ارز مسافرتی در انتظار سیاست جدید بانک مرکزی
با توجه به رانت ارز مسافرتی و استفاده عدهای خاص از این رانت، به نظر میرسد تا چند روز آینده دولت و بانک مرکزی تصمیم جدیدی برای ارز مسافرتی بگیرند.
برآوردهای تازه از تصمیم رئیس کل جدید بانک مرکزی و دولت نشان میدهد که احتمالاً طی چند روز آینده رانت ارز مسافرتی که تنها عدهای خاص از آن بهرهمند شده اند، حدف خواهد شد.
هرچند، ولی الله سیف دو روز قبل از برکناری از ریاست بانک مرکزی در این خصوص گفته بود: «ارز مسافرتی به صورت کامل قطع نمیشود، ولی نحوه اختصاص ارز به مسافران در حال بررسی است و ممکن است تصمیماتی در این خصوص اتخاذ شود چرا که میپذیریم در تخصیص ارز مسافرتی شرایط مناسب نیست و باید تصمیم جدیدی گرفته شود.»
ولی مجلس به صورت جدی دنبال حذف رانت ارز مسافرتی است و از بانک مرکزی و دولت خواسته تا مانع هدررفت منابع ملی از طریق پرداخت ارز مسافرتی با قیمتی ارزان به گروهی خاص شوند.
طبق اعلام سازمان میراث فرهنگی در ماههای اخیر و همزمان با افزایش اختلاف ارز مسافرتی با ارز در بازار آزاد، مسافرت به کشورهای ترکیه، تایلند، چین و هند افزایش چشم گیری داشته است.
محمد محبخدایی (معاون گردشگری کشور) میگوید: در حال حاضر مسافران خروج از کشور بهاندازه هستند که بلیت هواپیما برای کشورهایی همچون تایلند؛ چین و هندوستان پیدا نمیشود، اما آژانسها مدعی شدند که این ایرلاینها توسط برخی دیگر بسته شده است. این موضوع بههیچوجه درست نبوده و اتفاقا بلیتها توسط خود آژانسها خریداری شده است.
در حقیقت این آژانسها هستند که با تعریف سفر رایگان برای مسافران و گرفتن ارز آنها از مابهالتفاوت قیمت ارز مسافری با بازار آزاد بهسودی خوبی دست پیدا میکنند و به اینصورت بهنوعی علاقه به این سفرها را افزایش دادهاند.
اما با وجود این موضوع در حال حاضر میزان ارز مسافری نسبت به قبل بیشتر هم شده و به اینصورت از طریق مابهالتفاوت قیمتی که این ارز با بازار آزاد دارد، وضعیتی ایجاد شده که آن تعداد از افراد هم که در گذشته علاقهای به سفر خارجی نداشتند، به این سفرها علاقه پیدا کردهاند.
طبق آمار اعلامی، ایرانیها در صدر گردشگران ترکیه قرار دارند؛ دولت ترکیه میگوید هزینه هر گردشگر در این کشور حدود ۶۷۰ دلار است، ولی ایرانیهایی که به این کشور سفر میکنند حداقل ۱۰۰۰ دلار هزینه میکنند.
رانت «ارز مسافرتی» را چه کسانی ایجاد کردند؟
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی که این روزها صنفاش به ایجاد «رانت ارزی» متهم شده، به عنوان یکی از مخالفان شیوه کنونی پرداخت ارز مسافرتی خواستار آن شد که دولت سریعتر تکلیف ارز مسافرتی را مشخص کند؛ چون معتقد است، آنهایی که عامل این رانت و فساد بودهاند، مسافر و گردشگر واقعی نیستند.
