پیشنهادات یک عضو کمیسیون کشاورزی برای خروج از بحران کم‌آبی
یک عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس گفت: شاهد هدررفت آب در خیلی از عرصه‌ها مانند عرصه کشاورزی و مصارف خانگی هستیم که از نظر من همه این مسائل در درجه اول به مسائل فرهنگی بر می‌گردد.
عبدالله حاتمیان در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص بحران آب، بیان کرد: اینکه ما با تغییرات اقلیمی مواجه شده‌ایم و بارندگی‌های ما کاهش یافته است و بارش‌ها از حالت نرم و طولانی مدت به رگبارهای کوتاه مدت تبدیل شده است و ۸۰ و ۹۰ درصد رگبارها هم به صورت سیل از دسترس ما خارج می‌شوند شکی نیست. علاوه بر این فلات ایران برجسته است و شیب آن به سمت کشورهای همسایه است و تقریبا آب‌های مرزی همه از مرز خارج می‌شوند و به سمت کشورهای همسایه می‌روند. در اینکه وزارت نیرو برنامه‌ای جامع و گسترده برای مهار آب‌های زیرسطحی و سطحی نداشته است تردیدی وجود ندارد.
وی در ادامه گفت: استقبال از آبیاری تحت فشار در حوزه جهاد کشاورزی نیز آنطور که باید و شاید اتفاق نیفتاده است و اگر در جاهایی هم آبیاری تحت فشار اجرا شود با گسترش سد عملا مصرف آب را بالا می‌برند. اگر دولت خودش مجری آبیاری تحت فشار شود اما باز هم مردم آن را خراب خواهند کرد. از نظر من مانع تمام این قضایا مسائل فرهنگی، اجتماعی و فرهنگ بهره‌برداران است. اگر خواسته‌های مردم خواسته‌های علمی، منطقی و دوراندیشانه باشد قطعا دولت خودش را در مسیر خواسته‌های مردم قرار خواهد داد. اکنون دورریز آب در عرصه کشاورزی بسیار زیاد است و مصارف خانگی نیز بیش از حد معمول از آب استفاده می‌کنند و از نظر من مسائل فرهنگی در اولویت اول قرار دارد و سپس مسائل اعتباری اهمیت پیدا می‌کند.
حاتمیان در خصوص اقداماتی که دولت می‌تواند در زمینه مدیریت آب انجام دهد، بیان کرد: دولت می‌تواند مانند کمربند ایمنی که اکنون در میان مردم جا افتاده و خیلی از افراد زمانی که در ماشین می‌نشینند آن را می‌بندند، می‌توانست در زمینه آب نیز از سطح خانواده‌ها شروع کند. من پیشنهاداتی را در این زمینه مطرح می‌کنم، اول اینکه در مصارف خانگی ما می‌توانیم یک سطحی را برای مصرف معمول در نظر بگیریم و از آن سمت بیشتر اهرم‌های تنبیهی لحاظ کنیم مثلا بگوییم مصرف روزانه یک نفر ۱۸۰ لیتر است. اگر به ۲۰۰ لیتر رسید دو درصد به قیمت اضافه می‌شود و به صورت پلکانی قیمت را باید متناسب با افزایش مصرف بیش از حد معمول تعریف کنیم.
وی افزود: در مصارف داخل شهری نیز الگوی فضای سبزی که داریم متناسب با مناطق خشک نیست. مثلا در شهر سمنان حدود چندهزار متر چمن می‌کارند، چمنی که هر روز نیاز به آبیاری دارد.
اگر دولت خودش مجری آبیاری تحت فشار شود باز هم مردم آن را خراب خواهند کرد. از نظر من مانع تمام این قضایا مسائل فرهنگی، اجتماعی و فرهنگ بهره‌برداران است. اکنون دورریز آب در عرصه کشاورزی بسیار زیاد است و مصارف خانگی نیز بیش از حد معمول از آب استفاده می‌کنند. مسائل فرهنگی در اولویت اول قرار دارد و سپس مسائل اعتباری اهمیت پیدا می‌کند.
