در کنفرانس آب مجازی مطرح شد
گروه امورزیربنایی-معاون حقوقی و بین الملل وزیر امور خارجه دیپلماسی آب را بخش جدایی ناپذیر تعاملات کشورها و سیاست خارجی می داند و می گوید کشورها در حوضه های آبریز مشترک گزینه ای جز همکاری ندارند.
به گزارش جهان اقتصاد، سید عباس عراقچی در نخستین کنفرانس آب مجازی که در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برگزار شد، گفت: شاید در این کنفرانس نیاز به تکرار این حقیقت نباشد که امروزه بسیاری از کشورها با بحران کمبود آب شیرین مواجه می باشند و یا در آستانه تنش آبی قرار دارند، وضعیتی که دارای عواقب سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی است.
وی اضافه کرد: تا زمانی که درک عمیقی در جامعه بشری نسبت به ارزش و اهمیت این ماده حیاتی شکل نگیرد و روند کمبود آب به عنوان خطری جهانی و نه فقط برای کشورهای کم آب، به طور ملموس مورد توجه واقع نگردد، بر دامنه بحران ها و تنش های آبی افزوده شده و مسیر توسعه بشری با ناهمواری های جدی مواجه خواهد شد.
معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: در زمان حاضر که جهان با کاهش تدریجی سرانه آب در اثر افزایش تقاضا و تغییرات اقلیمی روبرو است، دیپلماسی آب، ابعاد و گستره‌های جدیدی نیز پیدا کرده است که یکی از آن ها دیپلماسی آب مجازی ناشی از تجارت آب مجازی است.
عراقچی یادآور شد: تجارت آب مجازی دارای پیچیدگی های بسیاری است. یکی از این پیچیدگی ها به مسائل مرتبط با آب های فرامرزی مربوط می شود. نیل به سیاستی همخوان و مدیریت جمعی در حوضه های آبریز مشترک نکته ای کلیدی است و کشورها در خصوص حوضه های آبریز مشترک گزینه ای جز همکاری ندارند.
وی ادامه داد: نیل به این هدف، تسریع همکاری پایدار و رهایی از مشکلات در گرو تهیه، تدوین و اجرای یک نظام قابل اتکا برای حل و فصل مناقشات است.
معاون وزیر امور خارجه اضافه کرد: چنانچه این حلقه های مرتبط به شکلی زنجیروار و در هم تنیده و در کنار هم فراهم آید، می توان ضمن حل و فصل تنش ها و مناقشات در حوضه های آبریز مشترک و با ایجاد و به کارگیری ساز و کار همکاری های فنی و اقتصادی، توسعه مناسبات تجاری و زیست محیطی را به شیوه ای پویا سامان داد.
عراقچی یادآور شد: پیچیدگی دیگر در تجارت آب مجازی به آسیب پذیری کشورها در وابستگی به واردات موادغذایی از طرف های خارجی در مقابل سیاست های خودکفایی غذایی باز می گردد که بیانگر نوعی مباینت میان تجارت آب مجازی و پارادایم خودکفایی است.
وی تاکید کرد: در شکل گیری تجارت آب مجازی لازم است حساسیت های سیاسی و اجتماعی مرتبط به دوری از پارادایم ملی خودکفایی را مورد توجه قرار داد.
معاون وزیر امور خارجه اظهار کرد: موفقیت در تجارت آب مجازی از یک سو نیازمند اعتماد و اطمینان طرفین به یکدیگر در یک روند تدریجی و از سوی دیگر نیازمند بهره مندی طرفین از نهادهای با ثبات و حکمرانی خوب آب است. این حکمرانی زمانی می تواند شکل گیرد که بهبود مدیریت آب و پی گیری مدیریت جامع منابع آب به الویت نخست کشورها در سیاستگذاری های کلان خود تبدیل گردد.
