خبرگزاری ایکنا نوشت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، سه‌شنبه این هفته در اقدامی غیرمعمول و بر خلاف قوانین بین‌الملل، به صورت یکجانبه اعلام کرد که آمریکا از قرارداد برجام خارج شده و دیگر خود را متعهد به رعایت مفاد آن نمی‌داند. در طول مدتی که از اجرای این قرارداد می‌گذرد، تغییراتی در اقتصاد ایران ایجاد شده و مخصوصا روابط بانکی و کارگزاری بانک‌های ایرانی با بانک‌های اروپایی بهبود پیدا کرده است؛ بنابراین خروج آمریکا از این پیمان و اعمال تحریم‌های جدید علیه اقتصاد و نظام بانکی ایران ممکن است آثاری در پی داشته باشد که مسلما نیازمند تدابیر اقتصادی ویژه برای ممانعت از آسیب جدی به اقتصاد کشور است. برای بررسی بیشتر این موضوع با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد رجایی‌باغسیایی، نماینده سابق مجلس و عضو هیئت‎علمی دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی، به گفت‎وگو نشستیم که وی در ابتدا به ایکنا گفت: ابتدا درباره تغییراتی که توافق برجام در اقتصاد ایران ایجاد کرد باید عرض کنم بعد از این توافق، علی‌رغم اینکه کشورهای اروپایی و آمریکا کاملا به تعهداتی که داده بودند، پایبندی نداشتند اما برخی گشایش‎های اقتصادی در کشور ما حاصل شد. وی ادامه داد: بعد از این توافق، برخی از قراردادهای تجاری بسته شد و برخی از سرمایه‎های خارجی، مخصوصا در حوزه نفتی از اروپا به ایران آمد. بنابراین گرچه همه مشکلات برطرف نشد اما گشایشی نسبی حاصل شد؛ هرچند که این گشایش‌ها، همه آن چیزی نبود که ما انتظار داشتیم و واقعیت این است که آنان به طور کامل به تعهدات خود عمل نکردند. رجایی باغسیایی یادآور شد: البته قابل پیش‎بینی هم بود که آمریکایی‌ها دبه دربیاورند. کارگردان اصلی این قضیه آمریکا بود اما اروپایی‌ها هم دنباله‌رو آمریکا هستند؛ ضمن اینکه خود اروپایی‌ها هم بدشان نمی‌آید که امتیاز مورد نظر را از طرف مقابل بگیرند و کمترین امتیاز را به وی بدهند. اروپایی‌ها در مذاکرات هم سعی کردند همین اتفاق رخ دهد و بعد از اینکه قرارداد بسته شد هم در عرصه اجرایی سعی کردند همین مسئله اتفاق بیفتد و امتیازات زیادی را بگیرند و امتیازاتی حداقلی را به ایران بدهند. عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: یکی از اشتباهات ایران بعد از توافق برجام این بود که از همان روز اول، بدون آنکه آنان به تعهدات خود عمل کنند، به همه تعهدات خود عمل کرد و اجرای گام به گام آن را لحاظ نکرد. به نظرم اگر این توافق را به صورت گام به گام اجراء می‎کردیم بهتر بود و طرف مقابل هم کمتر دبه در می‌آورد و اگر هم چنین کاری را انجام می‌داد، ما دچار زیان چندانی نمی‌شدیم. این نماینده سابق مجلس تأکید کرد: ما بخش اصلی نیروگاه اراک را از بین بردیم، در حالی‌که باید این کار را زمانی انجام می‌دادیم که امتیازاتی را از آنان گرفته باشیم. الان هم اگر اروپایی‌ها و دو کشور چین و روسیه، تحت تأثیر فشار آمریکا کوتاه نیایند و گام‎هایی که برداشته‌اند را تکمیل کنند طبیعتا اقدام ترامپ در خروج از برجام، اثر چندانی بر اقتصاد ما نخواهد داشت اما اگر آنان تحت تأثیر آمریکا قرار گیرند و از تحریم‎هایی که آمریکا وضع می‌کند، تبعیت کنند، طبیعتا مشکلاتی برای اقتصاد ما از نظر برگشت پول نفت و احتمالا فروش نفت ایجاد خواهد شد. وی افزود: البته باید به این نکته هم اشاره کنم که این تحریم‌ها همواره همانند یک شمشیر دو لبه عمل کرده است. از یک طرف فشاری را بر کشور وارد می‎کند اما اگر از سوی دیگر، برنامه‌ریزان و سیاستمداران، برنامه‌ای دقیق را طراحی کرده و در پیش بگیرند، قطعا از دل همین فشارها موفقیت‎های بزرگی را کسب خواهیم کرد. رجایی باغسیایی یادآور شد: بسیاری از موفقیت‌ها و دستاوردهایی که تاکنون حاصل کرده‎ایم عمدتا به دنبال همین محدودیت‌ها بوده است؛ به شرطی که چشم ما به بیرون نباشد. ما باید در این شرایط اقتصاد مقاومتی را اجرایی کنیم و همه نگاه‎ها به ظرفیت‌های داخل کشور باشد و از خارج هم در حدی که امکان آن وجود داشته باشد استفاده کنیم اما نباید وابسته به خارج از کشور باشیم. عضو هیئت‎علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: مسئله مهم برای ما در شرایط کنونی این است که به جرّ و بحث نپردازیم که چه کسی مقصر بوده و هست. مسئله مهم در این شرایط این است که همه گرایش‎های داخل کشور متحد شوند و دولت را کمک کنند تا دولت بتواند از این مشکل که به آن مواجه هستیم عبور