خبرگزاری ایکنا نوشت: حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد رجایی‌باغسیایی، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه علامه طباطبایی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان نکاتی درباره لوازم و آثار رونق تولید پرداخت و گفت: رونق تولید به دو موضوع مهم بستگی دارد. در مرحله اول تولیدکنندگان نباید برای تولید با مشکل و مانعی مواجه باشند و مرحله دوم هم این است که پس از تولید، مشتری و بازار مصرف برای آن کالاها وجود داشته باشد.

تبعات گرانی نرخ ارز برای رونق تولید

وی ادامه داد: معتقدم برای رونق تولید در بُعد اول، باید ثبات اقتصادی وجود داشته باشد. متأسفانه در چند ماه گذشته، نوسانات شدید نرخ ارز، آسیب جدی به ثبات اقتصادی زده و برای بسیاری از تولیدکنندگان حالت سردرگمی ایجاد کرده و بسیاری از آنان را با مشکل مواجه کرده است؛ به ویژه تولیدکنندگانی که پشتوانه مالی قوی ندارند، در مواجه با افزایش نرخ ارز، توانایی خود را برای حفظ تولید از دست می‌دهند.

رجایی‌باغسیایی افزود: علت پدید آمدن چنین وضعیتی این است که با افزایش نرخ ارز، علاوه بر اینکه کالاهایی که وارداتی هستند و آنها را با عنوان مواد اولیه یا کالای واسطه‌ای مورد استفاده قرار می‌دهند گران می‌شوند، حتی کالاهای داخلی هم با افزایش قیمت مواجه می‌شوند و سرمایه در گردشی که احتیاج دارند به شدت افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه تولیدکنندگان نمی‌توانند تولید خود را در سطح قبلی ادامه دهند.

نقش بانک‌ها در رونق تولید

این کارشناس مسائل اقتصادی به نقش بانک‌ها در رونق تولید اشاره و یادآور شد: اگر بانک‌ها در چنین شرایطی به کمک تولید بشتابند و نیازهای مالی آنها را برای تأمین سرمایه در گردش برآورده کنند، بخشی از مشکلات تولیدکنندگان برطرف خواهد شد، اما متأسفانه سیستم بانکی نشان داده است که در چنین مواقعی چندان همکاری نمی‌کند و حتی گاهی اوقات در جهت مخالف حرکت می‌کند و به بنگاه‌ها و شرکت‌هایی که با مشکل اقتصادی مواجه شده و بدهکار بانک هستند فشار می‌آورند. این مسئله باعث تشدید مشکلات بنگاه‌های اقتصادی می‌‌شود.

وی بیان کرد: با این اوصاف، برای رونق تولید باید چند موضوع اساسی مورد توجه جدی قرار گیرد. یکی از این موارد لزوم تلاش دولت برای تثبیت قیمت ارز و آن هم با قیمتی منطقی است، چراکه قیمت‌های بالای ارز به اقتصاد کشور لطمه می‌زند. اقدام دیگری که باید در دستور کار قرار گیرد کمک به تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی است.

لزوم افزایش کیفیت کالاهای داخلی

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به ضرورت فرهنگ‌سازی در میان مردم برای خرید کالای ایرانی گفت: از سوی دیگر باید مردم هم توجیه شوند و این مسئله برای آنها تبیین شود که از کالاهای ایرانی استفاده کنند. تولیدکنندگان هم باید کیفیت کالای تولیدی خود را افزایش دهند تا مردم اشتیاق بیشتری به خرید این کالاها داشته باشند و در نتیجه شاهد رونق تولید باشیم. مواردی که اشاره شد از جمله مواردی هستند که باید در کوتاه‌مدت مورد توجه قرار گیرند، اما از سوی دیگر، اقتصاد ما به دلیل وابستگی به درآمدهای نفتی که از گذشته داشته و همچنان باعث آسیب به اقتصاد می‌شود، نیازمند تغییرات اساسی در طولانی‌مدت است.

