خبرگزاری ایکنا نوشت: عبدالرضا فرجیراد، عضو هیئت علمی گروه ژئوپلیتیک واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، درباره اولویتهای اصلی سیاست خارجی کشور در سال ۱۳۹۸ با توجه به تشدید تحریمهای امریکا علیه ایران و فشار به کشورهای مختلف جهان برای کاهش مبادلات اقتصادی با کشورمان از یک سو و افزایش تلاشهای عربستان سعودی برای تشکیل یک جبهه ضد ایرانی در منطقه و به ویژه از میان همسایگان ایران گفت: با توجه به ادامه یافتن تحریمها و تلاش امریکاییها برای گسترده کردن تحریمها و فشار به کشورهایی که قبلاً معافیتهایی به آنان برای خرید نفت ایران داده بودند، لازم است شیوه جدیدی برای حل مشکلات اقتصادی کشور انتخاب شود، لذا در درجه اول باید تعاملات و روابط اقتصادی با همسایگان افزایش پیدا کند.
توسعه روابط با همسایگان؛ اولویت اصلی سیاست خارجی در سال ۹۸
وی ادامه داد: در واقع هرچقدر با اروپاییها مذاکره شود یا به سمت آسیای شرقی سوق پیدا کنیم به هیچ وجه جایگزین همسایگان نمیشوند. اروپاییها یا همین کشورهای آسیای شرقی فشارهایی را از سوی امریکا تحمل میکنند که برای آنها غیر قابل تحمل است و اگر هم بخواهند با ایران تعاملات اقتصادی انجام دهند به شکل گسترده نیست و در حد محدودی خواهد بود و ملاحظات و منافع خاص خودشان را دارند. البته این بدان معنا نیست که این دسته از کشورها به کلی از عرصه روابط با ایران کنار گذاشته شوند اما لازم است در این شرایط اولویتبندی دقیقی در حوزه تعاملات اقتصادی با کشورها از سوی مسئولان کشور انجام گیرد.
فرجیراد اظهار کرد: در این میان همسایگان ملاحظات خاصی را با همسایه بزرگتر خود دارند و به انحای مختلف میتوان با آنها همکاری کرد. سفر رئیسجمهور به عراق و قراردادهای امضا شده اقدامات خوبی بود و همین سطح روابط باید با ترکیه تعریف شود و نیاز است که سطح روابط با این کشور توسعه یابد و لذا باید یک استراتژی در این رابطه تعریف کرد.
عضو هیئت علمی گروه ژئوپلیتیک واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد با بیان اینکه نباید در روابط با همسایگان دچار روزمرگی شد، گفت: برای نمونه با افغانستان میتوان تعاملات گستردهای انجام داد. منظور از تعاملات اقتصادی، صرفا صادرات و واردات نیست. تجار افغانی کمکهای بسیاری میتوانند به ما کمک کنند و کارهای بزرگی در ارتباط با کشورهای آسیای میانه، کشورهای دوردست و حوزه خلیج فارس انجام دهند. همچنین با پاکستان باید راهی را به سمت توسعه روابط گشود. الان با پاکستان دچار ملاحظات سیاسی ـ امنیتی شدهایم و نباید هم در این موضوعات کوتاه بیاییم و فشارهای لازم را هم باید به آنها وارد کنیم، اما این ملاحظات نباید همکاری اقتصادی ایران و پاکستان را تحت تأثیر قرار دهد. پاکستان با جمعیت حدود ۲۰۰ میلیونی فرصت بسیار خوبی برای توسعه همکاریهای اقتصادی است.
وی یادآور شد: برخی کشورهای حوزه خلیج فارس مانند عمان و قطر نیز در شرایط تحریم میتوانند فرصت مناسبی برای ایران باشند که باید از هر یک از این فرصتها به نحو هوشمندانهای استفاده کرد. فرصت دیگر ایران در وضعیت تحریم، همسایگان شمالی هستند. ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان دارای ظرفیتهای بسیار زیادی برای همکاریهای اقتصادی هستند، اما متأسفانه برای نمونه روابط اقتصادی با ترکمنستان که در سال ۹۶ به حدود ۵,۵ میلیارد دلار رسیده بود در سال ۹۷ به ۴۰۰ میلیون دلار رسید و این حکایت از یک افت فاحش دارد که باید دلایل آن مشخص شود و ادامه همین روند از دست دادن کامل یک فرصت خوب برای ایران خواهد بود. روابط با ازبکستان نیز در سال ۹۶ حدود ۳۶۰ میلیون دلار بود که امسال به ۳۰۶ میلیون دلار رسید و این هم نشان از روند نزولی دارد. ایران باید فرصت ارتباط اقتصادی با این ۵ همسایه شمالی را بسیار جدی بگیرد. با این ۵ کشور میتوان کارهای بزرگی کرد.
