صنعت خودرو وارد فاز جدیدی شد
گروه تولید-روز دوشنبه سخنگوی دولت در نشست هفتگی خود دراقدامی قابل تامل اعلام کرد که مدیرعامل ایران خودرو به دلیل تغییر غیرمنطقی قیمت محصولات این شرکت برکنار و علی آبادی مدیر فعلی مپنا جایگزین او در این شرکت خودروسازی می‌شود.
به گفته ربیعی،مدیرعامل ایران خودرو به صورت عمدی و بدون هماهنگی قیمت محصولاتش را افزایش داده و به همین دلیل برکنار می شود. به اعتقاد دولت افزایش قیمت خودرو قانونی نبوده و باید بررسی شود که آیا اشتباه نرم افزاری یا خطای شخصی بوده است.
به گزارش جهان اقتصاد، شاید این اولین بار است که تغییر مدیریت یک شرکت خودروسازی از زبان سخنگوی دولت اعلام می شود و نکته قابل تامل تر اینکه تا غروب همان روز مساله برکناری به شایعه بازداشت تبدیل شد. شایعه ای که سخنگوی قوه قضاییه روز سه شنبه آن را تایید کرد تا به نوعی منتظر اتفاق های غیرمنتظره ای در روزهای آینده باشیم.
غلامحسین اسماعیلی در گفت‌وگو با بخش خبری شبکه یک صدا و سیما درباره بازداشت مدیرعامل سابق ایران خودرو گفت: مدیر عامل سابق ایران خودرو براساس گزارش‌هایی که ضابطین به مرجع قضایی داده بودند تحت تعقیب قرار گرفت و اقدامات اولیه دیشب (دوشنبه شب)انجام شد و تحت نظر بوده و دو نفر دیگر از این مجموعه هم بازداشت هستند؛ ولی به لحاظ اینکه شب عید بود تحقیقات ناقص است.
اسماعیلی افزود: ریاست قوه قضاییه دستوری را به سازمان بازرسی کل کشور درباره نقش و جایگاه نظارتی که این سازمان دارد، دادند، برای اینکه در حوزه مسائل خودروسازان و اجحافی که در حق مردم و تاخیر و تعویض‌هایی که شده و خودروهای ناقص و افزایش قیمت و... وارد شوند و سازمان بازرسی هم به جد ورود کرده است.
وی افزود: ان‌شاءالله بعد از ارایه گزارش سازمان بازرسی اگر لازم شد برای پرونده در کنار همین پرونده‌هایی که برای خودروسازان تشکیل شده رسیدگی می شود؛ والا به صورت مستقل حتما از ناحیه مرجع قضایی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
اما سخنگوی دولت روز دوشنبه در ادامه اظهاراتش درباره این موضوع در پاسخ به سوالی درباره صنعت خودرو گفت: قبلا هم گفته بودیم افزایش قیمت خودرو قانونی نبوده و باید دلیل آن را بررسی کنند. مدیرعامل ایران خودرو امروز عوض می‌شوند و آقای علی‌آبادی که در مپنا بودند به ایران‌خودرو می‌روند. مدیرعامل سایپا مشکل خاصی نداشته و ممنوع‌الخروجی شش ماه ایشان بر اساس شکایت مشتری‌ها بود.
وی ادامه داد: موضوع گرانی خودرو بررسی شد آن گرانی دلیلی نداشت و وزیر صمت تصمیم درست را گرفتند. اشتغال زیادی به خودرو پیوند خورده و بازار خودرو بازاری است که تاثیرش زیاد است. یکی از مسائلی که در بحث واگذاری مطرح می‌کنیم این است که یک موضوع ملی است. زیرساخت‌های بنیادین باید درست شود تا در چهارچوب ملی کنترل شود.
**بازار شایعات داغ تر شد
برخی خبرگزاریها نیز مدعی شده بودند: چندی پیش حساب یکه زارع مدیرعامل ایران خودرو مسدود شده بود. این اقدام بر اساس دستورالعمل اداره دعاوی حقوقی بانک مرکزی و حکم قضایی بازپرس شعبه ۱۴ ناحیه ۲۸ دادسرای عمومی و انقلاب تهران در مورد پرونده مدیرعامل گروه صنعتی ایران خودرو صورت گرفت. در نامه‌ای که بانک مرکزی به تمام بانک‌ها زده بود، دستور مسدود شدن تمام حساب‌های هاشم یکه‌زارع (مدیرعامل شرکت ایران خودرو) صادر شد تا هیچ خدمات بانکی به وی ارائه نشود.
برخی منابع از ادامه بازداشت مدیران خودرویی در روزهای آینده خبر می‌دهند.
** یکه زارع چرا برکنار شد؟
تسنیم نیز گزارش داده است: روز دوشنبه در حالی دوره ۶ ساله مدیریتی یکه زارع در شرکت ایران خودرو به اتمام رسید که صحبت‌های مختلفی در مورد دلایل این تغییر آنهم در تعطیلات تابستانه خودروسازان مطرح است. برخی از فشار نمایندگان مجلس در تغییر مدیریت ایران خودرو صحبت می‌کنند و عده ای دیگر فروش تعدادی از خودروها آنهم خارج از ضوابط فروش را دلیل این موضوع می دانند.
