آخرین نشست هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران پیش از برگزاری نهمین دوره انتخابات هیأت نمایندگان اتاقهای بازرگانی سراسر کشور در شرایطی برگزار شد، که ایشان خواستار مشارکت حداکثری اعضای اتاقهای بازرگانی در انتخابات شدند تا قدرت مطالبه‌گری اتاق‌ها افزایش یابد.
به گزارش خبرنگار جهان اقتصاد، دراین نشست خلاصه‌ای از عملکرد چهار سال گذشته این دوره اتاق تهران ارائه و دبیرکل همراه این گزارش برنامخه و بودجه سال آینده را نیز ارائه و به تصویب هیأت نمایندگان رساند.
همچنین در این نشست کارشناسان موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی با همکاری کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران، گزارشی از مطالعات خود در مورد راهبردهای توسعه صنایع صادراتی و رقابتی ارائه دادند که محل بحث و گفت‌وگوی نمایندگان بخش خصوصی قرار گرفت.
در آغاز این نشست، رئیس اتاق بازرگانی تهران با تبریک ایام دهه فجر و فرارسیدن چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی گفت: در این چهل سال پیروزی‌ها و دستاوردهای زیادی درزمینه‌های اقتصادی حاصل شده و مهمترین آن استقلال کشور است. اگر جنگ تحمیلی و تحریم‌های ظالمانه نبود مسلماً توفیق‌های بیشتری را به دست آمده بود. امیدواریم در سال‌های پیش رو با استفاده بیشتر از ظرفیت‌های داخلی و توجه بیشتر حاکمیت به بخش خصوصی بتوانیم شاهد شکوفایی هر چه بیشتر کشور باشیم.
مسعود خوانساری در ادامه جلسه با اشاره به برگزاری نهمین دوره انتخابات اتاقهای بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی در سراسر کشور در روز ۱۱ اسفند، گفت: تقاضا و درخواست من و همه اعضا هیات نمایندگان از همه اعضای فعال اتاق تهران و اتاقهای بازرگانی سراسر کشور این است که حتماً در این انتخابات شرکت کنند تا این انتخابات پرشور و با مشارکت حداکثری برگزار شود. هرچه مشارکت اعضا اتاق‌ها در انتخابات بالاتر باشد قدرت مطالبه‌گری اتاق بیشتر خواهد بود و اتاق با توان بالاتری می‌تواند به وظایف خود عمل کند.
خوانساری به خاطره و توصیه‌ای از رضا نیازمند معاون وزیر اقتصاد در دهه ۴۰ اشاره کرد و گفت: وقتی برای اهدا جایزه امین‌الضرب به منزل ایشان رفته بودیم، به او گفتم که شما با توجه به تجربه حضور فعال در اقتصاد ایران چه پیشنهادی برای اتاق بازرگانی دارید؟ پاسخ داد اگر می‌خواهید در فعالیت‌ها و کارهای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی موفق باشید باید یک اتاق قوی داشته باشید به این معنا که اعضای آن همبستگی بالایی داشته باشند و یک‌صدا باشند. آقای نیازمند گفت ما قبل از انقلاب از بازار حرف‌شنوی داشتیم و این به خاطر اتحادی بود که در بازار وجود داشت و در کمتر جای دیگری چنین اتحادی شکل گرفته بود و طبیعتاً هم می‌توانستند بیشتر خواسته‌هایشان را به کرسی بنشانند.
او ادامه داد: اگر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی یک پشتوانه قوی داشته باشد و هم‌صدایی و هم‌دلی در آن وجود داشته باشد ما می‌توانیم بسیاری از مطالبه‌های که بخش خصوصی از دولت را به سرانجام برساند.
