هشدار یک مقام فرهنگستان علوم در باره خطر برداشت آبهای ژرف در کشور
گروه امورزیربنایی-معاون مرکز مطالعات علم و فناوری فرهنگستان علوم با بیان اینکه برداشت هر مترمکعب از آبهای ارزشمند ژرف در کشور ۲۰ هزار تومان تمام می شود، گفت: با در پیش گرفتن صرفه جویی در منابع آب، دیگر نیازی به برداشت آبهای ژرف نیست.
به گزارش جهان اقتصاد، رضا مکنون در مراسم گرامیداشت روز جهانی آینده افزود: اخیرا عده ای صحبت از برداشت آبهای ژرف می کنند، یعنی باید تا دو هزار متر به زمین نفوذ کنیم و هرچه آب در دل زمین وجود دارد، بیرون بکشیم.
وی اظهار کرد: اکنون تهیه آب ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان در هر مترمکعب تمام می شود، در حالی که آب ژرف ۲۰ هزار تومان تمام می شود، آبهای ژرفی که یک تا دو میلیون سال پیش از هیمالیا به ایران نفوذ کردند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیر کبیر تاکید کرد: حال اگر مصرف آب ما در شهرها به سمت صرفه جویی برود، دیگر نیازی به استخراج آب ژرف نداریم.
وی افزود: برنامه ششم توسعه، سومین برنامه ۵ ساله است که قرار بود ما را به افق ۱۴۰۴ برساند و آب و محیط زیست در این برنامه به عنوان دو محور کلیدی ذکر شده است، هر دو مورد هم یک بستر برای بقای ایران و منبعی برای توسعه کشور است، اما از آب و محیط زیست برای توسعه بی رویه استفاده کردیم و امروز چنین وضعیتی برای محیط زیست رقم خورد.
مکنون تاکید کرد: با توجه به شرایط موجود محیط زیست و منابع آبی، باید قبل از هرگونه الگویی برای استفاده در صنعت، کشاورزی و غیره، تکلیف آب و محیط زیست را روشن کنیم؛ اینکه چه میزان آب می توانیم از منابع تجدید پذیر برداشت کنیم و در مرحله دوم میزان قابل برداشت مشخص شود.
وی گفت: آب تجدیدپذیر ضامن بقای طبیعت است، میزان برداشت مجاز از آن مشخص شده و اکنون مقامات قبول کرده اند که اول سهم طبیعت را کنار بگذاریم، بعد در مورد بقیه آن صحبت کنیم.
وی افزود: اکنون آبهای تجدیدپذیر در کشور بین ۸۰ تا ۹۰ میلیارد مترمکعب است که اگر آن را بر ۸۰میلیون جمعیت تقسیم کنیم، سرانه هر نفر در سال ۱۱۰۰ مترمکعب می شود، بنابراین از این نظر ما در مرز بحران قرار داریم.
مکنون ادامه داد: برداشت کمتر از ۱۰ درصد از آب مطلوب، ۱۰ تا ۲۰ درصد بحران کم ، ۲۰ تا ۴۰درصد بحران متوسط ، ۴۰ تا ۶۰ درصد بحران بالا و بیشتر از ۶۰ فاجعه است که ما اکنون از ۸۳ درصد منابع آب تجدیدپذیر استفاده می کنیم.
معاون مرکز مطالعات علم و فناوری فرهنگستان علوم گفت: این در حالی است که از منابع زیرزمینی ۱۱۰ درصد استفاده می کنیم.
وی اظهار کرد: وزارت نیرو در سال ۹۴ تصویب کرد که استفاده ۸۳ درصد از آبهای تجدید پذیر را به ۶۰ درصد برساند. اما تاکنون که یک سال و نیم از تصویب طرح می گذرد موفق به اجرای آن نشده است، در واقع بر این اساس قرار بود برداشت ۱۱ میلیارد مترمکعب کاهش باید که نشد.
وی گفت: اکنون ۴۰ درصد غذای مورد نیاز کشور را وارد می کنیم که اگر همین روند ادامه یابد، مصرف آب به ۲۰۶ درصد می رسد و اگر بخواهیم خودکفا شویم، این عدد به ۳۶۰ درصد می رسد که در این صورت به دو و نیم ایران دیگر نیاز داریم تا این آب تامین شود.
مکنون افزود: سرانه آب شرب در ایران ۲۲۰ لیتر نفر در روز است که می شود ۶٫۵ میلیارد مترمکعب که با در پیش گرفتن استراتژی صرفه جویی تا ۵۰ درصد قابل کاهش است.
وی ادامه داد: از این ۲۲۰ لیتر فقط ۵ لیتر آن برای خوردن است که در مجموع می شود ۱۵۰ میلیون مترمکعب که از سد کرج هم کمتر است، بنابراین باید آب شرب و شست و شو را از هم جدا کنیم، همان کاری که ترکیه انجام داده است.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیر کبیر گفت: در بخش کشاورزی وضعیت جدی تر است، مصرف آب در این بخش بالا است اما به چه قیمتی، برای رسیدن به خودکفایی؟ در حالی که تمام دنیا امروز امنیت غذایی را مدنظر دارند. بنابراین وظیفه اصلی کشاورزی ما تامین امنیت غذایی با تامین دو پارامتر دو هزار و ۵۰۰ کیلو کالری و ۹۰ گرم پروتئین در روز است.
وی تاکید کرد: اصلاح الگوی تغذیه می تواند هم به سلامتی مردم و هم منابع آب کمک کند، همانطور که اروپا در حال تغییر الگوی غذایی است تا مصرف سرانه آب را کاهش دهد.
معاون مرکز مطالعات علم و فناوری فرهنگستان علوم گفت: ایران جزو اولین صادرکنندگان هندوانه در سال ۹۳ بود، در واقع از طریق هندوانه ۸۰۰ هزار مترمکعب آب صادر کردیم که به ازای هر یک عدد ۲۰ سنت هم درآمد کسب نکردیم، این استراتژی نادرست است، باید محصولات پر آب بر را به گردن دیگر کشورها بیندازیم، ژاپن اکنون از ۲۱ درصد آبهای خود استفاده و ۸۰ درصد را در طبیعت رها می کند.
وی تاکید کرد: کاهش برداشت، انتخاب الگوی سبز برای توسعه ، تجارت خارجی ، صادرات و واردات صحیح و عدم آلودگی می تواند به حفظ منابع آب و محیط زیست کمک کند.
