کدخبر: 49689
19:07
1395/10/04
انتشار اسناد طبقه‌بندی شده یا عمل به وظایف نمایندگی؟!
انتشار اسناد طبقه‌بندی شده یا عمل به وظایف نمایندگی؟!
علی صافی-محمد جواد ظریف به تازگی وزیر شده بود و مسئولیت پرونده هسته‌ای ایران را به عهده گرفته بود، که صحبت‌هایش در یک جلسه با نمایندگان مجلس نهم به بیرون درز کرد و حتی بر پیشانی یک روزنامه مخالف دولت نشست. دیپلمات کهنه‌کار آن روزها و در اوج فشار مذاکرات، از مواجه شدن با چنین وضعیتی دچار حمله عصبی و اسپاسم عضلانی شد. آن چنان که چند روزی روی ویلچر افتاد. تصویرهای او که در هواپیما و روی تختخواب در جلسه با معاونانش در حال آماده کردن محتوای مذاکرات بود، بارها در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد.
مخفی باقی ماندن محتوای مذاکرات، برای به ثمر رسیدن هر مذاکره حساس دیپلماتیک و سیاسی ضروری است. این اصل معمولا حتی در مورد مذاکرات اقتصادی و تجاری هم لحاظ می‌شود. مذاکره کنندگان حرفه‌ای تا آخرین لحظات دست خود را برای حریف رو نمی‌کنند و اجازه نمی‌دهند تا طرف مقابل به خط قرمز نهایی آنها در مذاکره پی ببرد. علاوه بر این مسئله، افشای مذاکرات معمولا به بروز فشارهایی بر مذاکره کنندگان در طرف خودی منجر می‌شود و عملا آنها را تحت فشار قرار می‌دهد. ظریف و تیم او پس از این اتفاقات با شدت بیشتری از محتوای مذاکرات محافظت کردند. آن چنان که در یک جلسه مجلس وقتی که ظریف تاکید کرد که تنها با این تضمین سخن خواهد گفت که این سخنان به رسانه‌ها درز نکند، چند تن از نمایندگان که به طیف مخالف توافق هسته‌ای تعلق داشتند، از جلسه بیرون رفتند. این رویه تا به ثمر رسیدن مذاکرات هسته‌ای تداوم یافت.
برجام اما سندی اجرایی است و از همان ابتدا پیش‌بینی می‌شد که مسیر اجرای آن با دشواری‌های بسیار همراه باشد.مکانیزم بسیار پیچیده تحریم‌ها و ساختاری از منافع که حول آن شکل گرفته است و چگونگی رفع آنها مهم‌ترین دشواری در مسیر اجرای برجام بوده است. در حالی که به گواهی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای ایران به تمام تعهدات خود در برجام عمل کرده است، روند رفع تحریم‌های ایران به خصوص از سوی ایالات متحده کند پیش رفته و نارضایتی ایران را به دنبال داشته است. تمدید قانون تحریم‌های ایران (ISA) در سنای آمریکا از سوی ایران به عنوان نقض صریح برجام شناخته شد و واکنش تند مقامات ایران را به همراه داشت. باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در نهایت این مصوبه سنا را امضا نکرد، اما از آن جا که این قانون با رای بیش از دو سوم نمایندگان مجلس سنا به تصویب رسیده بود، بدون امضا رئیس جمهور به قانون مبدل شد. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا هم بعد از ابلاغ این قانون و بر اساس اختیارات خود موارد مرتبط با برجام و پرونده هسته‌ای ایران را در این قانون معلق اعلام کرد. این اقدامات البته مانع از واکنش رسمی ایران نشد و رئیس جمهور در نامه‌ای به وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی هسته‌ای کشور، خواستار اقدام رسمی این دو نهاد در واکنش به نقض برجام شد.