رئیس اتاق تهران همچنین از اعضای هیات نمایندگان که برای دور جدید نامزد انتخابات نشده و در دوره هشتم فعالیت‌ها داشتند تشکر کرد و در ادامه به مهمترین دستاوردهای اتاق تهران در چهار سال گذشته اشاره کرد. خوانساری گفت: مهمترین دستاوردهای اتاق در این دوره به دلیل تلاش‌های بسیار زیاد و فعالیت‌های گسترده اعضا هیات نمایندگان این دوره به‌دست‌آمده است. من سابقه سه دوره حضور در هیات نمایندگان اتاق تهران را دارم و فکر می‌کنم دوره هشتم یکی از بهترین دوره‌هایی بود که هم‌صدایی، هم‌دلی و هماهنگی خوبی در آن وجود داشت. به گفته افرادی که از ابتدای انقلاب در اتاق بوده‌اند ازجمله آقای میر محمدصادقی این هماهنگی، همراهی، پشتکار و این بنیه کارشناسی را در اتاق کم‌سابقه بوده است.
مسعود خوانساری ادامه داد: برای داشتن یک بخش خصوصی قوی، راهی جز تقویت هرچه بیشتر اتاقهای بازرگانی نیست. اتاقهای بازرگانی به‌عنوان اتاق فکر اقتصاد کشور باید هم از نظر کیفی و هم کمّی بتوانند نقش خودشان را خوب انجام دهند. در طول چهار سال گذشته تلاش زیادی در اتاق شد که بتوانیم از دو زاویه کارها را پیش ببریم. یکی اینکه ارتباط قوی با اعضا داشته باشیم و دوم اینکه در راستای خواسته‌های بخش خصوصی و بهبود وضعیت اقتصاد، مطالبه‌گر نهادها و دستگاه‌های حاکمیتی و سیاستگذاری باشیم. در ابتدای دوره هشتم یک نظرسنجی انجام دادیم که نشان می‌داد بخش عمده‌ای از اعضا و فعالان اقتصادی که به دنبال گرفتن کارت بازرگانی بودند، این تصور را داشتند که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی جزیی از بدنه دولت است و اینکه اتاق یک نهاد مستقل و غیردولتی است در باور آن‌ها نبود. برای همین تلاش شد تا این باور اصلاح و نهادینه شود که اتاق، خانه فعالان بخش خصوصی است.
رئیس اتاق تهران یکی از نخستین اقدامات را بازطراحی سایت اتاق در جهت معرفی و ارائه خدمات اتاق و اخبار و گزارش‌های روز عنوان کرد و گفت: امروز سایت اتاق تهران بسیار به‌روز و مرجع ارائه گزارش‌ها و اطلاعات و آمار اقتصادی مرتبط با بخش خصوصی است. در رتبه‌بندی داخلی سایت‌ها اتاق الان رتبه ۱۲۰۰ را دارد که بسیار برای یک سایت تخصصی جایگاه بسیار خوبی است. همچنین در رنکینگ جهانی رتبه ۴۱ هزار را دارد که در مقایسه با اتاقهای بازرگانی داخلی و خارجی جایگاه قابل توجهی است. بخش‌های مختلف سایت اتاق تهران در مجموع بیش از ۱۰۰ هزار بازدید روزانه دارد که نشان می‌دهد که سایت اتاق تهران به‌عنوان یک مرجع مورد استفاده قرار می‌گیرد و علاوه بر اعضای اتاق، دیگر فعالان اقتصادی هم از مطالب و اطلاعات عرضه شده در آن استفاده می‌کنند.
مسعود خوانساری موفقیت بعدی اتاق تهران را حضور مسئولان عالی‌رتبه کشور و تراز اول کشور از معاون اول رئیس‌جمهور گرفته تا وزرا و... در جلسات هیات نمایندگان و همایش‌های اتاق و بیان خواسته‌ها و مشکلات بخش خصوصی به این مقامات دانست و گفت: تهیه گزارش‌های متعدد اقتصادی هم در کمیسیون‌ها و هم در بدنه کارشناسی اتاق که بیش از چندین هزار صفحه است از دستاوردهای دیگر این دوره است که برای مقامات مسئول هم ارسال شد. همچنین یک موج ترجمه کتاب‌های مهم اقتصادی در این دوره در اتاق شروع شد و تا به امروز ۲۰ کتاب فاخر اقتصادی روز جهان ترجمه و در اختیار فعالان اقتصادی بخش خصوصی و همه دست‌اندرکاران اقتصادی کشور قرار گرفته که می‌تواند نقش مهمی در بالا بردن فهم و سواد اقتصادی کشور داشته باشد. انتشار دوره جدید مجله آینده‌نگر هم یکی دیگر از دستاوردهای مهم اتاق بوده است. این مجله به گفته اکثر افرادی که فعالان مطبوعاتی و رسانه‌ای هستند یک نشریه فاخر است که به طور منظم هر ماه چاپ و برای همه اعضای اتاق تهران ارسال می‌شود. همچنین در کتاب‌خانه‌های مرجع و دانشگاه‌های کشور هم در دسترس خوانندگان و علاقمندان قرار می‌گیرد.
