اقتصاد ایران اوضاع به سامانی را تجربه نمیکند و تنها این امیدواری وجود دارد که در آینده شرایط به سمت بهبود حرکت کند. در بررسی وضعیت اقتصاد کشور ریشه مشکلات را میتوان در عدم توجه به توسعه و این اندیشه که اصلاح مسائل کلان اقتصادی منجر به ساماندهی وضعیت اقتصادی میشود، جستجو کرد. این در حالی است که اگر سطوح توسعه اصلاح نشود، ابزارهای سطح کلان توان حل مشکلات را ندارند.
متاسفانه به دلیل عدم توجه به مسائل بنیادی توسعه اوضاع فرهنگی و سیاسی شرایط بهتری از اوضاع اقتصادی ندارند و در حوزه سیاسی عدهای با تحمیل هزینههای سنگین به کشور به دنبال کسب محبوبیت هستند که مثال بارز آن پرداخت یارانه نقدی است که این خطای فاحش کشور را با بیسابقهترین فاجعههای انسانی مواجه کردهاست.
متأسفانه دولت قبل انگیزه کافی برای شفافیت نداشت و دولت فعلی هم نتوانست این کار را انجام دهد و برای حل مشکلات باید از ذخیره دانایی کشور کمک گرفت تا فعلا برای انتخابات پیش رو آسیبپذیریها به حداقل برسد
باید توجه داشت، استفاده از منابع ملی برای خرید محبوبیت به حیثیت جمهوری اسلامی و جایگاه ریاست جمهوری آسیب میزند.
وی با تاکید براینکه واقعا باید از همه اقتصاددانان صاحب صلاحیت استمداد کنیم که مردم و مسئولین را توجه دهند،گفت: اگربه سطح کلان توجه کنیم کمتر از آمارهای حیرت آور و باور نکردنی دولت قبل که رشحاتی از آن در دولت فعلی هم مشاهده می شود را شاهد هستیم اگر مسائل سطح توسعه جدی گرفته شود از این مسائل کمتر خواهیم شنید.
اگر از منظر توسعه به بودجه نگاه کنیم بودجه تجلیگاه رابطه دولت و ملت و حقوق متقابل میان آنهاست که مسائل بنیادین آن میزان شفافیت و صداقت در ارقام است واگر از این زاویه نگاه کنیم حتی طرز نگاههای ما به بودجه از منظر خرد هم تحت تاثیر قرار میگیرد.
یکی دیگر از مسائلی بسیار حیاتی که تبدیل به قفلی تاریخی شده این است که در ماجرای بودجه بهجای اینکه ماموریتهای سطح توسعه، سطح خرد و کلان بودجه را مورد توجه قراردهیم حتی یک آگاهی حداقلی در سطح خرد هم نداریم و کل بودجه تبدیل به یک رابطه حسابداری شدهاست.
مطالب فوق بخشهایی از سخنرانی دکتر فرشاد مومنی اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در همایش چشمانداز اقتصاد ایران در سال ۹۶ است که در مؤسسه دین و اقتصاد برگزارشد.
وی در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه مطالبه اصلی از کاندیداهای ریاست جمهوری بازآرایی ساختارهای نهادی کشور است، گفت: در حالی که سهم صنعت از ارزش افزوده اقتصاد ایران کمتر از ۲۰ درصد است سهم آن از مالیات حدود ۶۰ درصد و سهم املاک تنها ۵ درصد است. این تنبیه مولدها است. هر فردی که اطلاعاتی از ملاحظات اقتصادی داشتهباشد میداند ساختاری که فشارها را متعلق به تولیدکنندگان کرده معلوم است که به بحران میخورد.
وی ادامهداد: به نظر من در این سال که عنوان آن موضوع قابل دفاعی است به جای تشکیل ستاد، باید وجوه این امر شناسایی شود و به جای قیچی دست گرفتن گرفتاریهای نرم افزاری را اصلاح کنند. بزرگترین لطف به تولید این است که هیچ چیزی افتتاح نشود بلکه این ملاحظات غیر توسعهای را دنبال کنیم.
مؤمنی با بیان اینکه، آوردن خارجیها برای فکرکردن بسیاری حرف نامربوطی است، اظهارداشت: ماجرای ما ضعف در ذخیره دانایی نیست و این است که علم در تصمیم گیریها اثرگذار نیست. اگر علم بخواهد فصل الخطاب شود باید لوازم آن هم به رسمیت شناخته شود؛ کما اینکه باید لوازم تولید محوری و اشتغال محوری رعایت شود.
مؤمنی در پایان گفت: اگر میخواهیم تولید و اشتغال درست شود باید روی حقوق مالکیت کار شود چون ایران جزء ربع پایانی کشورهایی است که از نظر حقوق مالکیت بدترین وضعیت را دارند. اگر این کار را انجام دهیم افق های وسیعی روی اقتصاد ایران باز می شود. بهترین و صادق ترین خدمت رسانه ها و افراد مختلف این است که روی لوازم تولید محوری و اشتغال محوری بحث کنند.
قسمت سوم و پایانی