به گزارش ایسنا، درحالیکه بانک مرکزی تنها با اعلام بازنگری بسته جدید ارزی، در برابر دیگر وقایع بازار آشفته ارز سکوت اختیار کرده است، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اواسط هفته پیش با استناد به اظهارات معاون اول رییسجمهور گفت که تا آخر هفته تکلیف ارز مسافرتی مشخص خواهد شد. ارزی که مخالفان و منتقدان بسیاری در دولت و خارج از آن دارد، به حدی که قائل به حذف کامل آن هستند، آن هم بدون ارائه هیچ راهحل جایگزینی و تنها با این اتهام که فساد و رانت از طریق ارز مسافرتی ایجاد شده و درآمد نفتی کشور نیز به این شکل ضایع شده و به هدر رفته است.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز این مدت برای شفاف شدن ابهامات ارز مسافرتی در چند نوبت از بانک مرکزی درخواست کرد، آمار پرداختی این نوع ارز به تفکیک مقصد را اعلام کند که با بیمحلی بانک مرکزی روبهرو شد. رییس این سازمان نیز چندی پیش در شرایطی که حذف ارز مسافرتی شایع شد، اطمینان داد که فعلا پرداخت این ارز قطع نمیشود، اما از مخالفت سازمان متبوعش با شیوه کنونی سخن گفت و اظهار کرد: «سازمان میراثفرهنگی از ابتدا با این روش ارائه ارز مسافرتی مخالف بود چون ارزی که برای تسهیل سفر مردم در نظر گرفته شده زمینهساز سودجویی برخی افراد شده است. تا زمانی که راه و روش ارائه ارز مسافرتی اشتباه باشد، نظارت مشکلی را حل نمیکند، مبانی این سودجویی باید از بین برود چراکه کنترل این تعداد مسافر کار سختی است. »
با آنکه طبق اظهارات رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، مکاتبات این سازمان با بانک مرکزی از تیرماه درحال انجام است، اما به نظر میرسد هنوز اجماعی بین این دو دستگاه حاصل نشده است. از سوی دیگر نیز برخی مقامات گردشگری مواضعی تندتری را در مخالفت با پرداخت ارز مسافرتی نشان دادهاند.
حرمتالله رفیعی ـ رییس هیات مدیره دفاتر خدمات مسافرتی ایران ـ در واکنش به این انتقادها به ایسنا گفت: برخی گمان میکنند ارز مورد نیاز دارو، بیماران خاص و سرطانیها به سفرهای خارجی داده میشود، اما این بیانصافی است. این سیاست را که بخش خصوصی یا صنف ما طراحی و اجرا نکرده که حالا در مظان اتهام قرار گرفته، حتی برای تعیین رقم پرداختی هم با ما مشورتی نکردند، اما مدام میگویند؛ آژانسها ایجاد رانت و فساد کردهاند و از ارز مسافرتی سوءاستفاده میکنند، مگر آژانس ارز مسافرتی میگیرد، صنف ما تا کنون هیچ ارز دولتی نگرفته است. صنعت گردشگری با تغییر سیاستها و اولویتهای ارزی آنقدر به حاشیه رانده شد که با تعطیلی صرافیها، دولت حتی از خود نپرسید آژانسها ارز مورد نیازشان را از کجا باید تامین کنند.
رفیعی گفت: باور ما این است آنهایی که رانت و فساد در ارز مسافرتی ایجاد کردهاند، گردشگر یا مسافر واقعی نیستند،اگر هم دیگران معتقدند آژانسها درحال تخلفند که شناسایی کردن آژانسها کاری ندارد. هرچند که ما معتقدیم این کار آژانس واقعی نیست، بلکه عدهای سودجو و فرصت طلب عامل این آشفته بازار هستند.
رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ادامه داد: ما بارها روشهای جایگزین و اصلاحی خود برای پرداخت ارز مسافرتی را به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و بانک مرکزی ارائه کردهایم، اما گوش شنوایی برای اصلاح آن نبوده است. اصرار نداریم حتما روش پیشنهادی ما را اجرا کنند، هر روشی که این التهاب و اتهام را از صنعت گردشگری خارج میکند، اجرا کنند. اما به نظر میرسد این میان افراد پرنفوذی هستند که اجازه نمیدهند این روشهای غلط اصلاح شود.
او بیان کرد: ما انتظار شفافسازی در موضوع ارز مسافرتی داریم و همه تلاشمان بر این است که صنعت و صنف گردشگری را از این اتهامات مبرا کنیم. اگر آقایان معتقدند آژانسها از ارز مسافرتی نفعی میبرند، ادله خود را واضع و نه براساس حدس و گمان، بیان کنند، باید مشخص شود چه کسانی به این مملکت خیانت میکنند.