جمعه 10 فروردین، 1403

کدخبر: 49364 18:49 1395/09/30
ارزش سازمان های مردم نهاد بالاتر از میلیاردها بشکه نفت خام

ارزش سازمان های مردم نهاد بالاتر از میلیاردها بشکه نفت خام

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
ارزش سازمان های مردم نهاد بالاتر از میلیاردها بشکه نفت خام

ارزش سازمان های مردم نهاد بالاتر از میلیاردها بشکه نفت خام

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

میرمصطفی سید رنجبرسقزچی-یکی از مقولات مهم و اساسی در ارتباط با پویایی و رشد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در هر جامعه ای احساس مسئولیت اجتماعی (Social Responsibility) است و در جوامعی که از نظر احساس تعهد و مسئولیت اجتماعی وضعیت بهتری دارند از نظر پیشرفت و توسعه نیز مقدم و پیشتاز نسبت به جوامعی هستند که از نظر احساس تعهد و مسئولیت اجتماعی ضعیف اند. مسئولیت پذیری اجتماعی، شکلی از ارتباط با جامعه است که تا حدی به نحوه و چگونگی آگاهی فرد از دنیای پیرامونش مرتبط می شود. اگر افراد تصویر درستی از جامعه، عناصر اجتماعی و چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر داشته باشند، تا حد زیادی در نحوه و چگونگی ارتباط آنها نیز موثر خواهد بود. مسئولیت اجتماعی بطور طبیعی وجود ندارد، بلکه شامل عقاید، حساسیت ها و اختیاراتی است که باید از طریق تلاش های هوشیارانه و برنامه های اجتماعی توسعه پیدا کند. توسعه ی مسئولیت اجتماعی اساساً مرتبط با توسعه آگاهی های اجتماعی، نگرانی برای سرنوشت دیگران و آمادگی برای انجام کنش است. و از نظر ونتزل مسئولیت اجتماعی، مراعات و احترام به حقوق دیگران، رقابت میان فردی و توسعه ی اخلاقی می باشد. برای تحلیل مفهوم احساس مسئولیت اجتماعی از نظر جامعه شناختی لازم است که این مسئله به لحاظ کارکردی و ساختاری تحلیل شود. از نظر ساختاری وضعیت احساس مسئولیت اجتماعی، بازتاب کننده آن ساختار اجتماعی – فرهنگی از بعد نرم اجتماعی است و نیز بازتاب کننده ی آن ساختار سیاسی- اقتصادی از بعد سخت اجتماعی می باشد. و سوالی که در اینجا پیش می آید این است که آیا در جامعه ای که احساس مسئولیت اجتماعی در آن ضعیف است میزان کیفیت زندگی اعضای آن و میزان اعتماد اجتماعی و سرمایه اجتماعی در آن جامعه پایین نیست؟ در تحلیل این مسئله می توان گفت که میزان احساس مسئولیت پذیری اجتماعی به وضعیت و کیفیت ساختار روابط اجتماعی و کیفیت زندگی مردم در هر جامعه بستگی دارد یعنی اگر اعضای یک جامعه نتوانند از طریق روابط اجتماعی نیازهایشان را تأمین کنند و روابط اجتماعی پیچیده و مختل شود اولین آسیبی که در جامعه گسترش می یابد دور زدن و به نوعی عبور از قوانین و هنجارها و ارزش های اجتماعی است که این وضعیت با تضعیف وجدان جمعی جامعه و اخلاق اجتماعی همراه خواهد بود. به عبارت دیگر وقتی بین منافع شخصی و منافع جمعی شکاف ایجاد شود و به نوعی ناهمسویی شکل بگیرد، از نظر امیل دورکهایم[۱] جامعه شناس فرانسوی، با بی هنجاری اجتماعی یا با کاهش نظم و انسجام اجتماعی روبرو خواهیم بود. در وضعیت بی هنجاری اجتماعی، اعتماد اجتماعی و سرمایه اجتماعی به علت تضعیف اخلاق اجتماعی کاهش یافته و منجر به بروز بی مسئولیتی اجتماعی (یا به معنای دقیق کلمه بی تفاوتی اجتماعی) در جامعه می شود. اما برای تحلیل مسئولیت پذیری اجتماعی باید پرسید که ریشه ی اجتماعی مسئولیت پذیری اجتماعی در کجاست؟ و به لحاظ ساختار فرهنگی – اجتماعی به چه چیزی بستگی دارد؟ در پاسخ به این سوال لازم است بدانیم که در جوامعی که ارزش ها و هنجار های دینی و به نوعی سبک زندگی دینی دارند جامعه،  نظم و انسجام خود را از دین و ارزش های به اصطلاح دینی می گیرد و نهاد دین، اخلاق را در بین پیروان خود نهادینه کرده و احساس مسئولیت اجتماعی را تقویت می کند. ولی در جوامعی که مدرن هستند قوانین و ارزش های مدرن از طریق نهادهای آموزشی در نسل های جدید، اعم از اخلاق حرفه ای، اخلاق شهروندی و احساس مسئولیت اجتماعی و به نوعی براساس تخصص و شغل نهادینه می شود. اما وضعیتی که جامعه ی ایران در آن قرار دارد این است که نه می تواند ارزش ها و فرهنگ و هویت گذشته ی خود را بازسازی کند و نه می تواند به فرهنگ جهانی و مدرن بپیوندد از این رو وضعیت کنونی جامعه ی ایران به لحاظ کلان دچار یک بی هنجاری اجتماعی و به اصطلاح جامعه شناختی دچار آنومی اجتماعی است. چرا که وقتی ارزش های سنتی و بومی در جامعه ای فرو پاشیده شود و ارزش ها و هنجار اخلاقی جدیدی جایگزین نشود ما با وضعیت بی هنجاری اجتماعی و اختلال در روابط اجتماعی روبرو خواهیم شد و در این صورت احساس مسئولیت اجتماعی به نقطه مقابل خود یعنی بی تفاوتی اجتماعی میل پیدا می کند. یکی از نمود های اجتماعی – فرهنگی بی تفاوتی اجتماعی است که دقیقاً نقطه ی مقابل احساس مسئولیت اجتماعی که در جامعه ی ایرانی می باشد عدم تمکین به مصرف کالاهای ایرانی و تولیدات داخلی است از این رو وقتی جامعه ی ایران را با جامعه ی ژاپن مقایسه می کنیم آن حس تعلق اجتماعی و به نوعی احساس مسئولیت اجتماعی که نسب به جامعه ی خود دارند و به نوعی نسبت به برندها و کالاهای خودشان تعصب ویژه ای دارند و با کالاها و تولیدات خودشان مثلاً تویوتا احساس هویت می کنند و این دقیقاً نقطه ای است که ما در جامعه ی ایران در آن ضعف جدی داریم. از نمود های دیگر ضعف در مسئولیت پذیری اجتماعی در جامعه ی ایران بی تفاوتی و بی مسئولیتی اجتماعی نسبت به مسایل و آسیب های اجتماعی است و ریشه ی این مقوله را نیز باید در گسترش و توسعه ی آسیب ها ی اجتماعی در جامعه دانست به گونه ای که با تکثیر شدن آسیب های اجتماعی این آسیب ها در جامعه عادی شده و مردم نسبت به آن بی تفاوت و بی مسئولیت می شوند. به عنوان مثال وقتی به عادی شدن مصرف قلیان در بین جوانان و نوجوانان نگاه کنیم این پدیده آن قدر در بین خانواده ها عادی شده که دیگر نام اعتیاد را به مصرف روزانه ی قلیان نمی گذارند و یا با افزایش تعداد کودکان خیابانی و تکدی گری و کارتن خوابی به همراه مصرف مواد مخدر در انظار عمومی متأسفانه صدای احدی برای مقابله با این آسیب ها بلند نمی شود که این وضعیت علتی جز تکثر این آسیب ها و در نتیجه عادی شدن آن در بین مردم ندارد. ریشه ی اصلی بی مسئولیتی اجتماعی در جامعه ی ایران این است که وقتی سال های طولانی حکومت همه مسئولیت ها را بر عهده گرفت و در همه امور دخالت کرد و مردم عادی را به داخل خانه ها راند در این شرایط مردم مسئولیت اجتماعی خود را فراموش کردند و احساس مسئولیت اجتماعی تضعیف شد. بنابراین راهکار اساسی این است که در جامعه ایران، در کنار قوای حکومتی مسئول و کارآ، به سازمان های مردم نهاد در جهت پیشبرد اهداف بلند مدت جامعه ایران جهت افزایش سطح احساس مسئولیت اجتماعی مردم و در نتیجه پیشگیری و کاهش آسیب های اجتماعی نیاز است و هم چنین دامنه ی فعالیت این سازمان های مردم نهاد نسبت به حکومت باید در قوانین جاری و فضای واقعی جامعه ی ایران تعریف و پیش بینی شود تا بتوان از ظرفیت این سازمان ها استفاده کرد چرا که غفلت از ظرفیت این سازمان ها از دست دادن سرمایه اجتماعی است که ارزش آن به مراتب بیشتر از میلیاردها بشکه نفت خام است چرا که راکد ماندن این سرمایه های اجتماعی هزینه های به مراتب بدتری نسبت به جامعه و حکومت خواهد داشت که همان بی مسئولیتی و بی تفاوتی اجتماعی نسبت به سرنوشت جامعه ی ایران خواهد بود.


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |