گردشگری نابینایی (blind tour)، به نوع خاصی از گردشگری اطلاق می‌شود که براساس توانایی‌ها، قابلیت‌ها وشرایط خاص نابینایان و با فراهم کردن شرایط بهتر (بهینه سازی) نسبت به افراد عادی درسایت‌های مورد نظر اعم از طبیعت‌گردی و فرهنگی، حداکثر سرویس را به آن‌ها بدهد.

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی گردشگری، تصویری که اغلب مردم از یک نابینا در ذهن دارند، ظاهرا کسی است که با یک عصا در دســــت و عینک دودی برچشم، کنار خیابان ایستاده و منتظر است تا یک نفر برای عبور از عرض خیابان او را یاری دهد؛ اما یک راهنمای گردشگری نباید چنین تصویری از نابینایان داشته باشد.
اصولا نابینا به دلیل مشکلات خاصی که دارد با موانع بسیاری در جامعه وزندگی روزمره اش مواجه می شود. عده ای ازمردم این تصویر را در ذهن می‌پرورانند که در صورت نابینا شدن و نابینا به دنیا آمدن یک فرد، کار و فعالیت اجتماعی ‌اش هم تمام می‌شود؛ در صورتی که این تصور و ذهنیت اشتباه از یک نابینا ،باعث ارتباط غیر اصولی مردم و نابینایان می‌شود.
برای از بین بردن تصورات نادرستی که مردم از این قشر جامعه دارند و نبود درک صحیح آنها از توانایی‌های یک نابینا ،لازم است که مردم و ‌آن‌ها ،تعامل بیشتری داشته باشند. نابینا باید به اجتماع پا بگذارد و به سفر برود.
سفر باعث تحرک و بالا بردن روحیه و اعتماد به نفس، افزایش اطلاعات عمومی؛ مخصوصا اطلاعات تاریخی و جغرافیایی و حس همکاری در کارهای گروهی و خروج از انزوا طلبی و گوشه نشینی می‌شود. نابینایان معمولا با اعضای خانواده به سفر می‌روند؛ اما این سفرها بسیار مختصر بوده و نمیتواند جوابگوی انسان‌هایی که خواهان دانستن و کنکاش بیشتر از دنیای پیرامون خود هستند باشد.
سفر برای نابینا باید به روش صحیح و با رعایت اصول سفر و مراعات حال شخص نابینا باشد. برای برگزاری چنین سفری، لازم است که با اخلاق و روحیات نابینایان آشنا باشیم. آنها معمولا کم توقع، حرف‌شنو و منطقی هستند و در سفر انعطاف پذیری خاصی دارند و با دقت به توضیحات را گوش می‌دهند، گرچه قدری کند هستند و باید برایشان زمان بیشتری در نظر گرفت.
توضیحاتی که برای آنها در نظر گرفته می‌شود، باید دقیق و کامل باشد تا بتوان از طریق توضیحات جامع و کامل گوینده درباره شیء و مکان باستانی، این حس را به نابینا داد، که آن مکان و شیء را درک کند (در صورتی که شیء یا مکان قابل لمس نباشد، مثل اشیای پشت ویترین یک موزه یا یک صخره که در دوردست قراردارد). حادثه همیشه در کمین است؛ اما با حضور یک همراه مجرب، احتمال بروز حوادث به حداقل می‌رسد. ما نباید به خاطر وقوع حادثه‌ای که شاید هیچ گاه رخ ندهد، نابینایان را از رفتن به سفر محروم کنیم.
مردم و البته راهنمایان باید چند مورد را بدانند
1 ) نابینا تنها یک مشکل دارد و آن اینکه نمی‌بیند ولی سایر حواس او بسیار دقیق کار می‌کند؛ هرچنداین موضوع محدودیت هایی را به او تحمیل می کند؛ اما یقین داشته باشید که به کمک فناوری های جدید و تلاش خود آنها ،این محدودیت‌ها بسیار کمتر به چشم می‌آیند.