خوانساری بابیان اینکه امروز در محفلی نیست که بحث اقتصادی طرح شود و نام اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران برده نشود و یا همایشی برگزار شود و از اعضا اتاق تهران دعوت صورت نگیرد و این خود دستاورد بسیار بزرگی است، ادامه داد: اگر بحث تحریم‌ها و بی‌تدبیری‌های داخلی که در حوزه اقتصاد صورت گرفت نبود، حتماً ظرفیت‌های نهفته بیشتری از اتاق شکوفا و موفقیت‌های بیشتری حاصل می‌شد. یکی از هدف‌های مهم ما در ابتدای این دوره این بود که تعداد اعضا را به ۲۰ هزار نفر برسانیم که تا به امروز تعداد اعضا نزدیک ۱۸ هزار و ۳۰۰ نفر است. هنوز از هدف تعیین شده عقب هستیم اما دلیل اصلی عدم تحقق این هدف‌گذاری مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها بود که به‌خصوص از ابتدای سال جاری تشدید شد.
رئیس اتاق تهران گفت: هدف اصلی ما در این دوره از هیات نمایندگان اتاق تهران این بود که صدای اتاق و فعالان بخش خصوصی را به جامعه برسانیم و فکر می‌کنم به‌درستی و نیک‌نامی این صدا و آوازه اتاق به جامعه رسیده است. برای اولین بار است که در طول سال‌های پس از انقلاب نام اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی از سوی رهبر انقلاب در نشست‌های عمومی و خصوصی مطرح شد و ایشان به مسئولان عالی‌رتبه کشور فرمودند که صحبت‌هایی که در اتاق صورت گرفته است را بشنوند. این توصیه ایشان در جلسه سران هم مورد تاکید قرار گرفت و این نشان می‌دهد صدای اتاق و تلاش‌هایی که از سوی نمایندگان بخش خصوصی صورت گرفته نه‌تنها در جامعه بازخورد داشته که رهبر انقلاب هم در این زمینه به مسئولان عالی‌رتبه کشور نکاتی را از باب اهمیت دیدگاه و گفته‌های بخش خصوصی توصیه کرده‌اند.
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به ارتباط با اعضا در این دوره پرداخت و گفت: با راه‌اندازی مرکز تماس ۱۸۶۶ ارتباط خوبی بین اتاق و اعضا برقرار شد. روزانه نزدیک ۶۰۰ تماس با این مرکز گرفته می‌شود و اعضا از مشاوره مستقیم بهره می‌گیرند. هر عضوی که تمایل داشته باشد می‌تواند به‌صورت تلفنی یا حضوری از خدمات مشاوره اتاق استفاده کند. علاوه براین باشگاه اعضا را هم تشکیل دادیم و توانستیم ارتباط اعضا با اتاق را قوی‌تر و گسترده‌تر کنیم.
خوانساری افزود: برابر آخرین نظرسنجی که انجام و گزارش آن ارائه شد با وجود اینکه بسیاری از اعضا از شرایط اقتصادی کشور رضایت نداشتند اما از فعالیت‌های اتاق رضایت داشتند و این می‌تواند برای اتاق بزرگترین افتخار و دستاورد باشد؛ زیرا اعضا از اتاق رضایت دارند.
او با اشاره به مساله تقویت ارتباط اتاق با تشکل‌های بخش خصوصی گفت: تشکل‌ها می‌توانند ستون و فونداسیون اتاق را شکل دهند. ما از سال گذشته تاکنون موفق شده‌ایم ۲۰ تشکل استانی را در تهران شکل دهیم و بحث‌های حمایت از تشکل‌ها را پیش ببریم. تلاش شد به‌جای اینکه به تشکل‌ها پول تزریق کنیم خدمات مناسب ارائه دهیم؛ هم‌اکنون بسیاری از تشکل‌های استان صاحب دفتر و فضای کار شده‌اند، همچنین در بحث‌های پژوهش و آموزش اعضای تشکل‌ها فعالیت‌های بسیاری انجام‌شده است که می‌تواند در آینده بسیار برای اتاق مفید باشد.