البته اظهارات اخیر پارسایی سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم در این تصمیم گیری وزارت صنعت بی‌تأثیر نیست. به گفته وی براساس گزارش مربوط به صنعت خودرو در کمیسیون اصل ۹۰ فساد کلان و عدم نظارت بر خودروسازی و تبدیل خودروسازان به یک مافیای قدرتمند محرز است.
وی اضافه کرد: یکی از مواردی که ما در این گزارش به آن رسیدیم و من چند بار این موضوع را ناباورانه مطالعه کردم هزینه سنگین طراحی صندوق خودروی پژو ۲۰۶ است. طبق اسناد فقط بابت طراحی صندوق پژو ۲۰۶، ۲۵۰ میلیون دلار هزینه شده که با ارز امروز قیمت آن به ۳ هزار میلیارد تومان می‌رسد. این در حالی است که با این میزان پول می‌شد یک خط کامل تولید خودروی جدید را طراحی کرد.
پارسایی درباره طراحی ۱۲۰ میلیارد تومانی خودروی سمند در دهه ۷۰ نیز گفت: در آن زمان بزرگترین اختلاس کشور، اختلاس ۱۲۳ میلیارد تومانی بود. در چنین شرایطی این میزان هزینه برای طراحی خودروی سمند آن هم با ارز ۴۰۰ تومانی صورت گرفته در حالی که استاندارد جهانی در این طراحی رعایت نشده و برای مصرف کننده هم جذابیتی نداشت.
به گفته سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰، بین سال‌های ۸۴ تا ۹۳ نیز به دلیل غیراستاندارد بودن و جذاب نبودن سمند سه مرحله تغییرات در آن ایجاد کردند که آن هم مجموعاً ۱۱۰ میلیارد تومان هزینه داشته است، یعنی برای طراحی خودروی سورن ۲۲ میلیارد تومان، برای طراحی خودروی دنا ۴۹٫۵ میلیارد تومان و برای طراحی خودروی دنا پلاس ۳۹٫۵ میلیارد تومان هزینه شده است.
علاوه بر این موضوعات بحث دریافت و هزینه کرد ارز دولتی هم در این شرکت با ابهامات زیادی همراه است به نوعی عده‌ای معتقدند هزینه کرد ارزها در مسیر درست تولید نبوده است. در کنار این موارد نباید بدقولی این شرکت در تحویل خودروها به مشتریان را نادیده گرفت به نحوی که بسیاری از مشتریان هر روز ناراضی تر از دیروز بابت تأخیر در تحویل خودروهای خود هستند. البته افزایش چندین باره قیمت ها که در مقطعی با مخالفت دولت و در مقطعی به بهانه ایرادات فنی اجرایی شد هم در این رابطه بی تأثیر نیست.
در بررسی کارنامه ۶ ساله یکه زارع در شرکت ایران خودرو شاید مهم ترین موضوع را باید تعامل او با شرکای فرانسوی برای ادامه فعالیت آنها با خودروسازان عنوان کرد. در دور جدید رایزی ها که نقطه شروع آن از ۸ بهمن ۹۴ با سفر رئیس جمهور به فرانسه بود گفته شد "برای نخستین بار است که یکی از خودروسازان برتر دنیا از طریق سرمایه گذاری مالی مستقیم در صنعت خودروی ایران حضور پیدا می‌کند". اما متأسفانه خبری از سرمایه گذاری نشد و در نهایت نه تنها ایران غرامتی از بدقولی پژو دریافت نکرد بلکه فقط این قرارداد صرف آموزش تعدادی از پرسنل شرکت شد.
در آن مقطع مدیرعامل ایران خودرو در واکنش به انتقادات نمایندگان مجلس مبنی بر محرمانه بودن قرارداد اعلام کرد که رقم دقیق غرامت ایران از پژو را ۴۲۷ میلیون و ۶۰۰ هزار یورو است که ۱۱۶ میلیون یورو به مسائل جاری و گذشته و ۳۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار یورو مربوط به مسائل آتی است.
وی تأکید کرد "ما در قرارداد جدید بیشترین منافع را برای ایران خودرو کسب کرده‌ایم البته باید تأکید کنم پژو در هیئت مدیره خود برای ارائه امتیاز به ما با مشکل روبه‌رو شده و من در همان جلسه‌ای که در فرانسه برای انعقاد قرارداد برگزار شده بود به نمایندگان خود گفتم اگر آنها بر سر موضوعات خود اصرار دارند میز مذاکره را ترک کنند، خوشبختانه در نهایت توانستیم تا حدودی منافع شرکت خود را در این قرارداد تأمین نماییم".