عراقچی یادآور شد: این حکمرانی باید قادر باشد اولا سیاست های کشاورزی بر مبنای برخورداری یا عدم برخورداری از منابع آبی ترسیم نماید، ثانیا نگاه اقتصادی به آب و ارزش گذاری آن را نهادینه کند و ثالثا بهره وری بالا و پویا از آب محدود را در چارچوب مرزهای ملی حاکم گرداند.
وی ادامه داد: نکته کلیدی در این میان برخورداری از یک طرح جامعه آمایش سرزمینی، اتکا به منابع آبی کشور، مدیریت جامع منابع آب و پی ریزی علمی شیوه های استفاده مجدد از آب و فاضلاب است.
نگذاشتیم چاههای غیرمجاز پروانه بهره برداری بگیرند
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نیز در این همایش با بیان اینکه از کشت و صادرات محصولات کشاورزی در مناطق کم آب در کشور غافل هستیم، افزود: توجه به آب مجازی کشور را از جابجایی های بی محابا و ناموزون آب بازمی دارد.
غلامحسین شافعی افزود: ایران از جمله کشورهای مواجه با بحران آب در جهان است اما تاکنون در فعالیت های اقتصادی و تجاری توجه به مقوله آب مجازی ناپیدا بوده است.
به گفته شافعی، اثرگذاری مقوله آب مجازی به ویژه در مسائل اقتصادی از اهمیت بسیاری برخوردار است و می تواند کمک حال رفع بحران آب کشور باشد.
رئیس اتاق تهران ادامه داد: پس از تصویب قانون بهبود فضای کسب و کار در سال ۹۱، موضوع کشاورزی به اتاق بازرگانی ایران پیوند خورد و تمرکز و توجه جدی به مساله کشاورزی برای جبران گذشته در دستور کار قرار گرفت.
به گفته وی، پس از تاسیس مرکز مطالعات رهبردی کشاورزی و آب در سال ۸۹، قانونی در مجلس در حال تصویب بود که طی آن مقرر بود همه چاه های غیرمجاز را مجاز اعلام کنند و به آنها پروانه بهره برداری بدهند.
شافعی خاطرنشان کرد: با اقدام های جدی اتاق ایران، ان اقدام نامیمون به ثمر نرسید.
افزایش دو برابری صادرات آب مجازی در سه دهه
در ادامه «محمدحسین شریعتمدار» سرپرست مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران افزود: کشورها و مناطق مختلف جهان امروز با بحران محیط زیست و منابع آبی درگیرند و یا در معرض تهدید آن قرار دارند.
به گفته وی، ایران به دلایلی نظیر افزایش جمعیت، افزایش تقاضای مواد غذایی، سوء مدیریت منابع آب و محیط زیست و تغییرات اقلیمی به این بحران دچار شده است.
دبیر اجرایی نخستین همایش بین المللی آب مجازی، اجرای طرح احیاء و تعادل بخشی آب های زیرزمینی، اجرای طرح های آبخیزداری، بازچرخانی آب، استفاده از آب مجازی و ... را از جمله راهکارهای مقابله با بحران آب در ایران عنوان کرد.
شریعتمدار خاطرنشان کرد: حدود سه دهه گذشته میزان صادرات آب مجازی در جهان از ۴۳۸ میلیارد مترمکعب به ۹۸۹ میلیارد مترمکعب افزایش یافت.
سرپرست مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اظهار کرد: در ایران میزان واردات آب مجازی از ۱۲ میلیارد مترمکعب در اوایل دهه ۱۳۵۰ به ۳۷ میلیارد مترمکعب تا سال ۱۳۹۲ افزایش یافت،در مقابل میزان صادرات کشور در این حوزه در این دوره از یک به چهار میلیارد مترمکعب رسید.
شریعتمدار ادامه داد: اکنون میانگین جهانی بهره وری آب در بخش کشاورزی ۱٫۱ کیلوگرم محصول به ازای هر مترمکعب آب است؛ آماری که در ایران عملکرد به مراتب پایین تری دارد.
