در نهمین نشست کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران مطرح شد
گروه تولید-اعضای کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران، در نهمین گردهمایی خود، نقش نوآوری در بقا و رقابت‌پذیری صنعت را مورد بررسی قرار دادند. در این نشست، موقعیت ایران در قیاس با کشورهای نوآور قرار گرفت و البته راه‌های برون‌رفت از تله عقب‌ماندگی و فعالیت سنتی به بحث گذاشته شد.
به گزارش جهان اقتصاد، در آغاز این نشست کامران باقری، عضو هیات مدیره انجمن مدیریت فناوری در ایران و صاحب‌نظر در حوزه نوآوری که در این جلسه به تحلیل نقش نوآوری در بقا و رقابت‌پذیری صنعت پرداخت، سخنان خود را با این عبارت آغاز کرد که آنچه به عنوان صنعت سنتی شناخته می‌شود، در معرض فروریزی است.
او در ادامه به آمار صادرات ایران و ترکیب آن در سال ۲۰۱۶ اشاره کرد و گفت: صادرات ایران عمدتا مبتنی بر محصولاتی نظیر نفت، پتروشیمی و تا حدودی خشکبار بوده و محصولاتی از جنس تکنولوژی، سهم اندکی در ترکیب صادراتی کشور دارند.
باقری سپس با اشاره به وضعیت ایران در شاخص نوآوری گفت: رتبه ایران در این شاخص معادل ۷۵ است؛ اما کشورهایی نظیر امارات رتبه ۳۵ و عربستان رتبه ۵۵ را دارند و کویت هم توانسته است رتبه ۵۶ را کسب کند.
عضو هیات مدیره انجمن مدیریت فناوری، فروریزش صنایع سنتی را در چهار پرده به نمایش گذاشت و گفت: سرنوشت صنعتی که بدون تکنولوژی تولید شده و تولید آن حدود۳۰ تا ۴۰ سال به همان ترتیب ادامه پیدا کند محتوم به شکست است.
او چرخه عمر کوتاه را به عنوان پرده دوم شکست صنایع سنتی عنوان کرد و گفت: هرچه، سیکل تغییر در صنعت کوتاه‌تر باشد، انتقال خط تولید آن به کشور معنایی پیدا نمی‌کند. به بیان دیگر، مدل سنتی انتقال خط تولید منسوخ شده و می‌شود. در واقع شرکت‌هایی که به ماندگاری می‌اندیشند، همواره باید محصول یا ایده‌ای جدید برای عرضه داشته باشند.
باقری پیچیدگی و پراکندگی دانش را به عنوان یکی دیگر از موانع تداوم حیات صنایع سنتی دانست و گفت که اکنون اغلب محصولات دارای پیچیدگی هستند. او با اشاره به اینکه اکنون چین به قطب تولید علم در جهان تبدیل شده است، ادامه داد: در حال حاضر چین بیش از یک میلیون اختراع در سال به ثبت می‌رساند. اما در سال ۲۰۱۳ میزان اختراع در چین حدود ۸۲۵ هزار مورد برآورد می‌شد که نسبت به سال قبل از آن ۲۶ درصد رشد نشان می‌داد. آمریکا با حدود ۵۷۰ اختراع نیز در جایگاه بعدی قرار گرفت که این رقم با ۵ درصد رشد نسبت به سال قبل از آن تحقق یافته بود.
باقری به نقش پرررنگ دارایی‌های فکری نیز پرداخت و در این باره گفت: مفهوم صنعت و کسب‌وکار تغییر یافته و دارایی‌های فیزیکی جای خود را به دارایی‌های فکری داده است. اما در ایران هنوز دارایی‌های فیزیکی در کانون توجه قرار دارد.
