مرتضی ابراهیمی- هیات دولت در جلسه روز چهارشنبه خود به ریاست حجتالاسلام والمسلمین دکتر روحانی رییسجمهوری، به ادامه بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درخصوص «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامیایران» پرداخت و مواد دیگری از این لایحه را به تصویب رساند.
در این جلسه با تصویب موادی از لایحه بانک مرکزی، واحد پول ایران تومان و برابر با ۱۰ ریال تعیین شد. همچنین اختصاص دو هزار میلیارد ریال تسهیلات به کشاورزان خسارت دیده مازندران و صدور مجوز اخذ وام از روسیه نیز از دیگر مصوبات امروز بود.
همچنین به بانک مرکزی اجازه داده میشود که برای مدیریت ذخایر و داراییها، بدون اخذ مجوز، ثبت سفارش، پرداخت حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده نسبت به ورود و صدور طلا اقدام نماید.
جهان اقتصاد با توجه به اهمیت موضوع تغییر واحد پول ملی با یک اقتصاد دان گفتگو کرده است.
مشکلات اقتصاد ایران با تغییر واحد پول ملی رفع نخواهد شد
مهدی پازوکی اقتصاددان در گفتگو با جهان اقتصاد با اشاره به مصوبه هیات وزیران به جهان اقتصاد گفت: تا کنون مردم ایران در کوچه و بازار از لفظ تومان بجهی ریال استفاده میکردند، این موضوع موجب میشد تا اعداد راحت تر خوانده شود. و مردم از این موضوع استقبال خواهند کرد. بنده نیز موافق این مصوبه هیات وزیران هستم.
این کارشناس مسائل اقتصادی بابیان این که مشکلات اقتصاد ایران با تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان حل نخواهد شد، گفت: برای رفع مشکلات اقتصادی مسئولان باید اقتصاد را از ریشه باز سازی کنند
پازوکی افزود: باید سلامت اقتصادی را به اقتصاد ایران برگردانیم و سلامت اقتصادی شامل انظباط اقتصادی، انظباط پولی، انظباط مالی و انظباط اداری است.
این اقتصاددان با اشاره به تأثیر حذف صفرها از واحد پول ملی بیان کرد: برای توسعه اقتصادی ایران در قدم اول باید سلامت اقتصادی را به کشورمان برگردانیم، پس از آن بر اساس مطالعات کارشناسی اگر نیاز به حذف سه یا چهار صفر بود، صفرها حذف شود. بنابراین مشکلات اقتصاد ایران با حذف صفرها رفع نخواهد شد.
پازوکی در پایان گفت: مسئولان کشورمان باید با درایت، اقتصاد کشور را به سمت ثبات حرکت دهند و سلامت اقتصای را به اقتصاد ایران برگردانند.
گفتنی است یک منبع آگاه در بانک مرکزی به ایبنا گفته است، در لایحهای که دولت به مجلس شورای اسلامیارائه میکند قرار است پول ایران بجهی ریال تومان باشد. البته هیچ چیزی در پول ایران حذف نمیشود . در صورتی که مجلس شورای اسلامیلایحه دولت را تصویب کند اسکناسها به تدریج و در طول زمان تغییر میکند. تغییر پول ایران هنوز نهایی نشده اما طی دو هفته آینده اطلاعات کافی و جزئیات ارائه میشود.
سابقه تاریخی تغییر واحد پول ملی
ریال نخستین بار در سال ۱۷۹۸ میلادی معروف شد، و آن سکهای جهانی بود که ۱۲۵۰ دینار یا یکهشتم تومان ارزش داشت. از سال ۱۸۲۵ ریال از رواج افتاد و بهجای آن قران، که معادل هزار دینار (یکدهم تومان) ارزش داشت، رواج یافت (بهاینترتیب، واحد پول ایران وارد سیستم اعشاری شد). در سال ۱۹۳۲ (۱۳۱۱ خورشیدی) ریال جایگزین قران شد. همچنین به صد دینار جدید تقسیمپذیر بود.
