جمعه 10 فروردین، 1403

کدخبر: 104789 18:22 1398/11/20
پایان اجباری خوش برای خام فروشی نفت

پایان اجباری خوش برای خام فروشی نفت

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی
پایان اجباری خوش برای خام فروشی نفت

پایان اجباری خوش برای خام فروشی نفت

دسته‌بندی: بدون دسته‌بندی

سعید ساویز- کارشناس انرژی-برای سالهای متمادی فعالیتی که در ایران بر روی منابع نفتی انجام می گرفت شامل توسعه، تولید، پالایش و در نهایت صادرات نفت خام بود. این دست از فعالیت ها همواره ایران را به عنوان یک قطب استراتژیک در دنیای انرژی و البته یک کشور خام فروش به جهانیان معرفی کرده است. کشف میدان گازی پارس جنوبی باعث شد تا علاوه بر نفت، گاز نیز به میادین عظیم ایران افزوده شود و بدینسان جایگاه استراتژیک ایران در دنیای انرژی اهمیت بیشتری یافت؛ اما داستان گاز هم چندان تفاوتی با داستان نفت در ایران نداشت و استخراج گاز و میعانات گازی و صادرات این مواد به صورت خام و البته تولید مواد خام اولیه پتروشیمی و صادرات آن در دستور کار صنایع گازی در ایران قرار گرفت. به بیان ساده سیاست ها و تمایل صنایع نفت و گاز ایران که بهتر است آن را صنایع دولتی نفت و گاز بنامیم، همواره به سمت خام فروشی بوده است که البته این مهم یک اهمیت استراتژیک به ایران در دنیا بخشیده است اما باعث شده تا همواره ما کشوری با اتلاف منابع بالا باشیم. چرا نباید یک منبع عظیم مخازن نفت و گاز به جای خام فروشی تمرکز خود را بر روی تولید محصولات نهایی و هدف گرفتن بازارهای مصرف معطوف کند؟ شاید همان مزیت استراتژیک و شاید تمایل دولتها به دریافت ارز بین المللی آن هم به صورت نقد از جذابیت های این خام فروشی باشد. تحریم های اخیر دلیلی شد تا مزیت خام فروشی به یکباره و به سرعت از دست اقتصاد ایران خارج شود، حالا دیگر امکان خام فروشی و دریافت ارز به صورت قانونی وجود ندارد و حلقه محاصره روز به روز به دور صنعت نفت ایران تنگ تر می شود. اگر چه شرایط موجود شرایط خوبی برای گسترش صنعت نفت و گاز در ایران نیست، اما شاید فرصتی را در اختیار صنعت قرار دهد تا اجباراً از بخش دولتی رانت زده به سمت بخشی خصوصی چابک و بهینه حرکت کند و این درست همان چیزی بود که وزیر نفت اخیراً در مصاحبه تلویزیونی خود بدان اشاره کرد؛ اما تا چه حد این مهم محقق گردد، کمک کارشناسان و اهل فن را می طلبد و البته صداقت و عزم واقعی وزارت نفت و بخش دولتی را برای سپردن بخشی از بازی به تولید کنندگان خصوصی با تکنولوژی روز؛ برای مثال اخیراً به چند واحد فرآورشی  و پالایشگاهی خوراک میعانات پارس جنوبی با قیمتی مناسب فروخته شده است و این واحدها هم با تجهیز و بهسازی فرآیند خود توانسته اند تا بنزین و گازوییل با کیفیت خوب و مورد تایید استاندارهای کشورهای همسایه تولید کنند. گسترش صنایع اینچنینی در بخش خصوصی و تولید محصولات نهایی با کیفیت می تواند علاوه بر آسان کردن فرآیند فروش و ورود ارز به کشور، از خام فروشی جلوگیری کرده و همچنین صنایع و کسب و کار را نیز در داخل کشور فعال نماید. اعمال رگولاتوری صحیح از سوی دولت و بوجود آوردن فضای رقابتی که درآن سود معقول و البته تامین خوراک بخش خصوصی تضمین گردد باعث می شود تا در این شرایط سخت اقتصادی مرهمی بر زخم های اقتصاد ایران گذارده شود. نباید این نکته را فراموش کرد که اگر یک واحد تولیدی با استانداردهای روز توسط بخش خصوصی ایجاد گردد و بتواند نقش تولید کننده و صادر کننده به بازارهای همسایه را بازی کند، به طور حتم به حمایت نیاز دارد و نباید تغییر در فضای سیاسی کشور و تغییر دولت ها، کسب و کار و اقتصاد را دچار خسران و آسیب نماید؛ چنانچه این تضمیم وامنیت در سرمایه گذاری و تامین خوراک در کشور بوجود آید چه بسا در همین شرایط سخت تحریمی سرمایه گذاریهای قابل توجه و البته با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی در کشور صورت گیرد. در مورد مواد خام پتروشیمی نیز چنین است و اگر هلدینگ ها دست از خام فروشی برداشته و تصمیم بگیرند تا در یک ساز و کار مشخص که از فیلتر رگولاتوری دولت می گذرد، بخشی از خوراک را به صورت تضمینی به تولید کننده واقعی عرضه نمایند چه بسا بسیاری از صنایع پایین دست پتروشیمی که بسیار کم آلاینده و البته نفربر هستند در کشور رونق بگیرد و این از اتلاف منابع بسیاری جلوگیری کرده و ارزش افزوده قابل توجهی را متوجه اقتصاد ایران خواهد کرد. در پایان باید یک بار دیگر بر این نکته تاکید کرد که نقش رگولاتوری دولت باید به واقع عاری از رانت و در راستای تقویت بخش خصوصی واقعی اعمال گردد وگرنه جایگزینی بخش خصوصی رانتی با بخش دولتی چه بسا فساد و مصائب بیشتری به نسبت بخش دولتی به ارمغان خواهد آورد.


  • دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است.
  • افزودن دیدگاه


JahanEghtesadNewsPaper

جستجو


  |