کند. این نماینده سابق مجلس افزود: الان دولتمردان هم متوجه شده‌اند که آن خوش‌بینی‌هایی که در گذشته نسبت به برجام داشتند چندان واقع‎بینانه نبوده است. صحبت‌های اخیر خود دکتر روحانی هم همین مسئله را نشان می‎داد. به هر حال ما در مسئله برجام تجربیاتی را کسب کرده‌ایم و باید از این تجربه استفاده کنیم؛ به جای اینکه این تجربه را به ابزاری تبدیل کنیم که بر سر هم بکوبیم. وی یادآور شد: اکنون برای همگان روشن شده که این کشورها و مخصوصا آمریکا قابل اعتماد نیستند؛ بنابراین باید همگی دست به دست هم دهیم و با اتکا به ظرفیت‎ها و نیروهای متخصص و توانمند داخلی، تلاش برای رشد و توسعه را از داخل کلید بزنیم. مطمئنا نتیجه این وضعیت به نفع کشور خواهد شد؛ به شرطی که مواردی که اشاره کردم مورد توجه قرار گیرد اما اگر مدام در داخل اختلاف داشته و همدیگر را متهم کنیم، به نتیجه‎ای نخواهیم رسید. عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: اگر به مصلحت ملی و منافع کشور می‎اندیشیم باید همگی دست به دست هم داده و پشت سر رهبر معظم انقلاب حرکت کنیم. مشکل مهمی که قابل حل نباشد وجود ندارد و ان‌شاءالله مشکل بزرگی هم برای ما پدید نخواهد آمد. رجایی باغسیایی درباره وضعیت روابط بانکی ایران با سایر کشورهای دنیا در دوران بعد از برجام تا خروج آمریکا از این توافق اظهار کرد: بهبودی‎‏هایی حاصل شد اما مشکل روابط بانکی برطرف نشد و خود دولتمردان هم به این مسئله اذعان می‎کنند اما طبیعتا برخی گشایش‎ها حاصل شده بود و در برخی موارد روابط بانکی برقرار شده بود. وی افزود: کاش می‎شد اروپا و آمریکا را از هم جدا کرد و سیاست مستقلی را برای آنان در نظر گرفت اما واقعیت این است که آنان معمولا همسو با یکدیگر هستند و با همدیگر برنامه‌ریزی ‌کرده و گاهی اوقات تقسیم کار می‎کنند. امیدواریم در آینده شاهد نباشیم اروپایی‌ها در زمین آمریکا بازی نکنند و یک تقسیم کار صورت نگرفته باشد که آمریکا از برجام خارج شود و تحریم‎های خود را اعمال کنند و ما به خاطر اینکه اروپایی‌ها برجام را نقض نکرده‌اند همچنان در این قرارداد باقی بمانیم و نتیجه‎ای هم برای ما حاصل نشود.

این نماینده سابق مجلس عنوان کرد: همانگونه که جناب آقای رئیس جمهور هم اشاره کردند باید ظرف مدتی در حدود یک ماه صبر کرده و با آنان صحبت کنیم و اگر مشاهده کردیم که اینها در رابطه با ادامه حیات برجام جدی هستند و منافع ما را در مقابله با تحریم‌‏های آمریکا تأمین می‎کنند و مخصوصا در زمینه روابط بانکی با ما همکاری دارند، در این توافق باقی بمانیم اما اگر چنین اتفاقاتی رخ نداد، ماندن در برجام دیگر برای ما توجیهی ندارد و باید از آن خاج شده و مسیر دیگر را در پیش بگیریم.

رجایی ‌باغسیایی با اشاره به وظایف بانک مرکزی در دوران پس از خروج آمریکا از برجام اظهار کرد: اگر اروپایی‎ها هم با آمریکایی‎ها همگام شده و تحریم‎هایی را علیه بانک مرکزی اعمال کنند، ممکن است شرایط همانند گذشته شود بنابراین اگر بانک مرکزی می‎خواهد برخورد هوشمندانه‎ای با تحریم‎های جدید داشته باشد باید به همسایگانی همانند عراق، روسیه و سایر کشورهایی که حاضر به مبادله پول ملی ما هستند روی آورده و کارها را به پیش ببریم تا بتوانیم نقل و انتقالات پولی خودمان را داشته باشیم. این نماینده سابق مجلس یادآور شد: البته این در حالی است که اروپا با آمریکا همراهی کند اما اگر همراهی نکند طبیعتا مشکلات ما کمتر خواهد شد و می‎توانیم از بانک‌های اروپایی هم استفاده کنیم؛ چراکه آمریکا فقط در محدوده خود می‏تواند بانک مرکزی ما را تحریم کند. عضو هیئت‎علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: بانک‎های اروپایی لزوما تحت سلطه آمریکا نیستند مگر اینکه آمریکا آنان را تهدید کند و بترساند. اگر هم به عدم همراهی اروپا اشاره می‎کنم، منظور دقیقا همین است که کشورهای اروپایی به بانک‎های خود اعلام کند که شما باید به تحریم‏های آمریکا وقعی ننهید. رجایی باغسیایی در پایان سخنان خود گفت: اگر شورای امنیت سازمان ملل، کشوری را تحریم کند، همه کشورها موظف هستند که از قطعنامه شورای امنیت تبعید کنند اما اگر آمریکا کشوری را تحریم کند، فقط خود این کشور و سایر کشورهایی که هم راستا و هم جهت با وی هستند با آمریکا همکاری خواهند کرد و طبیعتا هرچقدر که بتواند کشورهای بیشتری را با خود همراه کند، فشار بیشتری هم بر ما وارد خواهد شد مخصوصا اگر اروپایی‌ها هم با آمریکا همراهی کنند، مشکلات ما بیشتر هم خواهد شد.