واحد پول ایران در زمان محمدشاه قاجار (۱۲۵۰–۱۲۶۴ هـ. ق) از مسکوکات نقره و معادل ۱۲۵ دینار بود. در اواخر قاجاریه معادل یک قران و پنج شاهی بود.
واحد پول ایران از سدهٔ هفتم هجری تا زمان اوایل حکومت پهلوی دینار بود. یک تومان واحد شمارش برای دینار و برابر ده قران یا دههزار دینار بود.
در سال ۱۳۰۸ ناگهان واحد پول «تومان» کنار گذاشته شد و واحد «ریال»، که ریشهٔ اسپانیایی و پرتغالی دارد و سابقهٔ تاریخی در ایران نداشت، بهعنوان واحد رسمیپول برگزیده شد. ریال در میان مردم مقبولیت و رواج نیافت و مردم ایران ۱۰ ریال را یک تومان فرض کردند و در میان مردم، واژگان تومان و قران (تُمَن و قِرون) کاربرد دارد و واحدهای رسمیریال و دینار در محاورات مردم استفاده نمیشود. حتی در میان رسانههای ایران و مسئولان کشوری نیز استفاده از تومان مرسومتر است. قبل از تبدیل واحدهای پولی به دستگاه اعشاری در سال ۱۹۳۲ (۱۳۱۱ خورشیدی)، سکهها و واحدهای پولی که در جدول زیر آمدهاند مورد استفاده بودند، و بعضیاز این الفاظ هنوز کاربردهایی در زبان ایرانیان و ضربالمثلهای ایرانی دارند
حذف صفر از پول ملی در ایران سابقهای ۱۶ ساله دارد که از سال ۷۲ ه.ش در بانک مرکزی توسط طهماسب مظاهری مطرح شد، اما کم کم به حاشیه رفت تا اینکه در سال ۸۶ ه.ش با پیشنهاد غلامرضا مصباحی مقدم عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در دستور بررسی مجدد قرار گرفت و کمیسیون ویژهای برای آن تشکیل شد و تاکنون نیز در حال بررسی است. ایران از سال ۱۳۵۳ تاکنون با تورم بالای ۱۰ درصد و حتی نزدیک به ۵۰ درصد مواجه بوده و در نتیجه این امر، ارزش پول ملی را به شدت کاهش یافته است. از بعد از انقلاب اسلامیایران تاکنون ۲۰۰ برابر ارزش پول ملی کاسته شده که این امر بعضیصاحبنظران را تشویق به تأیید ضرورت تجدید نظر در وضعیت پول ملی کرده است.
کمیسیون مربوطه ابتدا حذف ۳ صفر و سپس حق حذف ۴ صفر را مورد بررسی قرار داد که دکتر بهمنی رییس کنونی بانک مرکزی ایران در دولت دهم قطعی شدن این سیاست را اعلام نموده است، اما توضیح داده است اگر چه اصل حذف سه صفر از پول ملی اکنون قطعی شده است اما همچنان اجرای این طرح نیازمند گذشت زمان است و این طرح فعلاً به اجرا در نمیآید. اما به مرور زمان که نرخ تورم باز هم کاهش پیدا کند حتما این اتفاق خواهد افتاد.
ریال و سردرگمیمردم
استفاده مردم ایران از واحد پولی تومان بجهی ۱۰ ریال باعث سردرگمیو مشکلاتی شده است. چون پول رسمیبر اساس ریال است و مردم در ذهنشان فقط تومان را به کار میگیرند مجبورند هر گاه که قیمتی را به ریال میشنوند آن را به تومان تبدیل کنند و این موضوع یک تلاش ذهنی بیفایده را بر ایرانیان تحمیل میکند که گاهی با خطا همراه میشود. در بسیاری از مواقع نیز مشخص نیست که قیمت درج شده به تومان است یا ریال. چنین وضعیتی که دو واحد پولی متفاوت به این شکل (یکی رسمیو دیگری در میان مردم) وجود داشته باشد تنها در ایران حکم فرماست. این موضوع برای گردشگران خارجی در ایران نیز باعث مشکل میشود.