
وی تاکید کرد: منابع مالی شهرها باید توسط ساکنان آن شهر تامین شود نه اینکه با شهرفروشی منابع زندگی آیندگان به فروش برسد.
آخوندی با اشاره به برنامه ششم توسعه یادآورشد: در تهیه برنامه ششم توسعه متوجه شدیم ۶۵ درصد منابع شهرداری ها از محل فروش عوارض ساختمانی تامین می شود در حالی که شهر به آیندگان تعلق دارد و درآمدهای شهری باید از محل عرضه خدمات به شهروندان تامین شود.
وی بر تغییر محتوای نظام شهری تاکید کرد و گفت: در صورتی که سوداگری در شهر تهران کنترل نمی شد در همین شرایط رکود تورمی، باز هم شاهد افزایش قیمت زمین و مسکن بودیم لذا سیاست های توسعه مسکن ما باید در شهرهای ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفری دنبال شود و در این شهرها نیز اشتغالزایی افزایش یابد.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه آمارهای جدید در مساله مهاجرت به شهرها بسیار امیدوارکننده است، گفت: آمارها نشان می دهد مهاجرت به کلان شهرها کنترل شده و جریان انتقال از شهرهای بزرگ به شهرهای میانی رسیده است؛ هدف ما نیز توسعه مسکن در شهرهای میانی کشور است.
قرار نیست در شهر ۸ میلیون نفری، ۲۰ میلیون نفر زندگی کنند
وی سیاست وزارت راه و شهرسازی را جلوگیری از توسعه مسکن در شهر تهران و شهرهای بزرگ بیان کرد و افزود: قرار نیست شهر ۸٫۶ میلیون نفری تهران با جمعیت ۱۴ میلیون نفری اطراف آن، به ۲۰ میلیون نفر افزایش یابد؛ مگر شهر تهران چه قدر گنجایش دارد که شاهد این همه ساخت و ساز گسترده در این شهر باشیم.
آخوندی در ادامه خواستار مداخله محدود دولت در حوزه ساخت و ساز مسکن شد و گفت: در حالی که عده ای به دنبال مداخله گسترده دولت در پروژه مسکن مهر هستند ما معتقدیم که دولت باید در حوزه ساخت و ساز مداخله محدودی داشته باشد.
وی افزود: تمام تلاش ما در حوزه مالی این است که برای تامین منابع مالی تولید مسکن، از تمام ظرفیت های بازار سرمایه، بازار پولی و بانکی و مدیریت دارایی ها به صورت مناسب استفاده کنیم.
وی تاکید کرد: بدون شک بدون مداخله دولت، امکان ساماندهی وضعیت ساخت و ساز و منابع مالی این حوزه وجود ندارد زیرا اگر دولت حوزه ساخت وساز را رها کند جز سوداگری نتیجه ای نخواهد داشت.
متاسفانه مسکن را به یک چهار دیواری در هر بیابانی تبدیل کردیم که منجر به کالایی شدن انسان ها شد؛ گویی انسان ها کالایی هستند که در یک انبار از آن نگهداری می کنیم؛ حتی در کشورهای سوسیالیستی مانند چین و روسیه نیز آن اتفاقی را که برای کالایی کردن انسان ها در ایران و در طرح مسکن مهر رخ داده است، ندیده ام، زیرا کالایی کردن انسان ها در مسکن مهر به شکل افراطی صورت گرفت و حداقل از جنبه فرهنگی هیچ دفاعی نمی توان از آن کرد
وزیر راه و شهرسازی، رسیدن در بازار آشفته مسکن به یک اجماع کلی را بسیار سخت دانست و گفت: ایجاد یک نهاد توسعه ای همانند بانک توسعه ای حمل و نقل، یا بانک توسعه مسکن و یا صندوق توسعه ساختمان می تواند در استمرار اجرای سیاست های پیوسته مسکن در کشور بسیار تاثیرگذار باشد.
وی با بیان اینکه وضعیت مسکن در کشور بسیار پیچیده شده است، گفت: در توزیع جمعیت در شرایط مناسبی قرار نداریم، زیرا جنوب شرقی ایران یک هشتم شمال غربی ایران جمعیت ندارد که نشان می دهد توزیع جمعیت نیز در کشور بسیار نامتعارف است.
برخی شهرها خالی از سکنه هستند
آخوندی گفت: جمعیت زیادی از کشور در ۱۰ شهر زندگی می کنند و این در حالی است که برخی شهرها خالی از سکنه و برخی عاری از کیفیت مطلوب برای سکونت هستند.
به گفته وی، در مساله عدالت اجتماعی، ایران جزء معدود کشورهایی است که عدم رعایت عدالت شهری در آن برجسته شده و شمال شهر بسیار گرانتر از پایین شهر قیمت دارد در حالی که کیفیت زندگی در آن نیز بسیار نازل است.
آخوندی، از وضعیت محیط زیست در شهرهای بزرگ انتقاد کرد و گفت: در بخش حمل ونقل نیز وقت زیادی از شهروندان در ترافیک تلف می شود، زیرا ما در کشور فاقد حمل و نقل مرکزی و حومه ای هستیم.