فرجیراد بیان کرد: لذا ۳ کشور قفقاز؛ ارمنستان، گرجستان، آذربایجان؛ روسیه و اوکراین، ۵ کشور آسیای مرکزی شامل ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان، پاکستان و تاجیکستان، و همسایگان غربی شامل ترکیه و عراق و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس فرصتهای گرانبهایی هستند که میتوان با توسعه روابط اقتصادی با آنها از فشار تحریمهای امریکا کاست و آثارمنفی آن را بر مردم تقلیل داد. از طرفی اقلیم کردستان عراق نیز از ظرفیتهای زیادی برای ایران برخوردار است و با توجه به وضعیت اقتصادی نامطلوب آنها میتوان با افزایش صادرات و مراودات تجاری به رونق اقتصادی کمک کرد.
ضرورت تشکیل «کمیته همسایگان»
سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان با تأکید بر ضرورت سرعت عمل بیشتر در تعریف همکاریها با همسایگان، گفت: لازم است کمیتهای با نام «کمیته همسایگان» در کشور تشکیل شود تا با نظمبخشی، توسعه روابط با همسایگان و بررسی موردی ظرفیتهای هر یک از آنها، تلاشهای امریکا در ایجاد حفرههای جدید برای ایران در عرصه روابط اقتصادی دوجانبه و چندجانبه را خنثی کرد. همچنین با چین و هند نیز کارهای بزرگی میتوان انجام داد هرچند ممکن است آنها در برخی موضوعات ملاحظاتی داشته باشند ولازم است درهای دیگری باز شود. از طرفی میتوان با برخی کشورها مبادلات اقتصادی بدون تبادل ارز انجام داد. برای مثال سریلانکا کشوری است که میتوان با آن در رابطه با چای و نفت معامله کرد و چای مازاد را به کشورهای مصرفکننده صادرات مجدد کنیم.
وی تصریح کرد: لذا ساختار و ترکیب فعالیت اقتصادی در عرصه منطقهای و بینالمللی در این شرایط اضطراری باید مورد تجدیدنظر قرار گیرد و برای هر کشور به ویژه کشورهای اولویتدار، به صورت موردی، نحوه ارتباطات اقتصادی را تعریف کرد و برنامهریزی جدیدی انجام داد و در قالب یک کمیته با زیرکمیتههای مربوط به هر کشور، با مشارکت وزارتخانهها و دستگاههای مختلف، روابط اقتصادی با همسایگان و سایر کشورها را ساماندهی کرد. در این مقطع سرعت عمل حرف اول را میزند و نباید زمان را از دست داد و حداقل تا پایان دوره اول ریاست جمهوری ترامپ یک برنامهریزی کوتاهمدت در کنار یک برنامهریزی بلندمدت انجام داد. نباید فرصت را از دست داد و منتظر تمام شدن تحریمها و دوره ترامپ و شرایط بعد از آن شد. برنامهریزی بلندمدت باید برای کاهش وابستگی به نفت باشد زیرا ضربههایی که امروز به کشور وارد میشود به خاطر همین وابستگی شدید به نفت است که حدود ۸۰ درصد درآمدهای ارزی کشور را تأمین کند.
ضرورت دستیابی اجماع ملی در موضوعات اختلافی بینالمللی
فرجیراد درباره ضرورت دستیابی به یک اجماع ملی در موضوعات اختلافی بینالمللی مانند FATF ، CFT و پالرمو برای سرعت بخشیدن به تعاملات اقتصادی با کشورهای مختلف از جمله همسایگان گفت: این مسئله خیلی مهمی است. این مواردی که ذکر کردید از جمله مسائلی است که ملاحظاتی برای ارتباط اقتصادی ایران با سایر کشورها، حتی با همسایگان ایجاد میکند.
این کارشناس مسائل بینالمللی در پایان اظهار کرد: لازم است در جلسات کارشناسی بررسی شود که اگر به این کنوانسیونها نپیوندیم مثلاً میتوان با ترکیه، عراق، روسیه، چین و ... کار کرد یا خیر. اگر به این نتیجه رسیدیم که در صورت عدم امضا نمیتوان تعاملات اقتصادی با این کشورها را ساماندهی کرد بهتر است با ملاحظات خودمان پیوستن به این کنوانسیونها را بپذیریم.
گفتوگو از مهدی مخبری
-
دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
-
افزودن دیدگاه