مسعود خوانساری همچنین اشاره کوتاهی به فعالیت‌های بین‌المللی اتاق داشت و گفت: در بحث سیاست خارجی بعد و قبل از برجام اقدامات بسیار خوبی انجام شد اما به دلیل اتفاقات اخیر و تحریم‌های ظالمانه مجدداً با مشکلاتی روبه‌رو شدیم. با این حال پیش از تحریم‌های جدید، اتفاقات مهم و مثبتی در حوزه ارتباطات بین‌المللی اتاق رخ داد که می‌توان به تشکیل مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اتاق تهران و ستاد ویژه پساتحریم اشاره کرد. اگر تحریم‌های جدید پیش نیامده بود می‌توانستیم ارتباطات گسترده‌ای را با اتاقهای خارجی و نهادهای بین‌المللی در دیگر کشورها برقرار کنیم.
رئیس اتاق بازرگانی تهران در بخش پایانی سخنان خود گفت: در این چهار سال اتاق تهران توانست صدای بخش خصوصی باشد و به بخش خصوصی شخصیت و جایگاهی بدهد که در شأن اتاق است. برگزاری مراسم امین‌الضرب و حضور گسترده فعالان اقتصادی بخش خصوصی نمونه‌ای از همین تشخص بود. سال اولی که مراسم امین‌الضرب برگزار شد تعداد متقاضیان برای رقابت در کسب نشان کم بود اما در سال جاری بیش از ۴۰۰ نامزد در این رقابت‌ها به طور داوطلبانه حاضر شدند که رقم بسیار بالایی بود و امیدوارم که این جایزه به نوبل کارآفرینی در کشور بدل شود.
مسعود خوانساری گفت: هرچقدر بتوانیم به تشخص اتاق‌ها و بخش خصوصی اضافه کنیم در موفقیت و تقویت مطالبه‌گری اتاق و به ثمر رساندن فعالیت‌های بخش خصوصی و مشارکت این بخش در اقتصاد کشور مؤثرتر عمل خواهیم کرد.
در ادامه این نشست، دبیرکل اتاق تهران به تشریح گزارشی از خلاصه عملکرد اتاق تهران طی چهار سال گذشته پرداخت و همچنین رئوس برنامه و بودجه اتاق تهران برای سال آینده را به اطلاع اعضای هیات نمایندگان این اتاق رساند.
بهمن عشقی در ابتدا یکی از بزرگترین اقدامات اتاق تهران در دوره هشتم هیات نمایندگان این اتاق را تفکیک وظایف میان هیات رییسه و دبیرکل عنوان کرد که به گفته وی، به این طریق دبیرکل اتاق تهران با اختیار عمل بیشتری به اداره و هدایت امور داخلی اتاق بازرگانی تهران ورود پیدا کرد.
در همین حال، پس از آنکه، دبیر کل اتاق تهران، گزارش عملکرد بودجه سال ۱۳۹۷ و نیز جزییات برنامه و بودجه سال ۱۳۹۸ اتاق را قرائت کرد، برخی از اعضای هیات نمایندگان به طرح دیدگاه‌ها و پیشنهادات خود پرداختند و در نهایت برنامه و بودجه سال آینده با تغییرات جزیی به اتفاق آرا مورد تصویب هیات نمایندگان قرار گرفت.
در ادامه این نشست، داریوش مبصر، مشاور رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی به ارائه گزارشی در باب برنامه راهبردی توسعه صنایع صادراتی و رقابتی پرداخت. این گزارش با عنوان "تحول در ساختار صنعتی کشور" طی فرآیند همکاری موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی با اتاق تهران تهیه شده است و مبصر توضیح داد که در این گزارش، آخرین یافته‌های موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در رابطه با ساختار صنعتی کشور و پیشنهاداتی برای بهبود آن ارائه می‌شود.