*انتشار سخنان منتسب به ظریف در رسانه‌ها
در شرایطی که به نظر می‌رسید پرونده تمدید قانون تحریم‌های ایران فعلا از روی میز دیپلمات‌ها کنار گذاشته شده است، جواد کریمی قدوسی از نمایندگان جبهه پایداری بخشی از اظهارات جواد ظریف را در یک جلسه با نمایندگان مجلس منتشر کرد. این در حالی بود که حتی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس بعد از جلسه با ظریف از پاسخگویی به خبرنگاران در مورد اظهارات ظریف خودداری کرده بود و گفته بود که این اظهارات محرمانه هستند. کریمی قدوسی اما برگه‌ای را در اختیار خبرنگاران قرار داد که جملاتی منسوب به ظریف روی آن درج شده بود و به سرعت در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. برخی از این جملات عبارت بودند از :
**من اعتراف می‌کنم که اشتباه کردم
**به حرف کری اعتماد کردم
**اگر استراتژی خودم را دنبال می‌کردم با مشکل مواجه نمی‌شدم
**می‌پذیرم اشتباه کردم
**به جان کری بعد از نقض اخیر که درخواست مذاکره در ایتالیا را داشت گفتم (شما کاری کردید که حضور من با شما در یک شهر غیر ممکن است
درز این اظهارات به رسانه‌ها با تکذیب رسمی وزارت امور خارجه مواجه شد. برخی از نمایندگان مجلس هم که عموما به طیف هواداران دولت نزدیک بودند این اقدام کریمی قدوسی را نادرست دانستند. نکته جالب این بود که کریمی قدوسی خود در جلسه مذکور حضور نداشت و احتمالا بر اساس اظهارات سایر نمایندگان عضو کمیسیون در این برگه را در اختیار خبرنگاران قرار داده است.
*تداوم موضوع در مجلس
روز گذشته در مجلس شورای اسلامی ماجرای اظهارات منتسب به ظریف ادامه یافت. به گزارش ایسنا، کریمی قدوسی بعد از اتمام جلسه نوبت صبح دیروز مجلس از خبرنگاران خواست تا با او در کمیسیون امنیت ملی حاضر شوند تا فایل صوتی جلسه کمیسیون امنیت ملی با محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در جلسه اخیر این کمیسیون را گوش کنند تا نشان دهند که اظهارات هفته گذشته‌اش درباره صحبت‌های منتسب به ظریف درست است، اما با در بسته مکان برگزاری جلسات کمیسیون امنیت ملی روبرو شد و به همین دلیل خبرنگاران را به اتاق دیگری برد تا به صحبت‌های او گوش دهند که شاید در باز شود اما این اتفاق نیفتاد و او مجددابا خبرنگاران برای فردا قرار گذاشت تا فایل صوتی را گوش کنند.
خبرنگاران پارلمانی از ساعت ۱۳ در محل دفتر کمیسیون امنیت ملی حاضر شدند که کریمی قدوسی در اظهاراتی بالغ بر ۲۵ دقیقه ضمن اشاره به روند انجام مذاکرات از ابتدا تا تصویب برجام مجددا در توضیحات مفصلی صحبت‌های ظریف در آن جلسه را از روی نوشته‌ای برای خبرنگاران خواند. البته وی برای چندین بار تاکید کرد: «باید مسئولان اشتباه را بپذیرند. ما دنبال پاشیدن نمک روی زخم نیستیم و این کار به معنای تضعیف مسئولان نیست که باعث تقویت آنها و افزایش وحدت ملی و استحکام بیشتر در برابر آمریکا می‌شود. لذا طرح این موضوع در رسانه ملی محرمانه نیست، چون آنچه گفته شده طبقه بندی شده نبود و اینکه یکی بگوید صحبت‌ها محرمانه است را نمی‌توان به معنای محرمانه بودن تلقی کرد. ما با اصل مذاکره موافق بودیم، نقد ما هم در جهت تقویت کار است.»
کریمی قدوسی بعد از صحبت‌هایش به سمت محل جلسات کمیسیون امنیت رفت که به دلیل بسته بودن در با دبیر کمیسیون نیز تماس گرفت و وقتی با عدم پاسخ مواجه شد، مجددا در مقابل دوربین خبرگزاری صدا و سیما و سایر خبرنگاران پارلمانی گفت: این که در بسته است معلوم است نخواسته‌اند شما مطلع شوید. ولی من نوار را پیاده کردم و تا یک ساعت دیگر متن پیاده شده آن را به صورت تایپ شده به رسانه‌ها خواهم داد تا از آن استفاده کنید. من موضوع جلسه امروز را به رئیس و هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی برای هماهنگی گفته‌ام، اما نیم ساعت است که این در بسته است؛ با این که همیشه در باز بوده ولی انگار ترسیده‌اند و نخواسته‌اند این نوار پخش شود. با این وجود من باز هم فردا ساعت ۱۳ اینجا می‌آیم و از شما می‌خواهم تا اینجا بیایید و نوار را گوش کنید.