رجایی‌باغسیایی یادآور شد: وابستگی به درآمدهای نفتی باعث شده تا اقتصاد ما به جای اینکه تولیدمحور باشد، تجارت‌محور شود. در چنین شرایطی بخش تجاری به خاطر اینکه سود بیشتری را نصیب فعالان این بخش می‌کند، جاذبه بیشتری برای افراد دارد و در نتیجه بسیاری از افراد به این سمت حرکت می‌کنند. بنابراین باید جراحی اساسی در اقتصاد رخ دهد تا به وضعیتی برسیم که فعالیت‌های تولیدی، سود بیشتری برای فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان داشته باشد.

اهمیت کنترل تورم بر رونق تولید

عضو سابق کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به ضرورت کنترل نرخ تورم تأکید کرد: یکی از عواملی که می‌تواند به تحقق این وضعیت کمک کند کنترل تورم است. نکته دیگری که باید اشاره کرد در مورد رفاه و معیشت مردم است. الان با پدیده‌ای به نام جنگ اقتصادی مواجه هستیم. لذا دولت هزینه‌هایی می‌کند و با ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهایی را وارد کشور می‌کند که کالاهای اساسی هستند، اما مردم در بازار آثار این وضعیت را مشاهده نمی‌کنند و کالاهای مورد نیاز آنها با قیمت ارزان در اختیارشان قرار نمی‌گیرد یا به میزان بسیار کمی در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

وی افزود: دلیل پدید آمدن چنین وضعیتی این است که دولت ابزارهای کنترلی لازم را برای مقابله با این مسئله طراحی نکرده است. وقتی دولت کالایی را با ارزی که قیمت آن از بازار آزاد پایین‌تر است یعنی با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد می‌کند، باید بسیار مراقب باشد تا کسانی‌ که برای واردات و تأمین کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم، ارز با ‌قیمت ارزان دریافت کرده‌اند صددرصد آن را برای واردات کالا مورد استفاده قرار داده باشند.

مزایای کوپنی کردن توزیع کالا

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به لزوم نظارت دولت بر توزیع کالا ادامه داد: پس از اینکه این کالاها وارد کشور شد هم باید دولت به شکل دقیق بر توزیع آنها نظارت کند. نظارت بر توزیع کالا نیازمند ابزارهای بسیار دقیق است. معتقدم که نباید از موضوع کوپنی کردن وحشت کنیم، چراکه تجربه‌ای داریم که مربوط به زمان جنگ تحمیلی است که در آن زمان درآمدهای ارزی به میزان زیادی کاهش پیدا کرده بود و کالاهای اساسی مردم از طریق کوپن تأمین می‌شد.

رجایی‌باغسیایی تصریح کرد: خاصیت کوپن این است که دولت می‌تواند به شکل کاملی رصد کند که کالاها به دست افراد نیازمند برسد، چراکه کوپن در میان مردم توزیع می‌شود و سپس کالایی که در اختیار واحد توزیعی قرار می‌گیرد باید معادل آن کالا، کوپن تحویل دهد و در نتیجه وی نمی‌تواند گوشت یا مرغی را که از طریق ارز ارزان دریافت کرده است در اختیار رستوران‌ها یا جاهای دیگر قرار دهد، اما وقتی این اقدامات انجام نشود، شاهد برخی اقدامات خواهیم بود که باعث بی‌نظمی در بازار می‌شود.

سفره مردم بسیار کوچک شده است

این کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: البته مهم نیست که این اقدام به چه شکلی انجام شود، بلکه مهم این است که دولت ابزار کنترلی لازم را در اختیار داشته باشد تا زمانی‌که بتوانیم از این مرحله عبور کنیم. بنابراین نباید نگران باشیم که به عقب بازگشته‌ایم، چراکه شرایط اقتضا می‌کند که دست به چنین کاری بزنیم.