مشاور رییس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در ادامه به روند تغییرات سهم ارزش افزوده زیرگروه صنعت از تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های جاری و ثابت سال ۱۳۷۶ اشاره کرد و گفت: بخش صنعت به‌رغم تولیدات بیشتر، ارزش افزوده اقتصادی کمتری داشته است. به نحوی که ارزش افزوده این بخش به قیمت‌های جاری از ۱۹٫۹ درصد طی پنج برنامه توسعه به ۱۵٫۳ درصد رسیده و این روند بر اساس قیمت‌های ثابت از ۱۵٫۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش یافته است.
او همچنین درباره ترکیب رشته فعالیت‌های صنعتی کشور طی برنامه‌های توسعه بر حسب سهم از ارزش افزوده صنعتی توضیح داد: این سهم در بخش کشاورزی پایه از ۳۸ درصد به ۱۶٫۵ درصد تقلیل یافته است. سهم محصولات هیدروکربوری از ۱۲٫۵ درصد به ۳۸٫۵ درصد رسیده و سهم محصولات معدنی پایه از ۱۶٫۵ درصد به ۲۱٫۹ درصد افزایش یافته است. اما سهم ارزش افزوده صنایع ساخت محور از ۱۲٫۱ به ۱۰٫۸ افول کرده است.
داریوش مبصر در ادامه به برخی از مهمترین ملاحظات کاهش سهم‌بری بخش صنعت از اقتصاد ملی پرداخت و گفت: به دلیل روند رو به تحول ساختار صنعتی جهان به سمت محصولات پیچیده‌تر امکان تداوم تولید محصولات کنونی در آینده در معرض تردید قرار دارد. همچنین ترکیب رشته فعالیت‌ها به سمت توسعه صنایع معدنی به ویژه هیدروکربوری در حرکت است که آلودگی زیست محیطی جدی ایجاد می‌کند.
او روند کاهش قدرت ملی و رقابت‌های صنعتی و فناورانه با دیگر کشورها و نیز ضعف سرمایه‌داری صنعتی به نسبت سرمایه‌داری تجاری را از موارد حائز اهمیت در این بخش عنوان کرد و گفت: سیاست کلان اقتصادی، صنعتی، تجاری، فناورانه و قیمتی به دلیل ضعف در ساختارها و فرایندهای تدوین و اجرا کارآمدی لازم برای تقویت و توسعه صنعتی کشور و ایجاد ترکیب ارزش‌آفرین و پایدار را نداشته است.
مبصر در ادامه، تسلط عوامل برنامه‌ریزی نشده به ویژه شوک‌های ارزی بر برنامه‌های توسعه، تسلط سیاست‌های ارزی بر سیاست‌های تجاری، کلی بودن اولویت‌های صنعتی اعلامی در برنامه‌های توسعه و عدم وجود استراتژی توسعه صنعتی، عدم هماهنگی روندهای ساختار صنعتی با روندهای جهانی، مشکل مفهومی در مبحث ادغام و خلط ساختار انحصاری و رویه انحصارطلبانه، عدم شکل‌گیری صنایع حد فاصل میان صنایع منبع‌محور و ساخت‌محور، ضریب بالای وابستگی تولیدی، غفلت از توسعه خدمات متصل به تولید و خدمات محرک تقاضا برای تولیدات صنعتی و ضعف ملاحظات آمایش سرزمین در توسعه طرح‌های صنعتی را به عنوان نکات برآمده از مطالعات سیاست‌های صنعتی برشمرد.
این کارشناس اقتصادی، تدوین استراتژی توسعه صنعتی و تجاری، انجام مطالعات رشته‌ای و تدوین سیاست‌های اقتضایی در چارچوب یک برنامه راهبردی بلندمدت برای هر رشته فعالیت صنعتی را به عنوان راهکار بهبود ساختار صنعتی کشور عنوان کرد. او عنوان کرد که در این مسیر، خروجی‌های مطالعه موسسه با عنوان برنامه راهبردی توسعه صنایع صادراتی در بخش آسیب‌شناسی صنایع مبنا قرار گیرد و "بازتنظیم راهبردها و اقدامات عملیاتی متناظر در قالب همکاری مشترک" نیز انجام شود.