وی همچنین مدعی شد: در جلسه چهارشنبه رحیمی نماینده تهران قصد بیان تذکری را داشته که لاریجانی از آن ممانعت به عمل آورده با این استدلال که اگر آقای رحیمی تذکر دهد بنده نیز طبق ماده ۷۹ تذکر می‌دهم و می‌گویم که نوار صوتی را پخش کنید و آن زمان است که رئیس مجلس پاسخی ندارد.
کریمی قدوسی در ادعای دیگری گفت که ظریف به بروجردی پیامک گلایه و انتقادی داده است.
اما به نظر بسیاری دیگر از نمایندگان مجلس نظر خوشایندی نسبت به این اقدام کریمی قدوسی نداشتند. محمد ابراهیم رضایی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در این باره اظهار کرده است : «بیان محتوای یک جلسه محرمانه در بیرون توسط هر کسی که باشد خلاف شرع و اخلاق است، حتی اگر من بخواهم اخبار داخلی مطرح شده در این چنین جلسه‌ای را به هر دلیلی توجیه کنم کار خلافی انجام داده‌ام .
وی افزود: نکته مهم‌تر این که اگر طرح مطالب یک جلسه محرمانه براساس یک متن ناصحیح بوده باشد باعث ایجاد تشویش در جامعه خواهد شد و بسیار مذموم و ناپسند است. آقای کریمی قدوسی هم اصلا در این جلسه حضور نداشته و مشخص نیست با چه استدلالی این مباحث را مطرح کرده است.»
علیرضا رحیمی نماینده اصلاح‌طلب عضو کمیسیون امنیت ملی از دیگر نمایندگانی بود که نسبت به این اقدام کریمی قدوسی موضع گرفته و اظهارات او را کذب محض خوانده است. رحیمی به ایلنا گفته است : « به نظر می‌رسد این اظهارات غیرمسئولانه درخصوص صحبت‌های آقای ظریف در جلسه کمیسیون، فارغ از اینکه اقدامی غیراخلاقی است، اجحاف در حق آقای ظریف و اعضای کمیسیون امنیت ملی و اقدامی غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی است.
او ضمن تکذیب ادعای نماینده عضو جبهه پایداری مشهد در مجلس یادآور شد: مسائلی که از سوی آقای ظریف مطرح شده، کذب محض است و این مسائل مطلقاً در جلسه اخیر کمیسیون امنیت مطرح نشده و آقای ظریف صرفاً به ارائه گزارشی درباره روند اجرای برجام پرداخت.»
بهروز نعمتی سخنگوی هئیت رئیسه مجلس هم به این اقدام واکنش نشان داده است. او به ایسنا گفته است : « آقای دکتر ظریف با مجموعه‌ای از دوستان خارج از کمسیون امنیت جلسه داشته و در آنجا گفته که مباحث اولاً خصوصی است، دوماً رسمی نیست و سوماً محرمانه است و بعد از آن در خصوص بحث داماتو یا ایسا می‌گوید که ما چند استراتژی تعریف کرده بودیم و اگر یکی از این استراتژی‌هایی که استراتژی اول بوده را پیاده می‌کردیم بهتر بود اما آن را اجرا نکردم و اشتباه کردم.
نماینده مردم تهران در مجلس ادامه داد: اینکه گفته‌اند آقای ظریف در مورد برجام گفته اشتباه کرده، برداشت غلطی است و اصلاً نقل قول غلطی از ایشان انجام نشده است. من خودم به همراه آقایان کریمی قدوسی و محبی‌نیا نوار جلسه را گوش کردیم و آن را خط به خط پیاده کردم. آقای ظریف چیزی در آنجا در مورد برجام نگفته است؛ حتی شاهد آن را هم می‌آورند که کری و مونیز به من گفته بودند که راه‌هایی داریم که این مشکل را حل کنیم مثل همین قانون بوئینگ.»
نعمتی تاکید کرده است که اقدام کریمی قدوسی باید در هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان بررسی شود.
*مشکل اظهارات محرمانه در جلسات مجلس
آن چنان که پیداست رشته این ماجرا سر دراز دارد و احتمالا ادامه خواهد یافت. با این حال فارغ از هر نتیجه‌ای که حاصل شود معضل اظهارات وزرا در کمیسیون‌های مربوطه به خصوص درحوزه امنیت ملی همچنان پابرجاست. امری که به نظر نیاز به روشن شدن کامل و مبدل شدن به رویه‌ای دارد تا مبادا مسائل مهم و کلان کشور به ابزاری برای تسویه حساب‌های سیاسی مبدل شود.