با این وجود شرکای فرانسوی در ۶ آگوست (۱۵ خرداد) ۹۷ شروع به تعلیق فعالیت‌های سرمایه گذاری مشترک (در ایران) کردند به نحوی که با تعلیق همکاری این شرکت با خودروسازان ایرانی عملاً تجربه چند سال گذشته ایرانی‌ها با شریک بدقول فرانسوی تکرار شد. هرچند از همان روزهای نخست تنظیم قرارداد جدید با پژو هشدارهایی داده شد اما وزارت صنعت و خودروسازان سخن از گرفتن تعهداتی از شریک فرانسوی برای اجرای قرارداد مطرح می‌کردند که هیچ وقت جزئیات این موضوع رونمایی نشد.
*چرا سخنگوی دولت خبر برکناری مدیرعامل ایران خودرو را اعلام کرد؟
در همین ارتباط سعید باستانی در گفتگو با تسنیم، با اشاره به اینکه هنوز مشکل دولتی بودن شرکت های خودروساز برطرف نشده است، می‌گوید: درحالی سخنگوی دولت خبر از برکناری مدیرعامل ایران خودرو را اعلام می‌کند که این موضوع باید توسط هیئت مدیره شرکت مطرح می‌شد. این امر نشان می‌دهد که هنوز تکلیف خودروسازان با دولت مشخص نیست و همچنان نخ خودروسازان به دولت وصل است.
وی با بیان اینکه مدیریت دولتی شرکتهای خودروساز عاملی شده تا آنها بعد از اتمام عملکرد خود در شرکتهای خودروسازی کیف خود را برداشته و توضیحی ارائه نمی‌کنند، افزود: فارغ از اینکه یک مدیرعامل در دوره مدیریت خود چه فعالیتی داشته و به فرض محال آیا تخلفی انجام داده یا خیر باید در پایان دوره مدموریت جوابگوی عملکرد خود باشد اما کسی از او سوال نمی‌کند.
این عضو کمیسیون صنایع مجلس به تغییر مدیریتی ایران خودرو اشاره کرد و افزود: ضعف مدیریتی در این شرکت عاملی شد تا تغییرات مدیریتی اعمال گردد البته بنده در جریان جزئیات کامل دلایل این تغییر نیستم اما می‌توان گفت زیان انباشته تأمین مالی شرکت، خودروهای کف کارخانه و عدم ترخیص مواد اولیه تولید خودرو در گمرکات از جمله دلایل این موضوع بوده است.
باستانی با اعلام اینکه اخیرا شرکت ایران خودرو با وجود کاهش قیمت خودرو در سطح بازار اقدام به تغییرات قیمتی تعدادی از محصولات خود کرد، اظهار داشت: این یک مدیریت اشتباه بود مگر می‌شود این اشتباه را به گردن اشکالات فنی در صدور دعوت نامه‌ها عنوان کرد.
**سابقه مدیر برکنار شده
هاشم یکه زارع با مدرک فوق لیسانس مهندسی صنایع ازدانشگاه صنعتی امیر کبیر یکی از معدود مدیران صنعت خودروی کشور بود که با رزومه ای پر و پیمان از سوابق مدیریتی در صنعت خودرو در ۱۹ شهریور سال ۹۲ به مدیرعاملی ایران خودرو رسید.
عضویت در هیات مدیره و مدیرعاملی شرکت طراحی مهندسی تکنوتار به مدت پنج سال، عضویت در هیات مدیره و مدیرعاملی شرکت سایپادیزل به مدت ۱۲ سال، عضویت در هیات مدیره و مدیرعاملی شرکت پارس خودرو به مدت پنج سال، عضویت در هیات مدیره شرکت های محور خودرو، شهاب خودرو، موتورسازان، مگاموتور، سازه گستر و ایران خودرو و مشاور خودرو سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران بخشی از سوابق مدیریتی هاشم یکه زارع تا پیش از رسیدن به سکان مدیریت بزرگترین خودروساز خاورمیانه بود.
**جانشین هاشم یکه زارع چه کسی است؟
عباس علی آبادی که از سال ۱۳۸۸ مدیرعامل مپنا بوده است، مدیرعامل جدید گروه صنعتی ایران خودرو خواهد شد.
عباس علی‌آبادی فارغ‌التحصیل مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد مکانیک با گرایش تبدیل انرژی از دانشگاه‌های صنعتی شریف و دانشگاه تهران و درجه دکترای مهندسی مکانیک از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی با گرایش کنترل است و تجربه تدریس دروس مختلف مهندسی مکانیک و مباحث مرتبط با موتورهای احتراق داخلی (توربین‌های گازی) در دانشگاه‌های بنام کشور را در کارنامه خود دارد.
عباس علی‌آبادی مدتی نیز ریاست دانشگاه صنعتی مالک اشتر که از دانشگاه‌های وابسته به وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران می باشد را بر عهده داشته است.
فعالیت در جهاد سازندگی، مشارکت در اجرا و مدیریت پروژه‌های نیروگاهی کرخه و کارون ۳، مدیرعاملی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و معاونت وزیر نیرو در امور برق و انرژی از جمله سوابق کاری و مدیریتی علی‌آبادی عنوان می شود.
