علیرضا امامی فرد-گروه فرهنگی Alireza_emami1992@yahoo.com قبل از هر توضیحی بهتر است بدانیم که زری بافی چیست؟ زری بافی پارچه ای است که پودهای آن از طلا است و تارهای آن از ابریشم خالص تشکیل می شود. این هنر که در سالهای بسیار دور به علت استفاده شدن طلا در آن باعث شده بود تا خانواده های ثروتمند از آن استفاده کنند رونقی را به همراه خود آورد تا سبب شود، هنرمندان این رشته فعالیت خوبی در این حوزه داشته باشند و همین رشته به رشد نساجی در کشور کمک شایانی کند. این هنر قدیمی با فراز و نشیب هایی رو به رو بوده  و در ادوار مختلف شکل و کاربرد متفاوتی داشته است. در زمانی که قوم مغول به ایران حمله می کند، این هنر تا نزدیکی به فراموشی سپردن نزدیک می شود اما اگر کمی به زمان آینده آن نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که این هنر در زمان صفویه به اوج خود رسیده بود و آن دوران توانسته بود این رشته را دگرگون کند.یکی از کسانی که در هنر زری بافی در دوران صفویه مشغول فعالیت بود، خواجه غیاث‌الدین علی نقشبند یزدی نام داشت که بسیاری از خارج از کشور با اینکه وسیله ارتباطی مانند زمان فعلی نبود، او را می شناختند و کارهای او دارای شناسنامه بودند. اما سایه تاریکی بر روی این رشته در سلسله قاجار پدیدار می شود و یکی از بارزترین علت های آن دوران گذاری بود که ایران آن زمان در حال سپری کردن بود، یعنی وارد شدن فرهنگ غرب به ایران. همین امر، نقش مهمی را در کمرنگ تر کردن استفاده مردم در خانه ها ایفا کرد. این تنزل ادامه دار بود و تا دوران پهلوی اول نیز ادامه داشت اما اتفاقی مهم در دوران پادشاهی رضاخان اتفاق افتاد. زری بافی در عصر پهلوی به دو بخش تقسیم می شود: ۱-قبل از آگاهی رضاخان به این رشته ۲-بعد از آشنا شدن با هنر زری بافی در بخش اول داستان به همان منوال دوره قاجار ادامه داشت و روز به روز این هنر گران بها و زیبا به نابودی نزدیک تر می شد. اما بخش دوم زمانی رخ داد که رضا خان از وجود چنین هنری آگاهی پیدا کرد. او بعد از متوجه شدن ارزش هنر زری بافی، بافندگان این هنر را به عمارت شمس العماره کاخ گلستان دعوت کرد و در آنجا تصمیم به راه اندازی کارگاه زری بافی می کند. بعد از این اتفاق، زری بافی جان دوباره گرفت و برخی از اساتید دوباره به امید رونق مشغول به فعالیت در این رشته شدند. در دوران پهلوی سیر صعودی این رشته قابل توجه بود به طوری که از زمان شروع این کار ۳۰ الی ۴۰ استاد مشغول به فعالیت بودند که در اواخر دوران پهلوی ، چیزی نزدیک به ۸۰ استاد رسید و تقریبا رشد دو برابری را شاهد بود. بعد از انقلاب سال ۵۷ دوباره تعداد اساتید این رشته کاهش پیدا می کند به طوری که اساتید زری بافی در ایران به تعداد انگشتان دست می رسد. طبق آخرین آمارهای به دست رسیده زری بافی نفس های آخرش به صدا در آمده و این هنر زیبا که روزی کشورهای دیگر جهان برای آن سر و دست می شکاندند و صادرات خوب زری بافی از داخل ایران صورت می گرفته امروز دیگر جانی ندارد و جایگاه خود را در داخل و خارج از کشور از دست داده است. شاید تنها امید برای دیدن زری بافی و فراموش نشدن آن، موزه هایی باشد که در کشورمان یا سایر کشورهای دیگر  از آن نگه داری می شود.