2) همه نابینایان را به یک چشم نباید نگاه کرد. آنها دارای خصوصیات اخلاقی، فکری و فرهنگی متفاوتی هستند و همین امر مارا ملزم می کند که با این عزیزان با درایت بیشتری ارتباط برقرار کنیم.
3) در مورد افراد نابینا از هیچ لفظی غیر از «نابینا» استفاده نکنید، حتی لفظ روشندل نیز مناسب این افراد نیست؛ زیرا روشندلی امری کاملا جدا از نابینایی است و ارتباط خاص با دیدن یا ندیدن ظاهری ندارد. کلمه نابینا مناسب تر است؛ چون نه احساس ترحم را منتقل می‌کند و نه مانند برخی الفاظ دیگر توهین‌آمیز است و در حقیقت واقعیت را در خود نهفته دارد.
4) در هنگام صحبت کردن با فرد نابینا مستقیما به او نگاه کنید و صدای خود را بلند نکنید و اگر سوالی از او دارید ،حتما از خود او بپرسید نه از همراهانش، چون این باعث آزردگی خاطرش می‌شود. در ضمن از بکار بردن عباراتی مانند «آیا فلان فیلم را در سینما یا تلویزیون دیده‌اید؟ یا کیف مرا دیده‌ای؟ »نترسید؛ زیرا اینها اصطلاحات معمول و روزمره هستند و خود آنها نیز از اینگونه عبارات استفاده می‌کنند و کلا رفتار عادی با یک نابینا یک اصل است و باعث آسودگی خاطر و آرامش نابینا می‌شود.
5) در هنگام برخورد با یک نابینا که شما را خوب نمی‌شناسد، حتما خودتان را معرفی کنید و از به کار بردن جملاتی مانند «مرا می شناسی یا نه ؟» خودداری کنید.
6) از دادن تذکر به نابینا نهراسید، اما تذکر به شکل خصوصی و محتاطانه و تا جایی که امکان دارد به طور غیر مستقیم باشد.
7) در انجام دادن کارهای شخصی یک فرد نابینا، پیشقدم نشوید، آنها معمولا کارهای شخصی شان را به نحو احسن انجام می‌دهند مگر اینکه متوجه شوید وی نمی تواند از عهده انجام آن کار بر آید یا خودش از شما کمک بخواهد.
8) اگر خواستید فرد نابینایی را در راه رفتن راهنمایی کنید، بهترین روش این است که اجازه دهید خود او نحوه راهنمایی را تعیین کند، بعضی از آنها ترجیح می دهند که فرد بینا دست شان را بگیرد و بعضی دیگر مایلند که بازوی طرف مقابل را بگیرند. وسواس بیش از حد در موقع راه رفتن و راهنمایی کردن جایز نیست. به طور مثال برای رسیدن به پله ،فقط کافی است که از سرعت خود با احتیاط بکاهید و بدانید که یک نفر در کنار شما راه می رود و باید علاوه بر موانع پیش روی خودتان، به موانع پیش پای او هم توجه داشته باشید. در هنگام جدا شدن از یک نابینا حتما به نحوی، اطلاع دهید که محل را ترک می کنید. در هنگام پیمودن راه در مسیرهای پر خطر مانند کوه، نابینا باید در سمتی قدم بردارد که امن تر باشد.
9) از خیره شدن به یک فرد نابینا جداً خودداری کنید ؛چون این امر باعث آزردگی همراهانش می شود.
10) اگر سایر حواس نابینایان قوی تر است ،شاید دلیل آن لزوماً جایگزینی این حواس به جای حس بینایی است. ما نباید به خاطر بالا بردن روحیه آنها به طور کاذب از آنها به عنوان افراد خیلی باهوش و نابغه یاد کنیم، اگر چه آنها دارای حافظه قوی در به یاد سپاری اعداد و تن صدای اشخاص هستند ؛اما همانطور که قبلا توضیح داده شد داشتن رفتار عادی با نابینا بیشتر توصیه می شود.