نماینده مردم درگز در مجلس بیان کرد: در نهایت با اینگونه مصارف با کمبود آب مواجه می‌شویم و اقدام به انتقال ظالمانه بین حوزه‌ای برای رفع کمبود آب می‌کنیم. این انتقال ظالمانه بین حوزه‌ای دارای چند ظلم مستتر است، یک ظلم به طبیعت و محیط زیست، دوم ظلم به اعتبارات ملی و سوم ظلم به مردم بومی ساکن در منطقه. مثلا در مشهد صحبت انتقال آب از درگز به مشهد یا از جاهای دیگر به مشهد است که باید چند هزار میلیارد تومان در بلندمدت هزینه شود که آن هم معلوم نیست در نهایت آیا آب بیاید یا نیاید مانند سد دوستی که بر روی مقدار زیادی آب حساب کرده بودند ولی اکنون محقق نمی‌شود و می‌گویند سدی در افغانستان جلوی آب را گرفته است. یکی از موضوعاتی که خیلی مهم است تعصبات و باورمندی مدیران به مشکل آب است و ما نیازمند یک ذهن پویا برای یافتن راه‌های جایگزین هستیم. انحصارا گم کردن خود در حیطه اعداد توهمی جز فاجعه و بدبختی برای ما چیزی نداشته است.
حاتمیان در پاسخ به این سوال که موضوع کم آبی چه میزان در اولویت دولت قرار داشته است؟ بیان کرد: از لحاظ کلامی در اولویت اول بوده است ولی به لحاظ عملی در اولویت آخر. کدام عملیات آبخیزداری را تاکنون انجام داده‌ایم که بگوییم باعث شده طبیعت ما سرسبزتر شود.
وی در خصوص ضرورت جمع‌آوری آب‌های سطحی، بیان کرد: ذخیره‌سازی آب‌های داخلی از نظر من در اولویت دوم است چون از یک حوزه خارج شده و وارد یک شهر و حوزه دیگر می‌شود و یا به داخل زمین نفوذ می‌کند ولی آب‌های سطحی به سمت دریاها جاری می‌شوند. از همان چابهار که سیل عظیمی از کشور خارج می‌شود تا خراسان آب‌های سطحی فراوانی از کشور خارج می‌شود. هر چه مناطق کویرتری باشند باران‌ها بیشتر به شکل رگبار هستند. من معتقدم که گام اول ما باید ذخیره‌سازی آب‌هایی باشد که از مرزها خارج می‌شوند. اگر ما امروز خودمان آب‌ها را در مرزها حفظ نکنیم و اقدامات زیست محیطی لازم را انجام ندهیم فردا با بحران اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه خواهیم شد که مسائلی را به دنبال دارد و این امر تا سه سال آینده اتفاق خواهد افتاد.
در مصارف داخل شهری نیز الگوی فضای سبزی که داریم متناسب با مناطق خشک نیست. مثلا در شهر سمنان حدود چند هزار متر چمن می‌کارند، چمنی که هر روز نیاز به آبیاری دارد.
حاتمیان در پاسخ به این سوال که ما در زمینه مدیریت آب‌ها چه میزان از سایر کشورها عقب هستیم، بیان کرد: از نظر من حداقل به اندازه ۵۰ سال از کشورهای دیگر عقب هستیم. سایر کشورها برای قطره قطره آب‌هایشان برنامه دارند. مثلا می‌شنویم در ژاپن آبی که از پشت بام‌هایشان جاری می‌شود در تانکرهایی برای مصارف آبیاری فضای سبز داخل خانه‌شان ذخیره می‌شود.
وی ادامه داد: در خیلی از جاها آب‌های سطحی را به داخل زمین تزریق می‌کنند یا از طریق کانال به منابع ذخیره‌ای منتقل می‌کنند. من جاهایی را دیده‌ام که ۲۵۰۰ میلی لیتر متوسط بارندگی داشته‌اند یعنی چیزی حدود ۱۵۰ برابر نهبدان و استان خراسان جنوبی ما، اما اینها یک قطره از آب‌شان را نیز هدر نمی‌دهند ولی در ایران انگار آب صاحبی ندارد.
حاتمیان بیان کرد: ما باید اقدامات پایه و اساسی را انجام دهیم و سپس در گام دوم به استفاده از طرح‌های مینیاتوری و نوین روی آوریم.