پس از ارائه این توضیحات، مهدی پورقاضی که ریاست کمیسیون صنعت و معدن اتاق را برعهده دارد، با اشاره به گزارشی که باقری ارائه داد گفت: تمرکز این گزارش، روی حرکت‌های نوآورانه در جهان بود و به این مساله نپرداخت که به چه دلیل ایران نتوانسته است در زمینه نوآوری پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد و اکنون راهکار جبران این عقب‌ماندگی چیست؟
او گفت: در صنایع کشور واحد پژوهش وجود دارد اما این واحد‌ها از کارایی لازم برخوردار نیستند. در دیگر کشورها نیازهای آینده پیش‌بینی می‌شود و راهکارهای تامین این نیازها برآورد می‌شود. حال آنکه در ایران، صنایع عمدتا گرفتار مسایل روزمره هستند. اکنون باید ببینیم اتاق تهران چگونه می‌تواند کمک کند که فرآیند نوآوری در صنایع شکل بگیرد.
رضا قنبری کارشناس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران این پیشنهاد را مطرح کرد که کارخانه نوآوری به عنوان بنچ‌مارک مورد مطالعه قرار گیرد و کمیسیون با ایجاد کمیته «نوآوری» با آن کارخانه و شرکت‌هایی از این دست همکاری مستمر داشته باشد.
مرتضی لطفی، نایب‌رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران نیز از برنامه شستا برای ایجاد شهرک علمی و فناوری پردیس ۲ با همکاری معاونت علمی و فناوری خبر داد و گفت: مقرر شده است کارخانه پارس الکتریک به ایجاد شهرک علمی و فناوری پردیس ۲ اختصاص پیدا کند. تا بدین ترتیب یک حیات خلاقانه‌ای در این منطقه شکل بگیرد.
حسین حقگو، دیگر کارشناس کمیسیون، نیز بر این عقیده بود که موانع حرکت به سوی نوآوری بیش از آنکه از جنس تکنولوژیک باشد، به اقتصاد سیاسی کشور ارتباط پیدا می‌کند. ضمن اینکه در ایران هنوز حقوق مالکیت معنوی به رسمیت شناخته نمی‌شود. او گفت: نوآوری در ایران یک فرآیند ساده کارگاهی نیست و موارد جدیدی که مطرح می‌شود، منجر به برخورد گروه‌های سیاسی و ذینفعان خواهد شد.
محمدرضا فیاض، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت و عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران گفت: به هر حال سایر جوامع نیز با موانعی در مسیر نوآوری مواجه بوده‌اند؛ مهم این است که بدانیم آنها این موانع را برطرف کرده یا با آن به نبرد برخاسته‌اند. آنچه در ایران مشاهده می‌شود، آن است که به جای حل مسایل با آنها نبرد صورت می‌گیرد. لازم است که آموزش فهم نوآوری در ایران آغاز شود.
محمد اتابک ، دیگر عضو کمیسیون نیز بر این عقیده بود که اگر ارزش نوآوری برای مردم و حاکمیت نهادینه نشود، این عقب‌ماندگی موجب فرار مغزها می‌شود.
سیدحسین سلیمی، نیز صنایع ایران را به بیماری تشبیه کرد که از چند ناحیه دچار درد است و به این بیمار اعلام می‌شود که باید در مسابقه هم شرکت کند. او گفت: ابتدا باید مشکلات موجود برطرف شود و سپس نوآوری به عنوان هدف مورد پیگیری قرار گیرد.
محسن اتابکی مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه ریزی وزارت صمت ضمن استقبال از تشکیل کمیته نوآوری ذیل کمیسیون صنعت، معدن و تجارت اتاق تهران آمادگی وزارت صمت برای برگزاری نشستهای مشترک و استفاده از خروجی جلسات این کمیته در تدوین استراتژی توسعه صنعتی اعلام کرد.او به این نکته نیز اشاره کرد که در وزارت صنعت، معدن و تجارت، صندوق‌هایی برای حمایت از حرکت‌های نوآورانه ایجاد شده است.
