کارشناس حوزه نفت در پاسخ به کارخانجات پایین دستی پتروشیمی ها
با توجه به تولید انبوه مواد اولیه محصولات پایین دستی در صنعت پتروشیمی ، می توان این صنایع را در کنار سودآوری و نرخ بالای اشتغال آن، یکی از سودآور ترین صنایع داخلی به شمار آورد. بازارهای منطقه ای جذاب، امکان صادرات محدود و شرایط خاص فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مواردی است که به جذابیت این صنعت صادرات محور کمک کرده است.
صنایع پایین دستی محصولات پتروشیمی در کشور ایران را باید یکی از صنایع بسیار مهم تلقی کرد زیرا از یک سو به زنجیره ارزش در صنایع بزرگ بالادستی پتروشیمی ها کمک کرده و از سوی دیگر اشتغالزایی بزرگی را در اقصی نقاط کشور به همراه دارد. با توجه به حجم تولید بالای صنعت پتروشیمی مخصوصاً پلیمرها، صنایع پایین دستی در کشورمان به سرعت رشد کرده تا جایی که ظرفیت نصب شده آن بسیار بیشتر از عرضه مواد اولیه است.
در صنعت پایین دستی پتروشیمی مشکل بسیار است اما این مشکلات به معنای عدم توسعه در این بخش نیست بلکه توسعه در این بخش بیش از ظرفیت بازار نیز بوده است. به‌نظر من در اغلب رشته‌های پایین دستی ظرفیت نصب شده چندین برابر تولید است. در تشریح مشکلات کلان می‌توان به محدود بودن دسترسی‌ها به بازار به‌خصوص بازارهای منطقه‌ای و نبود قرارداد تعرفه‌ای مناسب نیز اشاره کرد که این مسائل شرایط صادرات را سخت‌تر می‌کند. ما با کمبود خوراک نیز مواجه هستیم، تولید و توسعه این صنعت متناسب با نیاز پایین دستی صورت نگرفته است.
در همین خصوص حسن مرادی کارشناس اقتصادی حوزه نفت با اشاره به نرخ عرضه محصولات پتروشیمی در گفت و گو با «جهان اقتصاد» اظهار داشت: تا قبل از مجلس هفتم محصولات پتروشیمی با قیمت بسیار نازلی در بازار عرضه می شد و افرادی حواله ها را دریافت کرده و در بازار آزاد به فروش می رساندند، در مجلس هفتم در یکی از لوایح بودجه بندی مبنی بر این که محصولات پتروشیمی باید به قیمت فوب خلیج فارس بازگردانده شود، درآمد دولت نیز در این قسمت جبران شود، افزوده و تصویب شد که با این راهکار رانت خواری عظیمی در کشور از بین برده شد.
کارشناس اقتصادی حوزه نفت در ادامه عنوان داشت: به طوریکه رییس وقت پتروشیمی بیان کرده در ساختمان پتروشیمی حواله ها تا ۵۰۰میلیون تومان خرید و فروش شده است، از آن به بعد قیمت محصولات پتروشیمی با قیمت های جهانی هماهنگی دارد.
مرادی درخصوص اینکه چرا ایران در بازارهای صادراتی محصولات پتروشیمی را ارزان تر از بازارهای داخلی به فروش می رسانیم؟ بیان داشت: دلیل این موضوع همان مسئله دامپینگ است و از دیدگاه اقتصادی عملکرد صحیحی است، باید محصولات پتروشیمی را به بازار جهانی ارزان تر از بازار داخلی عرضه کنیم، اما اینگونه نیست که قیمت هایی که در داخل عرضه می شود موجب زیان و ورشکستگی تولیدکنندگان داخلی شود، البته ممکن است سود گذشته شامل تولیدکنندگان نشود و البته این مسئله انکار ناپذیر است.
وی در ادامه عنوان داشت: اما اینکه تولیدکنندگان داخلی تصور کنند خسارات زیادی به آن ها وارد شود، اینگونه نیست، سود متعارفی را در تبدیل این محصولات به محصولات کاربردی نصیب کارخانه داران می شود و البته اگر مورد خاصی که محکمه پسند هست، به دولت عرضه کنند قطعا دولت آن را در نظر خواهد گرفت و اگر در جایی باعث زیان این صنعت شوند، دولت رسیدگی خواهد کرد ولی این اختلاف قیمت بین بازار جهانی و داخلی یک امر طبیعی است و در بسیاری از کشورها نیز رایج است.
کارشناس اقتصادی حوزه نفت در ادامه افزود: محصولات تولیدی با محصولات خام، دارای ارزش افزوده بالایی است، بنابراین مانع از مزیت های رقابتی محصولات پایین دست پتروشیمی نمی شودولی اگر مواردی باشد می توانند به شورای رقابتی ارجاع داده و با بررسی های لازم نسبت به این اقدامات دولت اقناع کنند این موضوع در حالیست که دولت همه مصالح تولیدکنندگان پتروشیمی ها را رعایت کرده است.
