خبرگزاری ایکنا نوشت: به دنبال ثبت شکایت دولت جمهوری اسلامی ایران علیه دولت ایالات متحده آمریکا به دلیل اعمال مجدد تحریم‌های غیرقانونی یکجانبه علیه ایران و درخواست از دیوان برای صدور قرار موقت، دیوان بین‌المللی دادگستری روز چهارشنبه قرار موقت خود را به اتفاق آراء علیه تحریم‌های آمریکا صادر کرد و مقرر شد آمریکا موانع ایجاد شده را به موجب تصمیم ۸ می ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) در ارتباط با صادرات اقلام دارویی، غذایی، بشردوستانه و هوایی به جمهوری اسلامی ایران برطرف نماید.

اهمیت ابعاد سیاسی رأی دیوان بین‌المللی دادگستری

مهدی دواتگری، حقوقدان و عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره ابعاد مهم رأی دیوان بین‌المللی دادگستری به نفع ایران و علیه تحریم‌های آمریکا گفت: موضوع حقوق بین‌الملل ارتباط نزدیکی با حوزه سیاست دارد. دیوان بین‌المللی دادگستری یکی از ارکان مهم سازمان ملل متحد و مهم‌ترین رکن قضایی این سازمان است. هر چند مسائلی که در این دیوان مطرح می‌شود ضمانت اجرایی لازم را ندارد، اما در مواردی مانند ملی شدن صنعت نفت رأی این دیوان نقش مهمی ایفا می‌کرد.

وی ادامه داد: نکته جالب در رأی اخیر این بود که برخی قضات که تابعیت آمریکایی داشتند به اعتبار استقلال این نهاد، علیه دولت امریکا انشاء رأی کردند. این نشان می‌دهد نقض حقوق بین‌الملل از سوی دولت آمریکا آن قدر آشکار و عیان بوده که قضات آمریکایی علیه دولت این کشور رأی دادند.

دواتگری اظهار کرد: از طرف دیگر با وجود فقدان ضمانت اجرایی آراء دیوان مگر با مجوز شورای امنیت سازمان ملل، این رأی از بعد سیاسی نشان داد که دولت آمریکا هیچ‌گاه پایبند به معاهدات بین‌المللی نبوده و نیست و این حق را برای خود قائل است که معاهدات بین‌المللی را نقض کند.

جمهوری اسلامی با ادبیات حقوقی و دیپلماسی فعال به این دستاورد بزرگ نائل شد

عضو سابق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بیان کرد: نکته حائز اهمیت این است که جمهوری اسلامی ایران در این ماجرا با ادبیات حقوقی و دیپلماسی فعالانه و مؤثر توانست در دیوان بین‌المللی دادگستری طرح شکایت کرده و با صدور رأی علیه آمریکا در واقع حقانیت ملت ایران و نظام را در مقابل ادعاهای آمریکایی‌ها به اثبات رساند.

وی با بیان اینکه رأی دیوان بین‌المللی دادگستری نشان از اوج بلوغ حقوق بین‌الملل در کشورمان و دستگاه دیپلماسی ایران دارد، گفت: حال می‌توان امیدوار بود که حقوق بین‌الملل بالغ ایران بتواند مدافع خوب حقوق و منافع کشور و ملت در عرصه‌های جهانی باشد. تحلیل مواجهه آمریکا با این رأی الزام‌آور و تأثیر آن بر روی اقتصاد کشور از مباحث ثانویه است و وظیفه ما استفاده بهینه از این دستاورد بزرگ دیپلماسی است.

دواتگری یادآور شد: در واقع واکنش آمریکا متعاقب این رأی مبنی بر خروج از معاهده مودت ناشی از دست خالی آن‌ها به لحاظ استدلال و منطق است که نتوانسته‌اند در عرصه حقوق بین‌الملل با جمهوری اسلامی ایران مقابله کنند و لذا این موفقیت چشمگیری برای کشور بود.

جریانات و احزاب سیاسی این اتفاق را پیروزی نظام تلقی کنند/ ضرورت توجه به قدرت دیپلماسی و حقوقی در کنار قدرت نظامی

این حقوقدان تأکید کرد: تمام جناح‌ها، جریانات و احزاب سیاسی کشور موظف‌اند در بهره‌برداری دیپلماتیک، سیاسی و تبلیغاتی این دستاورد بزرگ در کنار نظام باشند و آن را یک پیروزی بزرگ برای نظام، نه یک جریان یا یک دولت، تصور کنند و به دستگاه دیپلماسی مجال‌ دهند تا از این پس به مؤثرترین شکل از این رأی استفاده کند. این مسئله نشان‌دهنده اهمیت حضور فعال در عرصه دیپلماسی و پیگیری حقوقی مسائل در صحنه‌های بین‌المللی است که می‌تواند در سایر موارد نیز به کار گرفته شود.

دواتگری درباره اهمیت پیگیری حقوقی مسائل مورد اختلاف با کشورهایی مانند آمریکا و تأثیر آن بر افکار عمومی جهان گفت: به اعتقاد من در کنار قدرت نظامی باید به قدرت دیپلماسی و حقوقی نیز توجه کرد تا بتوانیم از این طریق در نهادهای بین‌المللی و افکار عمومی جهانیان نقش مؤثری ایفا کنیم.

وی در پایان اظهار کرد: در واقع استفاده از ادبیات حقوقی و قابل پذیرش در نزد افکار عمومی و اثبات ادعای خود علیه کشوری مانند آمریکا نقش مهمی در خنثی کردن سناریوی ایران‌هراسی و توطئه‌های آمریکا در ارائه تصویر نادرست از ایران در سطح رسانه‌ای و تبلیغاتی خواهد داشت و این اتفاق تجربه مهمی در جدی تلقی کردن پیگیری حقوقی مسائل در عرصه بین‌المللی بود.

گفت‌وگو از مهدی مخبری