وی ادامه داد: متوسط دسترسی به مسکن در ایران بیش از ۱۲ سال است اما در برخی از مناطق کشور به بیش از ۲۰ سال نیز افزایش یافته که نگرانی های زیادی را برای ما به وجود می آورد.
وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه برای حل مشکل مسکن مردم باید ظرفیت اقتصاد ایران را به صورت دقیق ارزیابی کنیم، افزود: باید با مشارکت متخصصان و فرهیختگان بتوانیم برای حل مشکلات مسکن در کشور راهکارهای مناسبی ارایه دهیم.
گرایش به کمی کردن زندگی انسان ها، خطر بزرگی است
آخوندی افزود: متاسفانه مسکن را به یک چهار دیواری در هر بیابانی تبدیل کردیم که منجر به کالایی شدن انسان ها شد؛ گویی انسان ها کالایی هستند که در یک انبار از آن نگهداری می کنیم اما انسان ها جنبه های هویتی دارند که با کالا بسیار متفاوت است.
وی افزود: برای کشوری مانند ایران که داعیه تمدن سه هزار ساله دارد، اهمیت بسیار زیادی دارد که ما به سمت کمی گرایی رفته ایم در حالی که گرایش به کمی کردن زندگی انسان ها، خطر بزرگی است که باید از آن اجتناب کنیم.
در مسکن مهر کالایی کردن انسان به شکل افراطی انجام شد
وزیر راه و شهرسازی یادآورشد: حتی در کشورهای سوسیالیستی مانند چین و روسیه نیز آن اتفاقی را که برای کالایی کردن انسان ها در ایران در طرح مسکن مهر رخ داده است، ندیده ام، زیرا کالایی کردن انسان ها در مسکن مهر به شکل افراطی صورت گرفت و حداقل از جنبه فرهنگی هیچ دفاعی نمی توان از آن کرد.
وی خاطرنشان کرد: اگر این موضوع در این دانشگاه ها که ادعای فرهنگ، هویت و شهرسازی دارند به بحث گذاشته نشود و تاروپود موضوع نیز مورد بررسی قرار نگیرد، ممکن است بار دیگر گرایش های پوپولیستی در چنین طرح های خانمان برانداز و شهربرانداز در ایران پیاده شود.
وزیر راه و شهرسازی رویکرد حوزه مسکن را در ایران دچار افراطی نگری و تفریط دانست و گفت: این رویکرد در دو بخش مسکن مهر و شهرفروشی به خوبی قابل مشاهده است و در واقع حق نفس کشیدن مردم در حال فروش است و کسی احساس نمی کند که شهر به او تعلق دارد.
وزیر راه و شهرسازی، به سابقه شورای نظارت بر گسترش شهر تهران از دهه ۴۰ اشاره کرد و گفت: ۵۰ سال است که همه نگران توسعه شهر هستند اما شهر همچنان در حال گسترش است و هیچ کاری هم نمی توانیم انجام دهیم.
آخوندی ادامه داد: شهرهای جدید را بدون توجه به حمل ونقل ایجاد کردیم به طوری که اکنون مردم در شهرهای جدید هشتگرد، پردیس، پرند و اندیشه برای رفت و آمد خود مشکلات زیادی دارند.
زندگی نامطلوب ۱۸ میلیون شهرنشین در ایران
وزیر راه وشهرسازی گفت: هم اکنون ۱۸ میلیون از ۵۵ میلیون جمعیت شهرنشین در وضعیت نامطلوبی در شهرها زندگی می کنند و کیفیت زندگی آنها قابل قبول نیست؛ اگر پروژه های مسکن مهر پیرامون شهرهای بزرگ نیز تکمیل شود این آمار بسیار افزایش می یابد.
وزیر راه و شهرسازی بر تشکیل نهادهای مالی، نهادهای بازار و بورس، صندوق پس انداز، نهادهای مالی پروژه محور و بازار محور تاکید کرد و گفت: هر پروژه باید مدل مالی خاص خود را داشته باشد، زیرا وضعیت همه پروژه ها با یکدیگر متفاوت است.
آخوندی یادآورشد: وضعیت بخش مسکن در اقتصاد تبدیل به چالش و در عین حال فرصت شده است؛ چالش از آن جهت که با رکود مواجه هستیم و فرصت از آن جهت که مسکن بزرگترین محرک اقتصادی است.
وی تصریح کرد: هم اکنون در سخت ترین شرایط اقتصادی بعد از انقلاب قرار داریم و باید کشور را برای تصمیم گیری های خرد و کلان آماده کنیم تا به تدریج شاهد بهتر شدن اوضاع بخش های مختلف اقتصادی در کشور باشیم.
وزیر راه و شهرسازی اظهارداشت: پیچیدگی مسکن این است که کالای استانداردی نیست و نمی توان مانند خودرو از یک مدل آن ۱۰۰ هزار دستگاه ساخت زیرا هر واحد مسکونی با دیگری تفاوت زیادی دارد و این سبب شده در جایی با سوداگری، مازاد مسکن و در جایی کمبود مسکن داشته باشیم.