وی گفت: باید این مسئله را مورد توجه قرار دهیم که اقشار ضعیف و حتی متوسط مردم تحت تأثیر گرانی کالا هستند و سفره مردم به شدت کوچک شده است. ادامه این وضعیت می‌تواند فشار زیادتری را به مردم وارد و مشکلاتی را برای کشور ایجاد کند.

نقش بازار سرمایه در رونق تولید

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی به نقش بازار سرمایه در رونق تولید اشاره کرد و گفت: اکنون اقتصاد ما بانک‌محور است و این موضوع آسیب‌هایی را به اقتصاد ما وارد کرده است. البته بانک‌محوری به خودی خود نمی‌تواند یک نقیصه باشد، اما موضوع این است که بانک‌ها به وظیفه خود در حمایت از تولید عمل نمی‌کنند. بنابراین باید بازار سرمایه را هم تقویت کنیم.

این کارشناس اقتصادی بر لزوم تقویت بازار اولیه تأکید کرد و گفت: تقویت بازار اولیه در بورس، ابزار مناسبی برای حمایت از تولید است. اگر یک واحد تولیدی که تازه راه افتاده است سهام خود را در بازار اولیه عرضه کند و مردم هم سهام آن را خریداری کنند، آن واحد تولیدی، با فروش سهام، سرمایه‌ای را به دست می‌آورد. لذا باعث رونق فعالیت آن واحد تولیدی خواهد شد، اما دست به دست شدن سهام در بازار ثانویه کمک چندانی به رونق تولید نمی‌کند.

ضرورت مقابله با قاچاق و واردات بی‌رویه

عضو سابق کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به ضرورت مقابله با قاچاق و همچنین واردات بی‌رویه در راستای رونق تولید داخلی یادآور شد: وقتی از رونق تولید صحبت می‌کنیم، ضمن حمایت از تولید کننده از طریق تأمین نیازهای سرمایه‌ای وی، باید بازار برای خرید کالاهای تولیدی وی هم وجود داشته باشد و مردم را به استفاده از کالاهای ایرانی تشویق کنیم، اما واردات بی‌رویه و قاچاق کالا موانع تحقق این وضعیت هستند.

رجایی باغسیایی بیان کرد: این دو پدیده باعث می‌شوند که کالاهای خارجی، جایگزین کالاهای تولیدی داخلی شود و کالای که در داخل تولید می‌شود، روی دست تولیدکنندگان بماند. لذا دولت باید همه تلاش خود را انجام دهد و به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که واردات صرفاً در حد نیاز و ضرورت باشد. البته کنترل واردات، تا حدودی راحت‌تر از کنترل قاچاق است، چراکه اصل در قاچاق بر اقدامات غیرقانونی و مخفی‌کاری است اما در واردات مجوز می‌گیرند و گمرک هم کنترل‌ها و محدودیت‌هایی را اعمال می‌کند.

لزوم نابودی کالای قاچاق

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به ضرورت تلاش برای مقابله با قاچاق در راستای رونق تولید ادامه داد: قطعاً نیازمند برخورد جدی با قاچاق هستیم و همه دست‌اندرکاران و نهادهای مسئول باید تلاش کنند که به صورت جدی جلوی واردات کالای قاچاق را بگیرند، اما اگر این کالاها وارد کشور شد، باید پیگیری کنند که این کالاها بدون هیچ ملاحظه‌ای نابود شوند.

وی در پایان گفت: اگر این کالاهای قاچاق محو نشوند، آثار منفی خود را همچنان حفظ خواهند کرد. ممکن است با افرادی که کالای قاچاق وارد می‌کنند برخورد قانونی و قضایی شود و قاچاقچیان مجازات شوند، اما اگر کالای قاچاق محو نشود، آثار مثبت خود را در اقتصاد کشور بر جای نخواهد گذاشت. بنابراین مسئولان باید به صورت جدی این موضوع را پیگیری و حتی کالاهای قاچاق جزئی را هم از بازار جمع‌آوری کنند.