سه مشکل عمده را میتوان دلیل وضعیت بحرانی صندوقهای بازنشستگی عنوانکرد.
به طور مشخص این صندوقها تنها شاهد خارجشدن منابع هستند و تاکنون صندوقها از ورود و خروج متناسبی بهرهمند نبودهاند. مشکل بعدی تصویب قوانین و مقررات غیرکارشناسی بدون در نظر گرفتن بار مالی در ۲ دهه اخیر از جمله عوامل مهم بحران این صندوقها بودهاست.
متاسفانه این قوانین توسط نهادهای رسمی در دورههای مختلف برای دفاع از عدهای معدود وضع شدهاست و مسئله بعدی واگذاریهای غیرعادلانه و بدون کارشناسی بنگاههای زیانده است که بابت رد دیون به صندوقهای بازنشستگی تحمیل شدهاست در واقع نه تنها کمکی به این صندوقها نشده بلکه بار مضاعفی را بر دوش این صندوقها با واگذاریهای غیراصولی گذاشتهایم.
این وضعیت اسفناک تا بدانجا پیش رفت که امروز بحران صندوقهای بازنشستگی در کشور را با بحران نگرانکننده کمبود آب مقاسه میکنند.
متاسفانه باوجود تغییرهای مکرر مدیریتی در این صندوقها در طول سنوات گذشته نه تنها شاهد هیچ تغییر ساختاری در نحوه اداره آنها نبودیم بلکه مدیران منتسب برهمان سیاق قبلی و حتی با شتاب بیشتری پیش رفتند. نتیجه چنین رویکردی بدهی ۱۰۴هزارمیلیاردی دولت تنها به یکی از این صندوقها شدهاست. در واقع بدهی کلان دولت به این صندوقها نتیجه نگرش نادرست سیاست گذاران و مجریان حاکمیتی به این صندوقها بودهاست. بدهیهای کلان دولت به صندوقها را در کنار واگذاریهای غیراصولی در قالب رد دیون در سنوات گذشته قراردهید تامتوجه شوید این صندوقها هم اکنون چه وضعیت بغرنجی دارند. آنچه امروز از نان شب برای دولت مهمتراست ساماندهی و اصلاح ساختار این صندوقها است تا در آینده شاهد بحرانهای اجتماعی ناخوشایندی نباشیم. خوشبختانه تشخیص این نابسامانی که بسیار مهم و رفتن نیمی از راهاست هم اکنون به درستی در حال شناسایی است و برای درمان آن اقداماتی آغازشده که چنانچه مجریان این تغییر و تحولات آزادانه و بدون فشارهای رایج سیاسی و اقتصادی طی طریق کنند در آینده وضعیت مناسب تری را شاهد خواهیم بود.
از جمله برنامه های اصلاح ساختار که هم اکنون در "شستا" به عنوان بزرگترین هلدینگ سرمایه گذاری کشور و زیر مجموعه سازمان تامین اجتماعی شاهدیم سرمایه خروج این هدلینگ بزرگ سرمایه گذاری از بنگاه های به صورت واگذاری بخض اعظمی از شرکت های تحت تصدی خود است .
با این کارقطعا "شستا" به سوی سرمایهگذاری و حضور پررنگتر در بورس که رسالت اصلی آن هست پیش خواهدرفت. همچنین تدوین برنامه ۵ ساله برای اولینبار که در آن مهندسی مجدد ساختار "شستا" بر مبنای به عنوان بزرگترین هلدینگ سرمایهگذاری کشور و زیرمجموعه سازمان تامین اجتماعی شاهد هستیم، خروج این هدلینگ بزرگ سرمایهگذاری از بنگاههداری به صورت واگذاری بخش اعظمی از شرکتهای تحت تصدی خوداست. سلامت اداری، بکارگیری نخبگان در پستهای مدیریتی، همکاریهای بینالمللی باتوجه به فرصت بعد از برجام و ارتقا جایگاه بینالمللی کشورمان و همینطور کوچککردن و ادغام شرکتهای تحت تصدی نشان از یک تغییر ساختار جدی در این هلدینگ سرمایه گذاریاست که برای عملیاتی کردن آن مشتاقانه منتظر هستیم.
اجرای سرمایههای راهبردی تا محصول به ایجاد تعامل در دخل و خرج صندوقهای بازنشستگی یک ضرورت اجتناب ناپذیراست. البته همانطور که گفته شد مهمترین مبانی این تغییر ساختارها و موفقیت برنامههای راهبردی در این زمینه تغییر نگرش دولت به اداره این صندوقهاست که به نظر میرسد این اراده و تغییر نگاه حاصل شدهاست.