هاتف اسداللهی-هایکو حوزه ای از ادبیات ژاپن است که پیشینه اش به قرن پانزدهم میلادی می رسد.هایکو نه وزن دارد نه قافیه . هایکو سنتی ژاپنی از هفده هجا در سه سطر (۵،۷،۵) نوشته می شود هرچند به هفده هجا بودن بعد از موج مدرن ادبیات ژاپن کمتر پرداخته می شود. هایکو در واقع آفرینش چیزهایی است که از پیش وجود داشته اند و از نگاه ما دور مانده اند و هایکوسرا آنها را دوباره زنده می کند. مضمون اکثر هایکو های جهان طبیعت است و هایکو نویس ها به طبیعت اهمیت زیادی می دهند.
چند نکته در خصوص تقابل مخاطب با هایکو:
۱: برای درک بیشتر هایکو ابتدا بهتر است به تعاریف آن شناخت پیدا کرد و سپس ایمان آورد.
۲: تفکر لحظه به لحظه بر هرآنچه بر زمین وجود دارد یکی از پیام های فلسفه ی ذن است. فلسفه ای که فراگیری آن به ما در درک هایکوهای آسیای شرقی بسیار کمک می کند.
۳: هایکو چیز خیلی عجیبی به ما نشان نخواهد داد جز همان پنجره ی پنهان زندگی که آمیخته از شور و شوق و گاه اندوه است.
۴: شعر کوتاه را با هایکو نباید اشتباه گرفت.
اصولا وقتی در راه شعر فارسی قرار می گیریم ،ابتدا با حرف ها ، مفاهیم و اندیشه ها رو به رو می شویم و در انتهای این راه بی انتها به شکل خواهیم رسید. اما در هایکو که به نحوی زیر شاخه ی ایماژیسم است ؛ نگرش دقیقا برعکس راه شعر فارسی می شود ؛ وقتی در راه هایکو قرار می گیریم، در همان آغاز راه ، با شکل رو به رو می شویم ؛ شکلی که در این راه ما را سوی حرف ها، مفاهیم و اندیشه های بی انتها می کشاند. هایکو انگشت اشاره ای است سوی هر آنچه مقابل چشمان ما وجود دارد. پس باید این موضوع را درک کرد که نوع لذت در هایکو با شعر فارسی متفاوت است و صحیح نمی باشد که این دو را با یکدیگر مقایسه کرد.
۵: هایکو را حتی زمزمه نکنید با چشم هایتان بخوانید. خواندن هایکو برای کسی یا در محفل های ادبی نوعی خیانت و توهین به شعور درونی هایکو است .
۶: پس از خواندن هایکو ، چشم هایتان را ببندید و بگذارید تصویر دریافت شده در پرده ی سیاه پشت پلک هایتان به روشنی در بیاید.
۷: اگر احساس می کنید تصویر و اندیشه ی دریافت شده از هایکو در پیرامون نزدیک شما موجود است ،به آن تصویر سر بزنید ؛ زیرا زیبایی آن هایکو برای شما بیشتر از پیش می شود و البته گاهی افسوس نیز بر آن وارد است؛ که چرا خود به این تصویر پی نبرده ام!
۸: اگر تصویر و اندیشه دریافت شده از هایکو، نزدیک پیرامون شما نیست؛ سعی کنید با توجه به اشاره ها و نکته های موجود و آنچه که از هایکو دریافت کرده اید ، برای خود تفسیر و خوانش خود را به صورت نثر بنویسید.
۹: حداکثر روزی پنج هایکو بخوانید ؛ بیش از حد هایکو خواندن سردرگمی در تصاویر را به همراه دارد و باعث عدم تمرکز بر مفاهیم و اندیشه ی هایکو می شود.
۱۰: زمانی یک خواننده ی موفق هایکو هستید که پس از هر بار خواندن، به پیرامون خود دقت ییشتری کنید و نوشتن هایکویی را در وجود خود احساس کنید.
